‘De discussie over de vertaling van het gedicht van Amanda Gorman raakt ook een ander teer punt. Krijgen Vlaamse lezers een eigen vertaling of moeten we tevreden zijn met de Nederlandse?’, schrijft Geert Hoste. ‘Want Vlaamse lezers zijn stilaan de Oeigoeren van het Nederlandse taalgebied.’
Met tranen in mijn ogen heb ik gekeken naar de voorstelling van Amanda Gorman tijdens de eedaflegging van Joe Biden, eind januari. Het was een plezier voor het oog, greep naar keel en sloeg om het hart. Gorman, een jonge vrouw die haar eigen gedicht vertolkte op een van de meest indrukwekkende podia van de hedendaagse rethoriek: het podium dat om de vier jaar wordt opgetrokken voor de inauguratie van de president van de Verenigde Staten van Amerika.
Inaugural poet Amanda Gorman delivers a poem at Joe Biden’s inaugurationCNBC Televisionhttps://www.youtube.com/c/CNBCtelevisionvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/Jp9pyMqnBzk/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Historisch en los van de inhoud gezien, zijn dit de Olympische Spelen van de rethoriek. Amerikanen hebben de voorbije eeuwen als geen ander het publiek spreken geperfectioneerd op een manier waarvan de oude Grieken droomden. De teksten zijn een feest van logos, ethos en pathos. De voordrachten zelf, zijn vaak hoogtepunten van techniek, ethiek en esthetiek. Bij Amanda Gorman kwam het allemaal samen. In 2021 ging zij met de gouden medaille lopen.
Krijgen Vlaamse lezers een eigen vertaling van Amanda Gorman, of moeten we tevreden zijn met de Nederlandse?
De tekst van ‘The Hill We Climb‘ wordt nu in het Nederlands vertaald. Uitgeverij Meulenhoff mag die tekst uitgeven en gaf de vertaalopdracht aan Marieke Lucas Rijneveld. Daar kwam protest op van activiste Janice Deul. Ze stelde de vraag “Waarom niet kiezen voor een literator die – net als Gorman – een spoken word artist is, jong, vrouw én: unapologetically Black?” en “We zijn blind voor het spoken word talent in eigen land.”
Daar wil ik een tegenargument op formuleren. Om het even bij de oude grieken te houden: Aristotles zou Meulenhoff gelijk geven: Nederlandstalige lezers zijn het meest gebaat met de beste vertaling, dus moeten we kiezen voor de beste vertaler. Dan is de keuze van Rijneveld niet mis. Maar Amanda Gorman mocht haar voorstelling geven omdat ze naast schrijfster en performer ook gekleurd én jong is. En dan heeft Janice Deul een punt als ze Meulenhoff aan de oren trekt met haar Black Lives Matter standpunt. Zo zwart-wit is dit immers niet want Gorman studeerde af aan Harvard, de kweekschool voor presidenten, blanke en Obama.
De oproep voor positieve discriminatie van Deul, gaat voor mij niet ver genoeg. De Nederlandse activiste somt een handvol zwarte, min of meer jonge, vrouwen voor. De meeste kennen we niet, maar laat dat de pret niet bederven. Want in haar oproep “We zijn blind voor het spoken word talent in eigen land” schuilt een discriminatie. Waarom moet dat talent gezocht worden in ‘eigen land’, lees Nederland? Deul kijkt alleen naar Nederlandse literatoren. Alsof er in Vlaanderen geen Nederlandstalige jonge gekleurde vrouwen die rad van tong en pen zijn, wonen en werken. En nu ik toch op dreef ben: ook Uitgeverij Meulenhoff kijkt gemakshalve niet verder dan de eigen Nederlandse portefeuille.
Vlaamse schrijvers, spoken word performers én lezers zijn voor de uitgevers aan de grachtengordel stilaan wat de Oeigoeren voor de Chinezen zijn.
Geert Hoste is schrijver, uitgever & spoken word artist.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier