Peter Vandermeersch (hoofdredacteur NRC Handelsblad) ‘Lange termijn is smeerolie voor coalitievorming’

Het is natuurlijk absurd dat de stem van de Vlaamse beweging luider klinkt dan ooit sinds WO II, na een campagne waarin het nauwelijks is gegaan over Vlaamse thema’s, maar het is wel degelijk historisch. Het is dan ook bijna onmogelijk om N-VA uit de regering te houden, ook federaal. Met N-VA enkel in de Vlaamse regering dreigt een verziekingsstrategie waarbij de verschillende overheden zich zullen opsluiten in hun eigen gelijk.

De Franstaligen moeten beseffen dat N-VA dan wel een nationalistische partij is, maar wel een waarmee je kunt praten. Die bocht maken zal moeilijk voor hen zijn, de onderhandelingen zouden wel eens lang kunnen duren. Maar een akkoord is zeker mogelijk. Vergeet niet dat het om een legislatuur van vijf jaar gaat, en dat politici niet bang hoeven te zijn om na twee jaar al afgestraft te worden. Voor een aantal onder hen, Didier Reynders bijvoorbeeld, is het ook een laatste kans om deel te nemen aan het beleid. Dat langetermijnperspectief zou dus wel eens de smeerolie van de coalitievorming kunnen worden.

Tinneke Beeckman (filosofe) ‘Democratisch deficit’

Op federaal niveau winnen de twee Vlaamse oppositiepartijen, Groen en N-VA. Dat vind ik een veelzeggende evolutie. Net als sommige andere leden van de Gravensteengroep heb ik natuurlijk wel gemengde gevoelens bij de meer conservatieve N-VA, maar tegelijk betreur ik de inspanningen van links om meteen maar weer voor de tripartite met CD&V en Open VLD te opteren. Men noemt dat tegenwoordig zelfs een klassieke combinatie, terwijl er niets klassieks is aan een coalitie met de drie grote ideologieën van de 19e eeuw. Alsof Dehaene met Tobback én Verhofstadt een regering zou hebben gevormd. Ondenkbaar. Vandaag gaat men daar losjes over. Dat komt vooral doordat op federaal niveau wordt beslist wie er regeert, samen met de Franstaligen. Er blijft dus een democratisch deficit doordat het Franstalige landsdeel, dat amper aan bod komt in Vlaanderen, een wezenlijke politieke verschuiving de mond kan snoeren.

Nadia Fadil (sociologe KU Leuven) ‘Migratie is de olifant in de kamer’

Persoonlijk vind ik het zeker goed dat Vlaams Belang verdwijnt, maar als onderzoekster van migratie maakt het me niet zoveel uit. De zeer extremistische elementen in Vlaams Belang zijn altijd een minderheid geweest. Die partij heeft in de eerste plaats het migratiethema gedefinieerd op een rechtse, bedreigende manier. En die definitie hebben de meeste andere partijen overgenomen, zeker N-VA. Zeker in deze campagne was migratie de olifant in de kamer: niemand sprak erover, maar het zat wel in alle grote thema’s. Van werkloosheid over de hervorming van het onderwijs tot gezondheidszorg, telkens werd de associatie met minderheden gelegd. Een goede school is nog steeds een blanke school, een migrant blijft een profiteur. Migratie blijft voor de meesten een probleem, wat ook het succes van Maggie De Block verklaart. Zolang dat niet verandert, is de teloorgang van Vlaams Belang een nuloperatie.

Fernand Huts (topman Katoen Natie) ‘Ik hoop op andere bestuurscultuur’

Het beleid is de laatste jaren steeds ongunstiger geworden voor ondernemers en mensen die aan de kar trekken. Ik hoop dat er nu een andere bestuurscultuur komt. Maar de partij die gewonnen heeft, is allesbehalve geliefd bij de anderen. De messen zijn geslepen. En dan is de uitslag van de verkiezingen maar een deel van de strijd om de macht. Nu gaat het om de coalitievorming en de regeringsverklaring. Die zijn voor mij als ondernemer veel belangrijker, want ze bepalen het wettelijke kader waarin ik al dan niet zaken kan doen. De onderstromen zijn duidelijk in Vlaanderen en Wallonië, maar ze liggen ver uit elkaar. Als de puzzel op federaal vlak gelegd wordt, kan het evengoed nog een regering-Di Rupo II of Geens I worden.

