De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens ontvangt de Nobelprijs voor de Vrede. Ze ziet onder meer toe op de vernietiging van de chemische wapens in Syrië.

Filip De Craemer (Senior Security Advisor bij de OPCW):‘Wij hebben de Nobelprijs voor de Vrede terecht gekregen. Voor wat we de voorbije zestien jaar gedaan hebben, voor wat we vandaag elke dag doen, en voor wat we nog zullen doen de komende jaren. Sommigen verwijten ons dat we de aanvallen met gifgas in de Syrische burgeroorlog dit jaar niet hebben kunnen voorkomen, maar dat is helemaal onze bevoegdheid niet. Wij zijn een internationale onafhankelijke organisatie die toeziet op de vernietiging van chemische wapens in landen die lid zijn van de OPCW. Syrië was op het moment van de aanval met gifgas in een buitenwijk van Damascus nog geen lid van onze organisatie, dus wij konden daar helemaal niet ingrijpen. We waren er wel, omdat de VN Syrië hadden overtuigd om ons binnen te laten. Maar we konden niets doen.

Natuurlijk zijn de chemische wapens morgen de wereld niet uit omdat wij de Nobelprijs winnen. Maar als de jonge Pakistaanse activiste Malala had gewonnen, zouden de meisjes in Pakistan ook niet van vandaag op morgen allemaal een beter leven hebben en naar school kunnen gaan. Ik ben ervan overtuigd dat we de prijs niet alleen krijgen omdat we door Syrië in de aandacht komen. Het Nobelcomité denkt op lange termijn.’

Sinds 14 oktober werken jullie in Syrië in een gedeelde missie van de VN en de OPCW. Gelooft u dat die missie zal slagen?

De Craemer: Ja, maar het zal zeker niet van een leien dakje lopen. Ik wil de verwachtingen daarover wat temperen. De gevaarlijkste chemische ladingen van het Syrische regime zouden tegen 31 december 2013 het land uit moeten zijn, waarna ze vernietigd zullen worden op een Amerikaans schip. Die deadline is nogal ambitieus. Ik betwijfel of we tegen het eind van het jaar honderd procent van de chemische ladingen op het schip kunnen krijgen. We zullen wellicht vertraging hebben. Door de sneeuwstorm die over het Midden-Oosten is getrokken, maar uiteraard ook door de burgeroorlog. De veiligheid van ons team primeert. De laatste drie weken is ons werk behoorlijk bemoeilijkt door het geweld. De snelweg tussen Damascus en Homs is dicht door de gevechten, en onze mensen moeten omrijden via Libanon. Een grote omweg, die voor veel vertraging zorgt.

Hoe zeker zijn jullie dat het Syrische regime zijn hele voorraad chemische wapens afgeeft? Houdt het niets achter?

De Craemer: We kunnen niet zeker zijn dat er niet nog meer is. Het zou kunnen dat het Syrische regime bepaalde stoffen vergat aan te geven, omdat het gewoon niet wist dat het ze ook moest aangeven. Bovendien kan een regime in een land in oorlog ook niet alles onder controle houden.

Vergeten aan te geven? U gelooft niet dat president Bashar Al-Assad dat moedwillig zou doen?

De Craemer: Andere lidstaten van de OPCW hebben nog de mogelijkheid om aan te geven dat zij denken dat Syrië chemische wapens achterhoudt. Dan gaan we daar naar op zoek. Maar persoonlijk geloof ik niet dat het regime moedwillig nog chemische wapens achterhoudt. Het arsenaal dat ze ons getoond hebben, ligt heel dicht bij de hoeveelheid die we vermoedden. Het is zinloos om de vertrouwensrelatie die we hebben opgebouwd met de Syriërs op de helling te zetten. Het belangrijkste is dat we alles wat we nu in handen hebben het land uit krijgen.

Denkt u dat er andere partijen in de Syrische burgeroorlog ook chemische wapens hebben? De rebellen, of terreurgroep Al-Nusra Front, bijvoorbeeld?

De Craemer: Daar gaan we niet van uit. Een scudraket laden met een chemische substantie is zeer complex. Op dit moment zijn er geen tien landen in de wereld die daartoe in staat zijn. En dan praten we over de toplanden van de NAVO. Ik geloof niet dat andere groepen in Syrië de knowhow hebben en het risico willen nemen om daaraan te beginnen. Want de kans dat er iets fout loopt, is groot. We hebben op dit moment ook heel veel informatie over Syrië. We hebben hier mensen die dag en nacht alle mogelijke websites scannen en een heel diep inzicht hebben vergaard in de oorlog. Mocht iemand anders nog chemische wapens hebben, zouden wij het weten.