Paul Magnette verlaat de federale regering en wordt PS-partijvoorzitter en burgemeester van Charleroi.

Paul Magnette: Ik was in 2013 veel meer in Charleroi dan in Brussel. Tijdens dat eerste jaar ligt er voor een burgemeester enorm veel werk op de plank. Bovendien moet elke gemeente momenteel besparen, en Charleroi zeker. We staan al vijf jaar onder voogdij van het Waals Gewest. In 2014 zullen we nog een tekort hebben, maar in 2015 moet de begroting in evenwicht zijn. Dat wordt niet gemakkelijk, maar ik wil onder die voogdij vandaan. Het enige voordeel is dat wij vroeger begonnen zijn met de besparingen dan de andere gemeenten. Maar we moeten verder onpopulaire maatregelen blijven nemen: extra belastingen heffen zoals de huisvuiltaks, een op de twee vertrekkende personeelsleden niet vervangen… En ondertussen ben ik constant op zoek naar nieuwe investeerders en probeer ik de grote evenementen van weleer nieuw leven in te blazen.

Charleroi staat symbool voor alles wat verkeerd is gegaan in Wallonië: torenhoge werkloosheid, een vuile stad en corruptie van vooral uw partijgenoten.

Magnette: Vandaar dat ik dacht dat ik me hier het nuttigst kon maken. Als ik slaag, zal dat afstralen op heel Wallonië. Ik wil in Charleroi een lokale Copernicus doorvoeren, een hervorming van de administratie. Dat is heel lastig. Elke schepen had hier zijn eigen verticale structuur uitgebouwd. Onder hem stond de directeur en daaronder zijn administratie. Maar er was geen horizontale samenwerking tussen de schepenen.

Bovendien hadden ze allemaal hun eigen wingewest in de vorm van een deelgemeente of een wijk. Het was nog niet veel veranderd sinds de fusie van de gemeenten eind jaren zeventig. Nu heb ik verboden dat de schepenen nog een bureau hebben in de wijk waar ze wonen. En ik heb geprobeerd hen bij de verdeling van de mandaten geen bevoegdheden te geven die aansluiten bij hun professionele activiteiten buiten de politiek. Ik werk veel binnen het college. Ik wil een groepsvisie, geen tien aparte besturen.

Kunt u zich dan nog op de vakbondsvergaderingen vertonen?

Magnette: Voor hen was het even slikken. Zij waren het gewoon om, wanneer ze een probleem hadden, de schepen een bezoekje te brengen. ‘Als we niet krijgen wat we willen, dan gaan onze families de volgende keer niet meer op u stemmen.’ En dus kregen ze alles gedaan wat ze wilden. Ik heb beslist dat de enige die nog met de syndicale afgevaardigden mag spreken de directeur is. Die stelt zich erg strikt op. Hun onderhandelingsmethode heeft dus afgedaan. Ik kom zelf ook niet meer op het vakbondsoverleg zoals dat vroeger de gewoonte was. Hoogstens ontvang ik eens een delegatie om wat stoom af te laten.

Uw vertrek naar Charleroi liep enige vertraging op omdat u als minister van Overheidsbedrijven een beslissing wilde over de NMBS-hervorming. Dat u het nieuwe transportplan niet wilde goedkeuren, nemen ze u daar nog altijd kwalijk.

Magnette: De toenmalige ceo Marc Descheemaecker en ik waren het daar niet over eens en we zijn dat nog altijd niet. Nu hij vertrokken is, blijft hij zeggen dat als de politiek hem had laten doen, de NMBS perfect had gedraaid. Ik vond dat transportplan heel interessant, maar op hetzelfde moment alle dienstregelingen overhoop gooien én een structurele hervorming van het bedrijf doorvoeren zou gekkenwerk geweest zijn. Het was veel voorzichtiger om eerst de structuurhervorming uit te voeren en te wachten met het transportplan tot in de zomer van 2014. Eind volgend jaar zal de NMBS echt beter functioneren.

De vertragingen zijn wel hetgene wat de reizigers al zo lang ergert.

Magnette: Ja, maar de kans was redelijk groot dat er nog veel meer vertragingen geweest zouden zijn als we alles tegelijk hadden veranderd.

U bent nu een paar halve dagen per week in Brussel. Is dat voldoende om een partij als de PS te leiden?

Magnette: Onze partij is perfect georganiseerd. Iedereen erkent dat wij op dat vlak een voorbeeld zijn. Ik heb met Anne Poutrain een topkabinetschef. We bellen en mailen de hele dag door. Maar het lukt zeker. De combinatie burgemeester-voorzitter was vooral het eerste half jaar bijzonder zwaar, omdat iedereen me snel wilde ontmoeten en ook verwachtte dat zijn probleem meteen werd opgelost. In de zomer was dat achter de rug, en sindsdien heb ik mijn ritme gevonden.

U bent even oud als Bart De Wever (N-VA), leidt net als hij een grote stad én de grootste partij in uw taalgebied. Botst u ook wel eens op uw fysieke grenzen?

Magnette: Ik begrijp best dat hij het niet onder de markt heeft. Maar het enorme verschil is dat wij een traditionele en erg goed georganiseerde partij zijn en dat hij zijn partij volop aan het uitbouwen is. Hij moest ook enkele keren uitrukken om uitslaande brandjes te blussen, onder meer met Siegfried Bracke en Liesbeth Homans. In onze partij hebben wij een lange traditie van intern debat binnen het partijbureau. Ik heb veel minder tijd nodig om mijn partij te beheren.

