‘Kan sport polarisatie tussen culturen en geloofsgemeenschappen verminderen’

‘Sport kan als neutraal of onpartijdig medium helpen om spanningen tussen geloofsgenootschappen, autochtone en allochtone gemeenschappen te voorkomen of in te dijken’

Door de oorlogen in het Midden-Oosten en de daarmee verbonden vluchtelingenstroom naar Europa en door de radicalisering van sommigen binnen de Islam en de terroristische aanslagen dreigt een escalerende confrontatie tussen het christelijke en het Europese seculiere denken enerzijds en de radicale Islam anderzijds. Met de hakken in het zand worden lijnen getrokken. Tot hier en niet verder, wij geven niet toe op onze basiswaarden. Symbolen van de ander worden in vraag gesteld, verschillen worden uitvergroot waardoor argwaan en verharding binnensijpelen in het maatschappelijk discours.

Ieder die een verantwoordelijkheid draagt in onze maatschappij zou in de eigen sector moeten zoeken naar wegen om spanningen te verminderen en het confrontatieklimaat te verzachten in plaats van vanuit het eigen gelijk en met oplopende emotie tegenstellingen op de spits te drijven. Vandaar een proficiat voor het initiatief van ‘Panathlon Bruxelles-Wallonie’ om symposia in te richten rond sport en religie met de bedoeling oplossingen te zoeken voor conflicten tussen sportieve en religieuze regels.

Op 6 oktober 2016 zaten op initiatief van Panathlon Wallonie-Bruxelles vertegenwoordigers van de geloofsgemeenschappen, van de vrijzinnige verenigingen, van de Franstalige sportwereld en van de Belgische bewegingen Paralympics en Special Olympics voor het eerst samen om te spreken over de waarden van de sport in onze maatschappij. Breed bekeken vinden we de regels van de sport in de wetten van onze samenleving terug, terwijl diezelfde regels met religieuze en filosofische overtuigingen soms op gespannen voet staan. Daarom wil Panathlon Wallonie-Bruxelles dezelfde organismen opnieuw samenbrengen op 31 maart om tot een gemeenschappelijke verklaring te komen rond samenleven en samen sporten.

Het is als eerste stap in een dialoog inderdaad nodig om duidelijk te stellen in welke mate de principes en de (Olympische) waarden in de sport gemeenschappelijk zijn met de waarden van de religies en met maatschappijvisies in België. Ook is het zo dat je in een open sfeer zonder verborgen agenda’s moet kunnen zoeken naar oplossingen waar (internationale) regels (bijvoorbeeld wat betreft kledij) van sportfederaties in contradictie kunnen zijn met religieuze voorschriften. Een intentieverklaring van alle betrokkenen is echter niet voldoende en zou moeten samengaan met de instelling van een gemandateerde groep die voorstellen voorlegt om tot een oplossing te komen bij spanningen of conflicten.

Mijns inziens moeten sportorganisaties en geloofsgemeenschappen zelfs nog een stap verder gaan dan het wegwerken van conflictgevoelige voorschriften.

Sportorganisaties moeten de multiculturele toegankelijkheid en openheid van hun sport drastisch verhogen en proactief sportprogramma’s aanbieden die expliciet gericht zijn op het stimuleren van samenwerking en het aanvaarden van verschillen.

Sport als medium dat mensen begeestert

Het is belangrijk dat religies of geloofsgemeenschappen sport, spel en recreatie niet beschouwen als een luxe en los zien van de belangrijke basisbehoeften en rechten zoals werk, woonst, opvoeding, cultuur en religie. Sport is een medium dat heel wat mensen begeestert, waar mensen over religieuze, culturele en nationale grenzen heen elkaar blijven ontmoeten zelfs wanneer er ernstige spanningen tussen hun landen of gemeenschappen bestaan. Het is dus niet zo uit de lucht gegrepen om via sport en spelprogramma’s, naast de voordelen van een fysieke en mentale gezondheid, ook andere meer fundamentele doelstellingen te helpen realiseren zoals leren samenwerken, het zich houden aan bepaalde regels, het positief waarderen van elkaars talenten en een inzet voor gemeenschappelijke sportieve doelen. Ik hoop dat de verderzetting van het initiatief Panathlon Wallonie-Bruxelles hiertoe een eerste aanzet mag zijn en een bijdrage kan leveren aan het multicultureel samenleven in onze maatschappij.

Yves Vanden Auweele is verbonden aan het Department of Kinesiology, Faculty of Movement and Rehabilitation Sciences, KUleuven.