‘De bezoeker’ is de vierde vertaalde thriller van Lee Child, met alweer een fantastische intrige.

Een moordenaar, verteerd door jaloezie, woede en haat, die iedereen te slim af is. Die zo geraffineerd moordt dat het je koud om het hart wordt. Een moordenaar die maar door één man te stoppen is: Jack Reacher, ex-lid van de militaire politie. Een reus met een groot litteken op zijn buik, het gevolg van een slechte hechting in een veldhospitaal. Reacher zwerft door Amerika, een loner die van zijn moeder heeft geleerd dat ‘a man has to do what a man has to do’. Hij beleeft de meest angstaanjagende avonturen, waar hij meestal bij toeval in verzeild raakt. Schepper van dit intrigerende personage is Lee Child, een thrillerauteur met een trefzekere pen die steeds weer haast geniale plots weet te bedenken.

Child, een Engelsman die sinds 1998 in Amerika woont, werkte 18 jaar bij Granada Television als transmission controller, waarbij hij ervoor zorgde dat series als Brideshead Revisited, Jewel in the Crown, Prime Suspect en Cracker perfect de ether ingingen. Nadat hij bij Granada was wegbezuinigd, besloot hij misdaadromans te gaan schrijven. Die zouden hem niet alleen geld opleveren, maar hem ook de vrijheid bieden te werken waar hij wilde. Zijn eerste boek, Killing Floor (Jachtveld), was meteen internationaal een voltreffer. Zijn held van deze tijd, die niet bang is het recht in eigen hand te nemen, sloeg blijkbaar meteen aan.

Child: ‘Ik wilde een held die fysiek en mentaal imponerend was. Als contrast met veel hoofdpersonen in thrillers, die alcoholist, herstellend alcoholist, depressief, gescheiden of getraumatiseerd zijn. Eigenlijk gestoorde mensen. Lang geleden was dat een originele benadering, maar nu is het vervelend geworden: wéér een depressieve, gescheiden agent, die te veel drinkt. Ik wilde een man die zorgeloos is, die zich er niet van bewust is dat hij problemen heeft, die niet klaagt of treurt. Mijn verhalen bieden fundamenteel wat mensen willen: opwinding, gevaar, angst. Heel ver terug in de geschiedenis, toen verhalen nog vertéld werden, in een grot of rond het kampvuur, gingen ze al over dezelfde thema’s. Het is een universeel genre.’

Lee Child koos voor een serie omdat hij daar als lezer zelf ook van houdt: ‘Als je een boek in handen krijgt dat je bevalt, is het goed om te weten dat er meer van zijn. Maar ik wilde geen serie schrijven die de kenmerken heeft van een soapopera. Met personages die in ieder boek opduiken, die hun huizen, vrienden, honden en favoriete restaurants hebben. Dat is heel statisch. Ik wilde één hoofdpersonage: een zwerver, die rondreist, op verschillende plaatsen terechtkomt, en zo steeds in nieuwe avonturen belandt. Toen ik het eerste boek schreef, Killing Floor, leek het een heel modern verhaal. Maar toen ik het af had, realiseerde ik mij dat het ook een western is. The Lone Rider, die de stad binnenrijdt, mysterieus en anoniem. Het is een soort mix van de oude western en de nieuwe roman.’

FYSIEKE EN MENTALE STRIJD

De bezoeker is de vierde vertaalde thriller van Child (de vijfde, Echo Burning, komt deze zomer in vertaling uit), met alweer een fantastische intrige. Een paar vrouwelijke officieren die, na het slachtoffer te zijn geworden van seksuele intimidatie, ontslag moeten nemen bij het leger, worden vermoord. Gevonden in een bad vol militaire camouflageverf. Sporen van geweld ontbreken. Reacher, die ook nog eens voldoet aan het daderprofiel, wordt door de FBI via chantage gedwongen aan de zaak mee te werken. Daar zullen ze spijt van krijgen: de expert in fysieke en mentale strijd kent alle gevechtstechnieken (die met name in Lokaas uitgebreid beschreven werden).

Child: ‘Ik ben geen schrijver die in de bibliotheek dingen gaat uitzoeken. Door de jaren heb ik uit honderden boeken en films over het militaire leven wat kennis opgepikt. Daarnaast zijn er ook dingen die je zelf kunt bedenken. Iemand die voor het eerst een fles wijn ziet, zal vrij snel een kurkentrekker uitvinden. Als kind bewonderde ik Sherlock Holmes zeer, omdat hij zo briljant kon deduceren. Reacher is niet zo knap als Holmes, maar hij is wel consistent in zijn denken en handelen. Hij wantrouwt institutioneel denken. Dat was de sleutel tot The Visitor. Het was mijn reactie op die vele non-fictieboeken van ex-FBI-medewerkers, die schrijven hoe knap ze wel waren. Maar in organisaties worden altijd wel ergens fouten gemaakt. In dit boek wilde ik hun stommiteiten eens tonen. Laten zien dat ze ook gewetenloos en onethisch kunnen zijn. Reacher houdt zich aan een zekere ethiek. Hij staat aan de kant van de engelen.’

Iemand die intelligent en sterk is, heeft een enorme aantrekkingskracht, meent Child. Ook voor vrouwen. Hoewel het er in De bezoeker even op lijkt dat Reacher een vaste relatie krijgt, zal hij nooit ‘gedomesticeerd’ worden. Aan één gevaar hoopt Child te ontsnappen: ‘Verliefd worden op je protagonist. Als dat gebeurt, wordt hij too good to be true. Je moet hem niet zo graag mogen als je lezers. Verder hoop ik ook tijdig in te zien dat de serie op een gegeven moment is afgelopen. Dat alles is gezegd.’ Voorlopig zitten er nog wel een paar boeken in. Wat hij daarna gaat doen, weet hij nog niet. Zogeheten literaire romans trekken hem niet erg aan. Te weinig actie en vaart. En de verkoop van hoogstens een paar duizend exemplaren is de moeite niet waard.

Lee Child, ‘Jachtveld’, ‘Lokaas’, ‘Tegendraads’, en ‘De bezoeker’ (367 blz.), Luitingh-Sijthoff, Amsterdam, 750 fr.(18,59 euro).

Ineke van den Bergen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content