In Duitsland bereiken de christendemocraten (CDU/CSU) van Angela Merkel een regeerakkoord met de sociaaldemocraten (SPD). Vooral bij de SPD was er intern veel verzet tegen de nieuwe coalitie.

GünterWallraff (sociaal bewogen undercoverjournalist): Ik zit met een dubbel gevoel. Oké, de SPD heeft geprobeerd zich zo sociaal mogelijk op te stellen, maar wat in het regeerakkoord staat is toch teleurstellend. Het akkoord is zo vaag dat er wel discussie of ruzie van móét komen. Of er ontstaat tussen de coalitiepartners een patstelling, wat dan resulteert in een kabinet dat wel bestuurt maar niet regeert. Ik ben in het coalitieakkoord vaak op de wazige frase gestuit dat de coalitiepartners ‘samen zullen onderzoeken wat allemaal nog mogelijk is’. Tja. Een verworvenheid op termijn is wel het minimumloon van 8,5 euro. Dat was wel het minste wat de SPD-leiding moest binnenhalen om niet door de basis weggefloten te worden.

Wat betreurt u het meest?

Wallraff: Dat maar een minimum aan concrete sociale verworvenheden is bereikt. De sociale balans is mager – ook al waardeer ik SPD-voorzitter Sigmar Gabriel meer dan Gerhard Schröder, die als sociaaldemocratische bondskanselier kapte met de sociale wortels van de partij en zijn ziel verkocht aan de wereld van de industriële bonzen. Gabriel toont veel meer maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maar ik vrees dat hij daarmee niet ver komt bij Angela Merkel, die de kunst verstaat om met veel woorden niets te zeggen en de bevolking in slaap te wiegen met illusies en rookgordijnen.

Is de invoering van de dubbele nationaliteit voor migranten dan geen verworvenheid van de SPD?

Wallraff: Dat was inderdaad een gerechtvaardigde sociaaldemocratische eis. Maar ook daarover is blijkbaar het laatste woord nog niet gezegd. Het is geen moment te vroeg om de dubbele nationaliteit in Duitsland, dat toch een immigratieland is, in te voeren. Maar op het vlak van migratie moeten er in Duitsland nog bergen werk worden verzet. In heel wat Duitse steden moeten de vaak ellendige woonomstandigheden en de gettoïsering van de migranten worden aangepakt.

De SPD heeft haar basis gevraagd over het regeerakkoord en een regeerdeelname te oor-delen. Dat is nieuw in de Duitse politiek.

Wallraff: Ja. Een goede zaak, trouwens. Het is correct om de partijleden mee te laten beslissen. Dat voorbeeld zou school moeten maken. Maar natuurlijk hadden de SPD-leden in werkelijkheid niet veel keuze. Een afkeuring zou niet alleen een ramp voor de partij, maar voor de hele bevolking zijn geweest. Een afwijzing had betekend dat de SPD-leden vinden dat hun partijleiding niet in staat is te regeren.

Tegenover de monsterregering staat een kleine en vrijwel machteloze oppositie van groenen en Die Linke. Dat is geen verheffend schouwspel in een democratische staat.

Wallraff: Dat is een groot probleem. De vroegere SPD-voorzitter Franz Müntefering heeft ooit beweerd dat in de oppositie zitten rottigheid voor een partij is, maar zo zie ik dat niet. Natuurlijk heeft de oppositie een belangrijke rol te spelen in een democratie. Juist daarom is het jammer dat belangrijke groene kopstukken zoals Jürgen Trittin na de verkiezingsnederlaag hun posities moesten opgeven. Dat heeft de groenen verzwakt. Inderdaad, het klopt dat er voor de oppositie niet veel ruimte overblijft: nauwelijks spreektijd in het parlement en bijna geen mogelijkheid om parlementaire commissies in het leven te roepen.

Een nationale coalitie tussen de CDU en de groenen spreekt u niet aan?

Wallraff: Hoegenaamd niet. Dat zou misschien niet het einde maar toch een enorme verzwakking van de vooruitstrevende krachten bij de groenen betekend hebben. In het verleden hebben de groenen standaarden bedongen die onomkeerbaar zijn in onze samenleving. Dat is een grote verdienste. In een coalitie met de CDU zou de druk op de groenen om zich aan te passen aan conservatieve standpunten immens geweest zijn. Ik vrees dat de groenen dan zoals in de deelstaat Baden-Württemberg, waar ze met de SPD regeren, een soort ‘betere liberalen’ zouden zijn geworden: een neoliberale middenstandspartij. Ik hou mijn hart al vast als ik zie dat de groenen in de deelstaat Hessen met de wel heel conservatieve christendemocraten gaan regeren.

Ten aanzien van de Amerikaanse geheime dienst NSA heeft de SPD wel veel gas teruggenomen nu de sociaaldemocraten zich in de grote coalitie engageren.

Wallraff: Helaas klopt dat. Het lijkt wel woordbreuk van de SPD. Ik vind het tragisch dat klokkenluider Edward Snowden nu in Rusland zit, een land waar de mensenrechten niets waard zijn. Duitsland zou er goed aan doen Snowden op te nemen, maar dat zal wel niet gebeuren. Ik vermoed dat de Amerikaanse en wellicht ook onze inlichtingendiensten over heel wat dossiers beschikken waarmee ze onze politici in het gareel kunnen houden, zeg maar chanteren. Dat neemt niet weg dat ik de houding van onze politici in deze zaak beschamend en laag vind. Iedereen kan constateren hoe arrogant de chefs van de inlichtingendiensten zich in de media gedragen. Je kunt wel zeggen dat ze de bazen van de staat in de staat zijn. Ze zijn de bazen tout court. Als het erop aankomt, kunnen ze altijd wel een dossier van een ongeliefde politicus naar de kranten en de media doorspelen. Vermoedelijk beseffen heel wat politici dat ze op elk moment door een precair dossier van een of andere inlichtingendienst gechanteerd kunnen worden. Dat zal dan wel de reden zijn waarom ze zich zo koest houden.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content