De Actiegroep Nederlands breekt via een onlinepetitie een lans voor het Standaardnederlands. ‘Ik stel al enige tijd vast dat bepaalde academici de eenheid van het Nederlands niet meer vanzelfsprekend vinden.’
Nederland en Vlaanderen mogen taalkundig niet uit elkaar groeien. Dat is de inzet van ‘nederlands_vanzelf_sprekend’, een onlinepetitie van de Actiegroep Nederlands. In de petitie roept de groepering ‘iedereen die verantwoordelijkheid draagt in de politiek, het onderwijs en de media’ op om het algemeen Nederlands te bevorderen. Een goede beheersing van de standaardtaal ‘is immers een fundamentele vereiste om toegang te krijgen tot de wereld van wetenschap en cultuur’.
‘We merken dat er in het taalgebruik de voorbije jaren een zekere laksheid optreedt, vooral in de spreektaal’, aldus Stijn Verrept, emeritus hoogleraar zakelijke communicatie aan de Universiteit Antwerpen en woordvoerder van de actiegroep. ‘Er is vaak minder aandacht voor een correcte grammatica en uitspraak. Aan de andere kant van de grens moeten tv-series als Baantjer en Witse ondertiteld worden. Het is voor ons niet denkbeeldig dat het Nederlands op die manier uit elkaar groeit.’ De actiegroep wil onder andere het Standaardnederlands in het onderwijs versterken. ‘We willen geen taalpolitie die iedereen controleert’, nuanceert Verrept. ‘We willen alleen duidelijkheid.’
De petitie werd al meer dan 1800 keer ondertekend. Ook schrijver Geert van Istendael zette zijn digitale handtekening. ‘Ik stel al enige tijd vast dat bepaalde academici de eenheid van het Nederlands niet meer vanzelfsprekend vinden’, zegt hij. ‘Algemeen Nederlands is geen elitaire uitvinding. Algemeen Vlaams bestaat niet. Let op: ik heb geen probleem met een regionale uitspraak, maar ik hecht eraan dat het Nederlands één taalgebied blijft.’
Jurgen Jaspers, taalkundige aan de Université Libre de Bruxelles, vindt de bezorgdheid overdreven. ‘In het formele taalgebruik drijven Nederland en Vlaanderen echt niet uit elkaar’, zegt hij. Dat Vlaamse politieseries in Nederland ondertiteld worden, vindt Jaspers evenmin onrustwekkend. ‘Het is niet abnormaal dat regiolecten binnen hetzelfde taalgebied onderling niet verstaanbaar zijn. Tussentaal verkoopt in nicheseries. Programma’s zoals het VRT-journaal hoeven in Nederland echt niet onder-titeld te worden.’
Bij de Nederlandse Taalunie maken ze zich alvast geen grote zorgen. ‘Wij zijn de baas van het Nederlands niet, dat zijn de sprekers’, reageert Kevin De Coninck namens de Taalunie. ‘Wij schrijven niet voor hoe je Nederlands moet spreken, zoals de Académie française dat doet. In Vlaanderen valt informeel taalgebruik ook meer op, omdat het verschil tussen het algemeen Nederlands en Vlaamse tussentaal nu eenmaal groter is dan het verschil tussen het algemeen Nederlands en Nederlandse tussentaal.’ De Taalunie bevestigt wel dat ze in maart zal overleggen met de actiegroep.
Jaspers noemt de petitie een typisch Vlaamse zorg. ‘Eigenlijk is de geschiedenis van het Nederlands in Vlaanderen een soort mislukte stationsroman, waarbij de Vlaming zich gepest voelt door de Franstalige echtgenoot en verliefd wordt op de Nederlandstalige buur. Om die buur te behagen, werpt de Vlaming zich hartstochtelijk aan zijn voeten en probeert hij uit alle macht zuiver Nederlands te spreken, hoewel dat tot op vandaag niet veel zoden aan de dijk heeft gezet. In Nederland is men daar veel minder mee bezig.’
Jeroen Zuallaert
‘Aan de andere kant van de grens moeten tv-series als Baantjer en Witse ondertiteld worden. Het is voor ons niet denkbeeldig dat het Nederlands op die manier uit elkaar groeit.’
