Leraren horen thuis in het onderwijsdebat

Het ‘zwijg en voer uit, omdat ik het zeg’-beginsel hebben wij al lang overboord gegooid in de klas, zegt onderwijzer Peter De Roover. ‘We aanvaarden het ook niet buiten de klas en willen betrokken worden in het debat.’

De titel alleen al zou alle wenkbrauwen moeten doen fronsen. Uiteraard horen leraren daar thuis. Hun expertise maakt dat ze daarin zelfs mee een plaats verdienen op de eerste rij.

Hoezeer het ook mag verbazen maar leerkrachten werden tot nu amper of niet betrokken in het onderwijsdebat. Ministers en toplui van het onderwijsestablishment ‘dalen wel eens af’ bij schoolbezoeken maar weinig leerkrachten hebben de indruk dat van hen meer verwacht wordt dan het uitvoeren wat elders werd bedisseld. Ik heb alvast in mijn nu dertigjarige loopbaan als leraar nooit een uitnodiging gezien om mijn mening daarover te ventileren.

Tijdens de Vlaamse verkiezingscampagne van 2009 werd haast niet gerept over onderwijs, tenzij in heel algemene termen. De regering die daarna aantrad, besliste wel om een grondige hervorming door te voeren. Ook het brede kiespubliek wordt blijkbaar niet echt als participatieve partner gezien.

De voorbije jaren is dan toch gebleken dat er over de richting die het onderwijs uit moet en de maatregelen die aan de tekorten kunnen sleutelen zonder de sterke kanten van ons onderwijs in het gedrang te brengen, minder eensgezindheid bestaat dan graag geïnsinueerd door dat onderwijsestablishment. Dissidente stemmen bleken absoluut niet marginaal.

Dat begin van onderwijsdebat mag niet stilvallen omdat de Vlaamse regering een onderwijsakkoord kon afsluiten. Punten waar weinig discussie over bestaat, werden opgenomen in dat akkoord, maar meer controversiële onderdelen zijn de facto over de verkiezingsdatum getild. De volgende regering zal in grote mate bepalen hoe het Vlaams onderwijs er de volgende decennia gaat uitzien.

Zeker de onderwijsverstrekkers, die geen inspraak hebben gekregen, mogen zich niet neerleggen bij zogenaamde voldongen feiten. Vandaar het initiatief ‘De Werkvloer’.

De denkoefening over onderwijs heeft nood aan een breder maatschappelijk debat waarin alle belanghebbenden hun rol moeten spelen. Dat veel onderwijsverstrekkers zich onvoldoende betrokken voelen, verklaart zeker deels het gebrek aan draagvlak ‘op de werkvloer’ voor belangrijke onderdelen van de op til zijnde hervormingen van het secundair onderwijs. Een andere verklaring voor de onmiskenbare terughoudendheid betreft uiteraard de inhoud van de hervorming zelf.

‘De Werkvloer’ wil onderwijsmensen betrekken bij het lopende debat, de dialoog tussen de diverse belanghebbenden stimuleren, hen transparante informatie aanbieden en de politieke partijen aanzetten om hun visie op onderwijs in alle openheid aan het publiek duidelijk te maken. ‘De Werkvloer’ vindt het van het grootste belang dat het debat daarover gevoerd wordt op basis van correcte en volledige informatie.

‘De Werkvloer’ wil daarom in de loop van het komend schooljaar op diverse plaatsen in Vlaanderen gedachtewisselingen en lezingen organiseren, specifieke vragen opwerpen bij vaklui, mensen uit de onderwijspraktijk en politici. ‘De Werkvloer’ biedt ook een webforum aan dat specifiek over de onderwijsproblematiek handelt.

Aangezien er geen voldoende breed draagvlak bestaat bij het onderwijzend personeel – dat nochtans het onderwijs dag in dag uit concreet vorm geeft – voor een aantal interpretaties van de aangekondigde onderwijshervorming wil ‘De Werkvloer’ nagaan welke specifieke maatregelen zinvoller zijn dan een radicale hervorming om ons onderwijs daadwerkelijk te verbeteren.

Omdat de expertise van de praktijkmensen teveel genegeerd wordt, wil dit initiatief hun stem nadrukkelijker aan bod doen komen. We mogen ons niet in de hoek laten drummen door pogingen om de terughoudendheid op ‘de werkvloer’ verdacht maken als een vorm van fundamentele afkeer voor elke vorm van veranderingen, als het al geen verstard conservatisme zou betreffen. De overgrote meerderheid van de leerkrachten is niet principieel tegen hervormingen gekant maar komt wel principieel op voor de belangen van hun leerlingen.

Het ‘zwijg en voer uit, omdat ik het zeg’-beginsel hebben wij al lang overboord gegooid in de klas. We aanvaarden het ook niet buiten de klas.

Peter De Roover

Één van de 13 initiatiefnemers van ‘De Werkvloer’