Mieke Van Hecke (directeur-generaal van het Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs) ‘Kiezer heeft vooral voor personen gestemd’

Ik had verwacht dat N-VA haar winst gehaald zou hebben bij de klassieke partijen, niet dat ze Vlaams Belang zou leegzuigen. Nu de klassieke partijen standgehouden hebben, is het er zeker niet makkelijker op geworden. Ik ben blij dat ik de onderhandelingen niet moet voeren. Er zijn heel scherpe persoonlijke aanvallen geweest, het lijkt me niet evident om nu samen aan tafel te gaan zitten. Zondagavond spraken de partijvoorzitters al iets mildere taal, maar tijdens de campagne schrok ik vaak van de bitse toon. Er werd heel vaak op de man gespeeld en niet op de bal.

Het valt me op dat de kiezer vooral op personen en niet op programma’s heeft gestemd. Maggie De Block behoedt haast in haar eentje Open VLD voor een nederlaag. Die evolutie vind ik gevaarlijk. Mensen stemmen niet langer inhoudelijk, maar kiezen voor wie op dat moment goed in de markt ligt. Zo begeven we ons op drijfzand: vandaag kiezen we voor die bekende kop, morgen voor die andere.

Bea Cantillon (directeur Centrum voor Sociaal Beleid, UA) ‘Niet het moment voor politieke blokkering’

Kijk je naar de kaart van België, met heel Vlaanderen geel en Franstalig België blauw en rood gekleurd, dan zie je dat er helemaal geen twee democratieën zijn. Het zijn rijk en arm die anders stemmen, ook onder de taalgrens. Om de kloof tussen die twee groepen te verkleinen, zijn dringend enorm belangrijke hervormingen nodig, van het pensioenstelsel, de gezondheidszorg, het belastingstelsel. Met de uitvoering van de zesde staatshervorming wordt bijvoorbeeld de Vlaamse sociale zekerheid op punt gesteld voor de volgende decennia. Alleen heb je daar veel politieke moed en een zo breed mogelijke, hechte regering voor nodig. Grote dossiers zijn altijd gebaseerd op een compromis tussen links en rechts. De kaarten liggen nu echter zo dat de vorming van een doelgerichte, brede coalitie enorm moeilijk zal worden, laat staan dat ze er snel zal komen. Alleen is het gewoon niet het moment voor een politieke blokkering.

Caroline Copers (algemeen secretaris van het Vlaams ABVV) ‘Verontrustend dat 30% Vlamingen rechts stemt’

N-VA heeft het beter gedaan dan ik had gehoopt. Gelukkig hielden de traditionele partijen stand. Het resultaat van Groen was uitstekend; heel wat mensen vinden het sociale en het duurzame nog belangrijk. Verontrustend is dat ruim dertig procent van de Vlamingen resoluut rechts stemt. Ik begrijp niet dat ‘gewone’ mensen tegen zichzelf stemmen. Ze kiezen voor een partij die voorstander is van een indexsprong, op termijn de index zelfs wil afschaffen, en de werkloosheidsuitkeringen wil beperken in de tijd. CD&V lijkt nu de sleutel in handen te hebben. Kris Peeters was tijdens de campagne heel duidelijk: zijn partij is voor het behoud van de index en tegen het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd. Dat zijn fundamentele standpunten, ik ben benieuwd of ze het been stijf zullen houden.

Béatrice Delvaux (hoofdeditorialiste bij Le Soir) ‘De Wever is geslaagd waar Sarkozy faalde’

De uitslag van N-VA stond in de sterren geschreven. Dé verrassing van deze verkiezingen is echter het feit dat de regeringspartijen goed overeind blijven. N-VA is de winnaar, zonder een echte overwinning te behalen. Bart De Wever wipt over de dertig procent, maar haalt die score door kiezers weg te snoepen bij Vlaams Belang. Het totaal aantal rechtse separatisten is dus ongeveer gelijk gebleven. Door de stemmen voor extreemrechts binnen te halen, is De Wever geslaagd waar de voormalige Franse president Nicolas Sarkozy faalde.

