Afkicken van je smartphone

© BART SCHOOFS

Volgende week eindigt de vasten. Ook voor de jongeren die gedurende veertig dagen hun smartphone aan de kant hebben gelegd. Welkom in de wereld van het social notworken.

Meer dan de helft van de Vlamingen kan niet één dag zonder sociale media, blijkt uit de laatste Digimeter, die jaarlijks onderzoekt hoe ‘digitaal’ Vlaanderen is. Voor een aantal mensen is die afhankelijkheid een reden om te testen hoe ze het zonder sociale media of smartphone kunnen. De meesten kiezen voor een week, een maand, of de traditionele vastenperiode van 40 dagen. Nathalie Schlenker (23), student journalistiek aan de KU Leuven, deed dat laatste ‘omdat het de officiële periode is van de christenen’. De reden waarom ze voor het digitale vasten kiest, is simpel: ‘Ik heb mijn iPhone nu al twee jaar, en eerlijk gezegd ben ik er nogal verslaafd aan.’

Iedereen die voor een digitale vastenperiode kiest, lijkt op zoek naar nieuwe inzichten. De smartphone en daarmee de sociale media nemen hun leven over. Onbewust kijken ze om de haverklap of een tweet geretweet is, of ze nog Whatsappjes gemist hebben en of hun laatste Facebookstatus misschien nog likes heeft opgeleverd. Door de periode van digitaal vasten wordt een moment gezocht dat bij alcoholisten ‘a moment of clarity’ wordt genoemd, een moment van helderheid waarbij je plots een inzicht krijgt van hoe je leven er daadwerkelijk voor staat.

Social notworken komt opzetten, als reactie op sociaal netwerken’, zegt Vicky Franssen, doctor in de psychologie en onderzoeker sociale media aan de Arteveldehogeschool. Maar of het een trend is die echt zal doorbreken en de sociale netwerken zal counteren, gelooft Franssen niet. ‘Het is bij de meesten veeleer een natuurlijke reactie dan een bewuste tegenreactie. Men ervaart dat de tijd die men spendeert aan virtuele contacten concurreert met andere taken of tijdsbestedingen, net zoals te veel rookpauzes nemen kan concurreren met het werk dat blijft liggen.’ Franssen ziet dat mensen strategieën ontwikkelen om zich minder te laten afleiden door de hoeveelheid aan sociale media: men legt zichzelf grenzen op, tijdstippen of situaties waarin niet naar de smartphone of Facebookpagina wordt gekeken. ‘Het is een handrem, omdat men inziet dat het werk niet vooruitgaat als je continu je aandacht moet verleggen.’

Even zondigen

Een digitale vastenperiode inlassen van een week of meer kán zo’n strategie zijn. Dat is voor de betrokkenen best extreem, al zijn er gradaties mogelijk: iedereen stelt zijn eigen regels op. Zo maakt Nathalie Schlenker wel gebruik van haar smartphone, maar heeft ze alle apps die het internet gebruiken in een aparte map gezet, die ze niet opent. Wel gebruikt ze gewoon de ‘ouderwetse’ functies als sms en bellen, en op haar computer gebruikt ze de sociale media gewoon wel. Lisa Leysen (24), afgestudeerd journalist, ging net wat verder. ‘Ik heb voor 30 dagen mijn iPhone ingewisseld voor een Nokia 3310, een gsm uit 2000. En ik heb ook een discman gekocht, voor 5 euro bij de kringloopwinkel. Daarnaast had ik mezelf opgelegd dat ik maar één uur per dag op de sociale media mocht zitten. Ik ben aan het solliciteren, dus het internet totaal schrappen zou nu te moeilijk zijn.’

Een echte lijdensweg bleek het nu ook weer niet. Leysen: ‘Ik ben minder met mijn smartphone bezig nu. Ik ben rustiger, productiever en kritischer over mijn tijdverdeling. Maar het begin was moeilijk. Ik controleerde nog veel of er sms’en waren binnengekomen, maar dat werd gaandeweg steeds minder. Ik keek meer tv, las boeken, en heb meer gesolliciteerd, omdat ik geen afleiding door Twitter of Instagram had. Het grootste nadeel was dat ik geen foto’s meer kon maken met mijn smartphone. Verder was het moeilijker om de weg te vinden. Daarom heb ik één keer vals gespeeld. Ik moest naar een sollicitatie op een plek waar ik nog niet geweest was. Toen heb ik toch eens op mijn iPhone gespiekt.’

Schlenker vindt het niet erg dat ze geen foto’s kan maken, ze ervaart vooral sociale nadelen. ‘Veel vrienden communiceren via Whatsapp of Facebook, en ik loop vaak afspraken mis.’ Met haar opleiding journalistiek ondervindt ze geen problemen. ‘Ik krijg de laatste nieuwsfeiten minder snel mee, dat is soms lastig. Maar nu lees ik ’s ochtends uitgebreider de krant, in plaats van alle nieuwssites af te gaan.’

Maar helpt dat vasten ook op termijn? Het voornemen is er wel: minder bezig zijn met sociale media en met hun smartphone. ‘Op café neem ik mijn gsm nog amper vast. Ik ben me er bewust van geworden dat ik dat vroeger veel vaker deed’, zegt Schlenker. ‘Probeer het ook eens’, raadt Leysen aan. ‘U mag mijn Nokia 3310 lenen.’

DOOR WIM KOPINGA, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS

‘Ik ben nu rustiger, productiever en kritischer over mijn tijdverdeling.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content