Stelt u het nu niet te rooskleurig voor? Veel PS’ers zijn niet zo tevreden met wat zij de ‘centrumrechtse regering-Di Rupo’ noemen.

Magnette: Niemand heeft dat ooit gezegd. Er is een heel goede sfeer. Iedereen is vrij tevreden.

U maakt zich ook geen zorgen over de lokroep van de Parti du travail de Belgique (PTB) ter linkerzijde, die het goed doet in de peilingen?

Magnette: Dat is een heel klein fenomeen. Op dit moment halen ze alleen in de provincie Luik meer dan 5 procent.

Luik is nog om andere redenen een beetje uw zorgenkind voor de verkiezingen. Uw opvolger in de federale regering, Jean-Pascal Labille, krijgt lovende commentaren, maar hij zal niet op een lijst staan.

Magnette: Het klopt dat hij zeer getalenteerd is en erg goed werk levert, maar ik had niets anders verwacht. Hij heeft van het begin gezegd dat hij achttien maanden minister zou zijn en dan weer uit de politiek zou verdwijnen. We hebben nog volk genoeg in Luik: Willy Demeyer, Jean-Claude Marcourt, Frédéric Daerden…

Weet u zelf al wat u zal doen?

Magnette: Min of meer. Maar ik blijf zeker burgemeester. Er staat te veel op het spel voor Charleroi en Wallonië. Er is op zich werk genoeg in Charleroi. Er zijn 87.000 arbeidsplaatsen voor een actieve bevolking van 82.000. Maar net zoals in Brussel wonen de werknemers grotendeels buiten Charleroi. De doelstelling is de werklozen in Charleroi aan werk te helpen, al zal dat ettelijke jaren kosten.

U leverde meermaals felle kritiek op de begrotingspolitiek van de Europese Commissie. Zal de PS op die nagel blijven hameren tijdens de verkiezingscampagne?

Magnette: Europa evolueert in de goede richting, zij het traag. Begrotingscommissaris Olli Rehn stelt zich nu veel soepeler op. Als we zijn oorspronkelijke begrotingspad hadden gevolgd, hadden we de Belgische economie verwoest. De binnenlandse vraag zou zijn stilgevallen en er zouden stakingen van gekomen zijn.

Politiek is heel vaak een kwestie van ritme. Men kan alles ineens proberen, zoals de NMBS wilde, maar dan riskeert men de boel op te blazen. Gelukkig zijn de geesten nu wat gerijpt. Europa heeft ingezien dat het Belgische plan om de crisis te beheersen nog zo slecht niet was. En er is een mooi budget beschikbaar gesteld om de werkloosheid bij jongeren en in moeilijke regio’s te counteren, zoals in Wallonië, in Brussel en in Genk. Als Europa goede dingen doet, zeg ik het dus ook.

We moeten alleen af van het idee dat je meteen een anti-Europeaan bent omdat je kritiek hebt op het beleid. Kritiek is een fundamenteel onderdeel van de democratie. Ik volg staatssecretaris voor Fraudebestrijding John Crombez (SP.A) als hij zegt dat Europa de strijd tegen sociale dumping saboteert. Ik ben niet tegen het vrije verkeer van werknemers, integendeel. Maar Europa moet wel iets veranderen aan het systeem. Want op deze manier helpen we onze bouw-, schoonmaak- en horecasector om zeep.

Federaal wacht een nieuwe machtsstrijd met de N-VA. Uw Vlaamse coalitiepartners kunnen er doorgaans niet om lachen wanneer u zwaar uithaalt naar de N-VA. Dat maakt die partij alleen maar groter, redeneren ze.

Magnette: Ik ken de Vlaamse politiek voldoende om te beseffen dat onze aanvallen de N-VA nog meer wind in de zeilen geven. Vandaar dat u ongetwijfeld gemerkt zal hebben dat we in 2013 elke provocatie vermeden hebben. We zijn niet onnozel. Maar ik kan die partij ook niet alles laten zeggen zonder te reageren. Als ze haar programma voorstelt, moet ik toch laten weten dat het voor ons geen basis kan zijn om over te onderhandelen. Wij zijn niet geïnteresseerd in het einde van België. En hun voorstel is het begin van het einde.

Het zou ook kunnen dat jullie inzien dat een grote N-VA jullie enige kans is om volgend jaar de grootste regeringspartij te blijven.

Magnette: Dat is kortetermijndenken. Als we de N-VA helpen stijgen en opnieuw met de andere partijen samengaan, riskeren we hen zo groot te maken dat ze het land verlammen. We kunnen er maar beter voor zorgen dat we zélf de grootste partij van het land worden, zonder dat N-VA de grootste is in Vlaanderen (lacht). Het is dus aan onze Vlaamse linkse vrienden om duidelijk te maken wat er zal gebeuren als de N-VA het voor het zeggen heeft. Ik zeg hen dat ook.

Vindt u dat SP.A-voorzitter Bruno Tobback daarin tekortschiet?

Magnette: Wij willen de SP.A steunen, net zoals zij onze voorstellen over de indexering van de lonen en de hervorming van de bankensector ondersteunen. Binnen deze regering is de SP.A de partij die het dichtst bij ons staat en we zijn een federaal land. Vandaar dat we de voorbije weken samen met de SP.A de campagne hebben ingezet.