3/ De ramadan van Montasser

De moslims zitten in de ramadan. Van zonsopgang tot zonsondergang wordt er niet gegeten of gedronken. Jihadi-onderzoeker Montasser AlDe’emeh gaat vier weken bij Vlaamse moslims langs om ’s avonds ‘het vasten te verbreken’.

Fida’a Temraz (19) is rechtenstudente aan de Universiteit Gent, en heeft vanwege haar Palestijnse wortels een passie voor mensenrechten. Ooit hoopt ze voor het Internationaal Strafhof of het Internationaal Gerechtshof te mogen werken. Na mijn oproep op Facebook besloot Fida’a om mij uit te nodigen het vasten te verbreken met haar gezin.

Tijdens mijn bezoek is haar opa Mahmoud (76) de hele tijd aan het woord. Hij switcht vaak van het Levantijns Arabisch (Palestijns) naar het Engels. Hij werd net als mijn ouders geboren in het Britse mandaatgebied Palestina. ‘Ik ben geboren in Ashdod, een havenstad aan de Middellandse Zee.’ Hij staat erop dat ik Isdud, de Arabische variant van Ashdod schrijf. ‘Na de oprichting van de staat Israël in 1948 zijn we gevlucht naar Dayr al-Balah, een Palestijnse stad in de nabijgelegen Gazastrook. Wie niet vluchtte uit Ashdod, werd naar Lod en Ramla gedeporteerd.’ Hij is nooit teruggekeerd naar zijn dorp. In 2013 was hij wel even in de Gazastrook. Via een ondergrondse tunnel vanuit Egypte, want hij heeft geen Palestijnse identiteitskaart. ‘Je gaat naar een Egyptisch huis, waar je via de tunnel een Palestijns huis bereikt. Twaalf minuten loop je onder de grond.’

De verdrijving uit zijn stad was niet zijn enige traumatische ervaring. ‘In 1962 ging ik werken als inspecteur Engels in Koeweit. Ik trouwde en kreeg er vijf zonen – een van hen is er jong gestorven. We waren er heel gelukkig, en ik verdiende er heel goed mijn brood.’ Tot PLO-leider Yasser Arafat tijdens de Koeweitcrisis en de Golfoorlog in 1990 zich achter de Iraakse president Saddam Hoessein schaarde. ‘Wij, Palestijnse gastarbeiders, hadden Koeweit mee opgebouwd, maar we werden na de oorlog uit Koeweit gezet. Een pijnlijk moment.’

Via Jordanië en Libië belandde hij in Algerije. ‘Uiteindelijk ben ik via het Klein Kasteeltje in Brussel in Menen terechtgekomen. Maar nee, ik heb geen peace of mind.’

Fida’a’s vader Magdy (51) is vliegtuigingenieur van opleiding. Hij behaalde zijn diploma in Caïro en werkte in Koeweit. Later ging hij naar Algerije, waar hij voor de PLO werkte. Op de luchthaven onderhield hij twee vliegtuigen van Arafat. In 1993 nam Magdy het vliegtuig naar Zaventem, waar hij politiek asiel vroeg. ‘Mijn ouders en twee broers hadden eerder hetzelfde gedaan.’

Magdy is getrouwd met Djamila Kherfi (48). ‘We leerden elkaar kennen in een ziekenhuis in Algiers. Het was liefde op het eerste gezicht.’ De liefde voor België vroeg wat meer tijd: ‘Pas na vijftien jaar begon ik me hier echt thuis te voelen.’ Fida’a heeft nog twee zussen en een broer. Madjda (22) studeert rechten, Nourhane (16) zit in het vierde jaar economie, en Abdelkader (14) zit in het derde jaar humane wetenschappen.

Het is tijd om te eten. Aan keuze geen gebrek. Er is keuze uit Palestijnse mulukhiya (spinazie met sesamolie), Algerijnse burak (bladerdeeg gevuld met gehakt en kaas), bulgur met Griekse saus en lamsvlees en roulé de volaille met merguez. Buiten wordt nog koffie, thee, zlabia en kalb el louz (typisch Algerijns), Baqlawah en kunafa (Palestijns) geschonken. ‘Montasser, een kuiken heeft meer kennis dan heel die bende van de IS’, zegt opa. ‘Die kerels zijn zot.’ Hoe moet het dan verder met de IS, vraag ik. ‘Het begint in de moskee. Hier in België praten de imams over religieuze praktijken, over het bidden en het vasten. Je valt nog net niet in slaap tijdens de preken. Ze zouden ook over de maatschappelijke problemen moeten praten.’ Magdy bekijkt het ruimer: ‘De IS is er niet zomaar gekomen. Er is een probleem met het onderwijs in de Arabische wereld. Het onderwijs, en vooral de religieuze kennis die wordt meegegeven, is voorbijgestreefd, te ouderwets, niet modern.’

FOTO JONAS LAMPENS

‘Een kuiken heeft meer kennis dan heel die bende van de IS.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content