Het Antwerpse diamantbedrijf Omega Diamonds sluit een fraudedeal van 160 miljoen euro met het Antwerpse parket.
Michel Maus (professor fiscaal recht Universiteit Antwerpen en VUB): Voor alle duidelijkheid: de zaak-Omega Diamonds is volstrekt wettig afgehandeld. Ik ben er ook niet tegen dat de mogelijkheid van een minnelijke schikking bestaat. Het probleem is echter dat er geen beleid is. Eigenlijk zou kleine fraude iets voor de fiscus moeten zijn, en zou je met zwaardere overtredingen naar het strafcircuit moeten. Bij die zwaardere overtredingen kun je de kleinere fraudes eventueel met een minnelijke schikking regelen, maar voor de zwaarste vergrijpen moet je een signaal geven naar de samenleving. Het gaat dan wel om kleine bedragen, maar die man heeft achteraf wel een strafblad. Terwijl miljoenenfraudeurs die hun strafproces afkopen zonder strafblad verder kunnen.
Moet het beleid dan strenger?
Maus: Er ís momenteel gewoon geen beleid. Nu ben je afhankelijk van de parketmagistraat die je voor je hebt. Elk arrondissement bepaalt zijn beleid zowat zelf. Soms word je voor zeer kleine zaken toch vervolgd: dat is de wereld op zijn kop. Een van de klanten van mijn advocatenkantoor wordt correctioneel vervolgd omdat hij voor 1880 euro successieschulden heeft, terwijl een bedrijf als Omega Diamonds voor miljarden mag frauderen. Dit gaat in de richting van klassenjustitie.
Staatssecretaris voor Fraudebestrijding John Crombez (SP.A) noemt dit systeem ‘de beste van alle slechte oplossingen’. Akkoord?
Maus: Een rechtsstaat die naam waardig moet de strijd aanbinden met fraude. Dat is nog steeds een van de grootste problemen, waarop we maar geen antwoord lijken te vinden. In 2009 heeft de parlementaire onderzoekscommissie fiscale fraude 108 aanbevelingen opgesteld om de fraudebestrijding te verbeteren. Ik stel vast dat de belangrijkste van die maatregelen nog altijd niet verwezenlijkt zijn. We zouden een speciaal parket moeten oprichten dat zich specifiek met fraudedossiers bezighoudt. Een soort fiscale politie, die samenwerkt met de fiscale administratie en voor grote zaken direct 30 à 40 ambtenaren kan detacheren.
In mei berekende een Oostenrijkse studie ook dat België nog steeds de op vier na grootste zwarte economie van de eurozone heeft. Hoe komt het dat we zo hoog blijven scoren?
Maus: We bekleden die plaats al bijna twintig jaar. Dat komt doordat onze belastingdruk zo hoog en ongelijk verdeeld is, de pakkans zo laag is en de fiscale wetgeving veel te gecompliceerd. Persoonlijk denk ik dat vooral de ongelijke verdeling van de belastingdruk voor veel frustratie zorgt. Maatregelen zoals de notionele intrestaftrek zijn op maat gemaakt van multinationals. Dat zet veel kwaad bloed, vooral bij de kmo’s.
Heeft deze uitspraak invloed gehad op andere processen?
Maus: Mensen gebruiken dit als precedent voor hun eigen dossier. Als je leest dat een fraude van tientallen miljoenen beslecht wordt met een boete van 30 procent, wil je natuurlijk ook zelf liever een boete betalen. Iedereen wil een ‘Omega Diamondsbehandeling’. Vooral omdat je zou verwachten dat je voor een kleinere fraude ook een lagere boete zou moeten krijgen.
Is het hek nu van de dam voor grote fraudeurs?
Maus: Het is nu duidelijk dat men het wettelijke kader heeft gecreëerd om het ook te gebruiken. Dit wordt kennelijk echt de manier om grote fraudezaken af te handelen. Wie dan nog voor de correctionele rechter verschijnt, heeft ofwel geen geld meer, of weigert te bekennen. De rest zal zijn proces in alle rust kunnen afkopen via het anonieme systeem van de minnelijke schikking.