De Vlamingen die voor autonomie en voor een rechts beleid zijn, zitten nu gegroepeerd bij één partij. Als De Wever zowel de Vlaamse als de federale regering wil vormen, zal hij compromissen moeten sluiten. Ik ben benieuwd of hij dat wil en kan. Een onderhandeld compromis met de PS krijgt hij nooit verkocht aan zijn achterban. De PS is de eerste partij in Wallonië én Brussel, en heeft daar alle troeven in handen. CD&V, Open VLD en SP.A kunnen samen verder, al hoeft dat niet noodzakelijk onder Di Rupo te zijn. Wie weet, krijgt de federale regering een Vlaamse CD&V-premier.

Naima Charkaoui (voorzitter Minderhedenforum) ‘Over diversiteit amper gesproken’

Ik ben natuurlijk blij dat Vlaams Belang zo afgestraft is, zeker na de agressieve campagne die het heeft gevoerd. Het is een sterk signaal dat kiezers zulke hardheid niet waarderen, en daar zullen heel wat leden van minderheden opgelucht over zijn. Toch stel ik me vragen bij deze verkiezingsuitslag. Niet zozeer vanwege de winnaar, al stemmen de uitspraken van N-VA-kopstuk Liesbeth Homans over de relativiteit van racisme niet bepaald hoopvol, maar vooral omdat geen enkele partij in deze campagne een speerpunt maakte van de strijd tegen discriminatie. Er staat wel wat in de partijprogramma’s, maar bij de meeste partijen is het onduidelijk hoe belangrijk het onderwerp voor hen is. Over diversiteit hebben de partijen het de afgelopen maanden amper gehad, terwijl de discriminatiecijfers wel degelijk hallucinant zijn. Wie dus ook de regering gaat vormen, ik vind het erg moeilijk om te voorspellen wat de uiteindelijke coalitie zal doen om dat om te buigen.

Rik Torfs (rector van de KU Leuven) ‘Tijd voor centrumrechtse regering?’

In Franstalig België voel je vooral bij de PS de drang om door te gaan met de klassieke tripartite. Die kan natuurlijk niet meteen geïnstalleerd worden, want dan wordt het ‘Vlaamse signaal’ genegeerd. Ik kan me voorstellen dat Bart De Wever een ‘kans’ zal krijgen die een paar maanden mag duren, waarna ‘in het belang van het land’ voor een klassieke tripartite wordt geopteerd. Je hoort CD&V nu al pleiten om de regeringsvorming op Vlaams en federaal niveau gelijktijdig te laten verlopen. In het scenario van de klassieke tripartite kan Kris Peeters ook minister-president blijven. Misschien is het tijd dat België een centrumrechtse regering krijgt. De uitslag in Vlaanderen wijst duidelijk naar centrumrechts, wie weet valt er over de taalgrens met MR te praten. Het idee dat de PS incontournable is, mag in vraag gesteld worden. Ik begrijp dat voor CD&V een klassieke tripartite het meest comfortabel lijkt, maar het signaal van de kiezer volgen, is logischer en moediger.

Bert Kruismans (stand-upcomedian) ‘Geen leeuwenvlaggen bij N-VA’

N-VA heeft bijna alle stemmen geactiveerd die vroeger door het cordon sanitaire bij Vlaams Belang on hold stonden. Ze heeft weinig schade kunnen toebrengen aan haar grootste tegenstanders: de regeringspartijen. Je kunt dit dus gerust een pyrrusoverwinning noemen. De regeringspartijen hebben op federaal vlak nu zelfs die beruchte Vlaamse meerderheid. Toch zullen de onderhandelingen bijzonder complex worden.

Het viel me op dat op het overwinningsfeest van N-VA deze keer niet met leeuwenvlaggen werd gezwaaid en ook geen Vlaamse Leeuw werd gezongen. Een aantal symbolen zijn bewust weggelaten. De Wever liep niet meteen over van vreugde. Opnieuw. Je kunt je afvragen welke uitslag hij moet halen om blij te worden. Zijn lichaamstaal boezemt angst in bij onze Franstalige medeburgers.

