Jan Smets is Nationale-Bankdirecteur en ondervoorzitter van de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid.
‘Of we de voorspelling van het jongste verslag van de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid halen – 34.000 nieuwe banen in 2005 – is moeilijk te zeggen. Er zijn geen nieuwe projecties van de Nationale Bank. Veel hangt af van de economische groei. Die wordt beïnvloed door de hoge olieprijzen, maar er zijn ook positieve elementen: de gunstige wisselkoers van de euro, de verlaging van de langetermijnrente en een toename van bedrijfsinvesteringen in het tweede kwartaal. Al die factoren samen maken dat de werkgelegenheid positief zal evolueren.
Het is nuttig dat de regering het beleid van sociale lastenverlagingen voortzet. Er is een voorstel van minister van Sociale Zaken Rudy Demotte (PS) om die lasten met 1,3 miljard euro extra te verminderen voor ploegenarbeid, lage lonen en oudere werknemers. De omvang zal afhangen van de budgettaire ruimte en die is beperkt, maar op zich gaat dit de goede richting uit. Simulaties van de Nationale Bank hebben aangetoond dat lastenverlagingen het meeste effect hebben voor minder gekwalificeerde arbeid. En van oudere werknemers is bekend dat ze bij bedrijfsherstructureringen meer worden uitgestoten doordat de loonkostenspanning met jongere werknemers veel hoger is dan in de rest van Europa.
Nieuwe lastenverlagingen zijn een slag in het water als niets gedaan wordt aan het arbeidsaanbod. Voor knelpuntberoepen is er nu al een spanning tussen vraag en aanbod, maar na 2010 wordt de arbeidsmarkt voor ondernemingen nog veel minder comfortabel. Activering is daarom cruciaal om de vergrijzing te financieren en de groei van onze welvaart te vrijwaren. Dat betekent onder meer de beschikbaarheid van uitkeringstrekkers voor de arbeidsmarkt controleren, laaggeschoolden beter opleiden, meer vrouwen en allochtonen een baan bezorgen, en de in Europa atypische arbeidsparticipatie van 50-plussers verhogen. Dat laatste komt neer op de koerswijziging van een tanker door lagere loonkosten, aangepaste arbeidsvoorwaarden, opleidingen om oudere werknemers aan het werk te houden, begeleiding naar andere functies en uittredingsregelingen die langer werken aanmoedigen en vervroegd uitstappen ontmoedigen.
De Lissabondoelstelling van een werkgelegenheidsgraad van 70 procent in 2010 zullen we niet bereiken. Dat is ook onrealistisch, want dan zou de banengroei van het topjaar 2000 zich meerdere jaren moeten herhalen en dat is onmogelijk. Maar de ambitie moet absoluut blijven.’
