De Liga voor de Mensenrechten en haar Franstalige tegenhanger Ligue des Droits Humains hebben deze week een verzoekschrift ingediend tot nietigverklaring van de pandemiewet bij het Grondwettelijk Hof. Volgens de mensenrechtenorganisaties vrijdag is de wet noodzakelijk voor de aanpak van de gezondheidscrisis, maar heeft ze tekortkomingen.
De pandemiewet werd in augustus in het Staatsblad gepubliceerd. Ze moet voor een aanvullende rechtsgrond zorgen om verregaande maatregelen te kunnen nemen in gezondheidscrisissen, zoals een pandemie. De Liga voor de Mensenrechten wijst er vrijdag op haar website op dat de pandemiewet een reeks administratieve politiemaatregelen delegeert aan de uitvoerende macht: regeringen, gouverneurs, burgemeesters.
Die maatregelen kunnen de rechten en vrijheden van de burgers drastisch beperken, zoals de toegang tot het grondgebied en de sluiting van inrichtingen. Maar volgens de Liga laat de vaagheid in de wet teveel ruimte aan federale, regionale of lokale autoriteiten, waarbij ze er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen meer of minder strenge maatregelen te nemen. ‘Dit leidt uiteindelijk tot een onsamenhangende territoriale versnippering van de maatregelen en onduidelijkheid voor de burger. Dit is niet onbelangrijk aangezien op inbreuken op deze maatregelen strafrechtelijke sancties staan’, zegt de Liga.
Volgens de Liga is de pandemiewet daarom in strijd met het zogenoemde legaliteitsbeginsel. Daarnaast zou het ‘recht op doeltreffende rechtsmiddelen’ geschonden worden. ‘Het vage karakter van deze delegatie van bevoegdheden aan de uitvoerende macht wordt gerechtvaardigd door het feit dat er rechtsmiddelen beschikbaar zullen zijn om door de administratieve autoriteiten genomen besluiten aan te vechten. In werkelijkheid leert de ervaring dat dergelijke beroepen uiterst beperkt en ondoeltreffend zijn’, zegt de Liga.
De Liga’s pleiten opnieuw voor een grotere parlementaire inspraak. De betrokkenheid van de wetgevende macht bij de vaststelling van deze maatregelen is niet alleen democratisch, klinkt het, maar de maatregelen zouden er ook mee aan legitimiteit winnen.