Guillaume Van der Stighelen (ex-reclamemaker, schrijver en opiniemaker) ‘Verrot kiesstelsel gevaarlijk voor democratie’

Deze verkiezingsuitslag is zoals de Bijbel: iedereen kan er zijn gelijk uit halen. Voorstanders van Di Rupo kunnen perfect verdedigen dat de zittende regering standhoudt, fans van De Wever kunnen het omgekeerde legitimeren. Dat is heel gevaarlijk voor de democratie, die haar waarde dreigt te verliezen. Als de formatiegesprekken straks in de knoop zitten, zal zowel Di Rupo als De Wever heel boze blikken toegeworpen krijgen. Zo ontstaat enorme aversie tegen de politiek. Dat ligt niet aan de verkozenen, maar aan ons verrotte kiesstelsel. In een systeem kunnen de verliezers zich neerleggen bij de overwinning van de tegenstanders. Als Obama wint, vinden de Republikeinen dat jammer. Maar ze aanvaarden het tenminste. Het wordt dus dringend tijd dat enkele academici, die het goed voorhebben met de burgers, een legitiem kiesmodel ontwikkelen.

Jos Geysels (ex-voorzitter Agalev en voorzitter van 11.11.11) ‘Zorgen over de groeiende ongelijkheid’

Het is niet omdat de uitslag nu in de etalage staat, dat inhoudelijke kwesties zomaar in het magazijn mogen verdwijnen. Neem nu het thema armoede. Dat is wel aan bod gekomen tijdens de campagne, maar veel te weinig. Over de woonbonus is veel gesproken, maar wat met de mensen die ontzaglijk hoge huurprijzen moeten betalen? Nochtans voelen we dat er in onze samenleving ook een grondstroom is die zich zorgen maakt over de groeiende ongelijkheid. Politieke partijen moeten daar iets mee doen. Als tijdens de formatiegesprekken vooral de nadruk wordt gelegd op strategische spelletjes, dan zouden de blokjes over armoede wel eens van tafel kunnen verdwijnen. Het is dus bang afwachten: zullen die verdomde armoedecijfers eindelijk naar beneden gaan?

Els Keytsman (directeur Vluchtelingenwerk Vlaanderen) ‘Ex-Vlaams Belangers belangrijke rol bij N-VA’

Vlaams Belang ligt uitgeteld in de touwen en als mensenrechtenactivist kan ik dat alleen maar toejuichen. Ik ben bezorgd over al die andere landen waar extreemrechts bij de Europese verkiezingen uitstekend scoorde. Verrassend vind ik ook dat in andere landen regeringspartijen worden afgestraft terwijl ze bij ons standhouden.

N-VA heeft een heel bewuste strategie gevoerd om de extreemrechtse kiezer te verleiden. Ze hebben voormalige Vlaams Belang-mandatarissen in hun rangen opgenomen en laten hen mee het beleid bepalen. Ik woon in Aalst en daar kun je goed zien hoe ex-Vlaams Belangers een belangrijke rol spelen bij N-VA. Ik maak me zorgen over het effect dat dat heeft op die partij: zal ze standpunten van Vlaams Belang overnemen die tegen de mensenrechten ingaan, of blijft ze een eigen koers varen?

Maggie De Block heeft gescoord doordat ze maatregelen invoerde die ook door Vlaams Belang werden gepropageerd. De doorsnee-Vlaming lust daar wel pap van. N-VA is ook voorstander van een strikt asielbeleid, maar pleit tezelfdertijd voor een verstandig migratiebeleid. De vorige regering had alleen maar aandacht voor asiel en liet migratie links liggen. Misschien komt daar vanuit onverwachte hoek nu verandering in.

Jo Libeer (gedelegeerd bestuurder van Voka) ‘Overheid moet versoberen’

Vóór de verkiezingen toetste Voka de partijprogramma’s op wat Vlaanderen economisch nodig heeft. CD&V, N-VA en Open VLD leek ons toen al een coalitie met mogelijkheden. Vandaag stellen we vast dat een dergelijke regering in Vlaanderen over een zeer ruime meerderheid beschikt. Of die combinatie politiek opportuun is, moeten de hoofdrolspelers uitmaken. Het economische beleid dat je met de recepten uit die programma’s kunt voeren, is in ieder geval noodzakelijk. De komende regering wacht namelijk enorme uitdagingen: de loon- en energiekosten moeten omlaag om onze ondernemingen zuurstof te geven, het overheidsbudget moet dringend op orde worden gebracht. In het meest belaste land ter wereld kun je de belastingen niet verder verhogen; de overheid moet versoberen, daar is simpelweg geen alternatief voor. De Vlaming begrijpt dat en wil dat ook, zo bewijst deze verkiezingsuitslag.

Deze uitslag was heel voorspelbaar, op één ding na: de totale implosie van Vlaams Belang. Volgens mij heeft dat vooral te maken met de agressieve campagne van de afgelopen weken. N-VA is enorm in het defensief geduwd, waardoor veel Vlaams Belangers eindelijk hebben gekozen voor een nuttige stem. Een rekening die ze twintig jaar geleden al konden maken. Nu hebben ze de Vlaams-nationalistische rangen vervoegd. Dat lijkt me een goede zaak, want N-VA is een democratische partij. Als zij erin slagen om een constructief beleid te voeren, heeft Vlaams Belang hopelijk geen toekomst meer. De vraag is alleen: zullen ze aan Waalse kant óók de moed hebben om een extreme partij buitenspel te zetten? Daar zien we nu een zware extreemlinkse drukking en die is even gevaarlijk. Extreme partijen zijn per definitie ondemocratisch.

Hugo De Ridder (politiek journalist) ‘Krappe meerderheid voor klassieke tripartite’

Bij de vorming van de regering-Di Rupo I dachten alle politieke analisten dat de deelnemende Vlaamse partijen hun doodvonnis hadden getekend. Het feit dat CD&V, SP.A en Open VLD relatief ongeschonden uit die regering komen, nadat ze nochtans voortdurend onder vuur hebben gelegen, vind ik geen onverdienstelijke prestatie.

Hoe dan ook is de terugkeer van de politieke families het belangrijkste politieke feit van 2014. Socialisten en liberalen hadden elkaar al over de taalgrenzen heen gevonden, nu zijn ook CD&V en CDH verzoend. De motor daarvan is niet alleen de electorale slagkracht van N-VA, maar ook het gegeven dat zowel de programma’s als de ideologische inspiratie van de christendemocraten dichter bijeen kwamen te liggen. Joëlle Milquet was de stoorzender: zij beschouwde zich eerder als humanist dan als christendemocraat. In haar opvolger Benoît Lutgen zie ik daarentegen een PSC’er van vroeger, met aandacht voor de boeren en de vakbonden. Met hem zal CD&V graag samenzitten.

Toch zou ik willen waarschuwen voor avontuurlijk gedrag, zoals een klassieke tripartite in de Vlaamse regering. CD&V, SP.A en Open VLD bezitten samen een krappe meerderheid van twee zetels. Twee dissidente christendemocraten, socialisten of liberalen die menen dat het Oosterweel-tracé anders moet, of dat deze of gene kwestie in hun dorp dringend dient te worden opgelost, en zo’n regering is meteen gedemobiliseerd. Hoe valt zo’n precaire politieke situatie vijf jaar lang vol te houden?

Pascal Delwit (politicoloog ULB) ‘Race tegen de klok voor De Wever en Di Rupo’

Vraag is nu wat Bart De Wever met zijn winst gaat doen en welke partners hij aan Franstalige zijde vindt. Als De Wever zich fixeert op sociaal-economische thema’s, lijkt het mij niet uitgesloten dat hij MR en CDH kan verleiden om in een federale regering te stappen, zelfs al heeft die in Franstalig België geen meerderheid. Legt hij ook communautaire eisen op tafel, dan zie ik MR noch CDH volgen. Dat De Wever op de verkiezingsavond meteen over ‘de diepe kloof tussen het noorden en het zuiden van het land’ begon, wekte weinig vertrouwen. En is ook een alternatief. De federale regering werd niet afgestraft, de huidige coalitie blijkt versterkt en kan in principe verder. Di Rupo droomt ongetwijfeld van een klassieke tripartite, op alle niveaus. Hij moet dus hopen dat De Wever niet eerst in Vlaanderen een rechtse regering weet te vormen, met CD&V en eventueel ook Open VLD. Di Rupo en De Wever lopen de komende weken een race tegen de klok: om ter eerst naar een meerderheid.

Philippe Van Parijs (econoom en filosoof) ‘Rol middenveld belangrijker dan ooit’

De volgende verkiezingen vinden pas over vijf jaar plaats. Dat biedt de politici ruimte om moedige compromissen te sluiten, maar betekent ook dat het lang duurt voor de burger opnieuw het woord krijgt. De rol van het actieve middenveld zal daarom belangrijker zijn dan ooit. Niet alleen van officiële middenveldorganisaties, maar ook van los-vaste samenwerkingsverbanden van actieve burgers die elkaar vinden rond één thema. Zij organiseren zich beter dan ooit en staan in permanente dialoog met de politiek. Vergeet ook niet: democratie begint met verkiezingen, maar eindigt er niet mee. Verder stel ik vast dat het discours dat succes heeft om verkiezingen te winnen, nadien niet optimaal blijkt om te regeren. We hebben politici nodig met dubbele talenten: sterk bij de kiezer én sterk in het compromis.

Joost Vandecasteele (schrijver en komiek) ‘Stand houden staat synoniem met winnen’

Dé quote van de verkiezingsavond kwam van Johan Vande Lanotte: ‘Een democratie heeft een harde campagne nodig.’ Ik vrees dat hij het nog gelooft ook. Deze cynische, agressieve campagne leert mij dat politici hoe langer hoe meer het probleem bij de kiezer leggen, hem of haar zien als iemand die maar niet wil snappen hoe de zaken écht ineensteken. Gelukkig hebben die dwaze kiezers het toch een béétje begrepen, want er waren ditmaal kennelijk geen verliezers, op Vlaams Belang na. Het woord ‘standhouden’ blijkt in politieke kringen synoniem te staan met ‘winnen’.

Vlaams Belang slaagde zelfs daar niet in en werd eindelijk een te negeren factor. Uiteraard maakt mij dat blij, maar pas op: ze zijn niet weg hè. Eén charismatische figuur en alles staat weer op zijn kop. Kleine partijen worden in Vlaanderen verdorie snel groot.

Als Brusselaar kan ik er ook niet naast kijken hoezeer mijn stad anders stemde dan de rest van Vlaanderen. Ik stel ook vast dat de opmerkelijke resultaten in die toch ook niet onbelangrijke stad amper worden opgepikt door de Nederlandstalige media. Zij hebben Brussel finaal losgelaten, zoveel is duidelijk.

Nicolas Bouteca (politicoloog UGent) ‘Positie Peeters binnen CD&V verzwakt’

Voor Bart De Wever komt alles nu aan op snelheid, dat beseft hij zelf maar al te goed. Hoe langer het duurt om een regering te vormen, hoe meer vertrouwen de klassieke partijen krijgen voor het vormen van een tripartite. Of N-VA aan de macht komt, hangt af van een aantal factoren. Kan Reynders zijn partij ervan overtuigen om een bocht te nemen? MR wil voorlopig niet in zee met N-VA, Reynders zelf ziet dat wel zitten. Dan is er nog CDH: kan hun rechtervleugel de rest van de partij bijsturen? En wat met CD&V, die midden in het bed ligt? Kris Peeters lijkt goede vrienden met Bart De Wever, maar zijn positie binnen CD&V is wel verzwakt.

Als N-VA buitenspel wordt gezet, lijkt sprake van een aantasting van de democratie. Daartegenover staat dat 67 procent van de bevolking er anders over denkt. Misschien willen de klassieke partijen wel een tripartite vormen, in de hoop N-VA volledig uit te roken. Al wordt dat niet eenvoudig, want dankzij deze uitslag staat de partij financieel erg sterk en kan ze zeker vijf jaar overleven.

Paul De Grauwe (econoom) ‘Altijd gebonden aan compromissen’

Nee, we zijn maandag niet wakker geworden in een andere economie. Die verkiezingstaal over het N-VA- of PS-model, het zijn allemaal sprookjes. België is een land van compromissen, een echte breuk zal er dus niet komen. Al vind ik dat N-VA nu eens het roer in handen mag nemen en tonen wat ze kan. Als opnieuw een klassieke coalitie wordt gevormd, krijgen we bij de volgende verkiezingen hetzelfde liedje. Op een bepaald moment moeten degenen die fantastische verhalen vertellen, het ook eens waarmaken. Anders riskeert een partij die groot wordt op basis van beloftes die ze niet kunnen inlossen, nog meer te groeien. Ik geloof echt niet dat hun recepten zoveel beter zijn, ook al omdat men in België altijd gebonden is aan compromissen.

Tom Lanoye (schrijver) ‘Vlaanderen blijft diep verdeeld’

Niet alleen België, ook Vlaanderen blijft diep verdeeld. N-VA heeft dan wel een historische score behaald, maar enkel door Vlaams Belang knock-out te slaan. De oppositie heeft zichzelf gekannibaliseerd, zonder de regeringscoalitie zetels te kosten. En niet ‘Wallonië’ maar wel ‘good old’ CD&V heeft de sleutels in handen. Als je tsjevenistisch en machiavellistisch doordenkt, wordt dit de uitkomst: overal tripartites, aangejaagd door CD&V-boegbeelden. Dat zou perfect democratisch zijn, want een meerderheid is een meerderheid. Toch zou het een slechte smaak nalaten. Geen van de drie winnende partijen – N-VA, Groen en ook PVDA – zou dan iets van haar winst vertaald zien.

Mijn verdriet ligt vooral bij links. Wanneer gaan zij eens leren een front te vormen? Groen heeft prima gescoord, mede dankzij Ringland en veel jong talent. Maar Bruno Tobback is door de mand gevallen. Geen visie, geen dynamiek, geen voeling met de eigen achterban. Een status-quo verkopen als een overwinning? Dat verwachtte je bij de Rode Duivels, maar dan wel tien jaar geleden.

Herman Matthijs (econoom UGent) ‘MR in poleposition voor premierschap?’

De verkiezingen hebben niet meteen een antwoord gegeven op de vraag wie in poleposition ligt voor het premierschap. Wel al uitgesloten zijn CDH, Open VLD en SP.A, wegens te klein. N-VA staat logischerwijze niet te springen om de Wetstraat 16 te bemannen. De PS mag dan stellen dat zij de grootste familie van het land vertegenwoordigt, ze heeft wel verloren. Een traditionele tripartite heeft nu een Vlaamse meerderheid in de Kamer, wat in het voordeel van CD&V speelt. Alleen heeft de partij al veel electoraal verlies geleden door het leiden van regeringen en bovendien is de christendemocratische familie de kleinste van de drie. MR dan maar? Reynders brandt al langer van ambitie om het premierschap op zich te nemen, zijn partij heeft de verkiezingen gewonnen, en het verschil tussen de liberale en socialistische familie is in zetels klein.

Eric Defoort (historicus, N-VA-politicus en kopstuk van de Vlaamse beweging) ‘Resultaat van de ontvoogding van de burger’

Je moet altijd voorzichtig zijn om een gebeurtenis ‘historisch’ te noemen, dat geldt ook voor deze verkiezingsuitslag. Ik noem die eerder een volgende stap in een proces dat al veel langer bezig is en dat deels losstaat van het Vlaams-nationalisme. Wat je ziet, is in de eerste plaats het resultaat van de ontvoogding van de burger, die zelf bepaalt voor wie hij kiest. Dat hij nu ook voor N-VA kiest, komt net omdat die partij de natie niet langer als een finaliteit ziet, met alle romantiek die daar altijd rond hangt. Dat is de historische evolutie van de Vlaamse beweging. Voor ons is de natie vooral een functie geworden, om bijvoorbeeld economische welvaart te creëren, of integratie van nieuwkomers te doen slagen. Dat is de scheidingslijn tussen Vlaams Belang en N-VA. Zij zaten niet in de lijn van de geschiedenis van ons land, wij wel.

SP.A verliest als enige democratische partij zowel Vl. als fed. Met een bedroevende 14% dringt zich daar een fundamentele bezinning op. Carl Devos, politicoloog UGent.

Zoals aangekondigd: Belgische politiek is simpel spel. 8 miljoen Belgen stemmen en uiteindelijk beslist CD&V met wie ze in regeringen stapt. Dave Sinardet, politicoloog VUB.

Misschien de grootste verrassing: geen woord over het Dehaene-effect. Geert Noels, econoom Econopolis.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content