‘Iets doen aan antisemitisme? Het is misschien nog niet te laat’

‘Men kan niet tegelijk beweren hulde te brengen aan zijn dode Joden terwijl hij zijn levende Joden aan hun lot overlaat’, schrijft Joel Rubinfeld, voorzitter van de Belgische Liga tegen antisemitisme.

Ik had het verwacht. Maar ik raak er niet aan gewend.

De gevolgen van het conflict tussen Hamas-jihadisten en de staat Israël zijn hier opnieuw voelbaar. Nog geen twee weken geleden werd er “Vermoord de Joden” geroepen in de straten van Brussel. Een paar dagen eerder had de leidster van de franstalige Groenen een Instagram-story gepost waarin de Arabische massa werd aangemoedigd om de Jood te breken, sorry, om te strijden tegen de “zoon van Zion”. Antizionisten uit alle landen, verenigt u!

De groenen recycleren graag en ook antisemitisme wordt hier gerecycleerd. Eerst religieus, later “racistisch”, en voortaan dus ook in een politieke gedaante, waarbij de taal van de mensenrechten aangewend wordt om het publiek beter voor de gek te houden. En het werkt! Antizionisten vonden drieband-antisemitisme uit: de Joodse staat werd gedemoniseerd, haat tegen de gedemoniseerde staat werd geïmporteerd, en uiteindelijk werd er “Dood aan de Joden” gezongen in de straten van Brussel.

Ik herinner me nog hoe ik toen ik 12 of 13 jaar was, schertsend tegen mijn vader vertelde dat ik de Rubinfeld zou zijn die in hetzelfde land was geboren, er geleefd heeft en er ook zal sterven. Mijn vader moest namelijk in 1939 na de Kristallnacht zijn geboorteland Oostenrijk ontvluchten om zijn toevlucht te zoeken in België. Zijn vader moest zijn geboorteland Polen ontvluchten om zijn toevlucht te zoeken in Oostenrijk na antisemitische vervolging. Zijn grootvader moest zijn geboorteland Rusland ontvluchten om na een pogrom zijn toevlucht te zoeken in Polen.

Dat heb ik lang gedacht, maar nu betwijfel ik het. Nu is het ogenblik gekomen om de waarheid te zeggen. Om de handschoenen uit te trekken. Omdat het misschien nog niet te laat is.

Dames en heren van de politiek, stop met denken in kiezersaantallen. Ik weet net zo goed als u dat de Joodse component van de nationale gemeenschap maar 0,3% van het electoraat uitmaakt. Is dit een reden om uw Joodse kiezers op te offeren op het altaar van het electoralisme?

Dames en heren van de wetgevende macht, wees verontwaardigd. Bij de laatste federale verkiezingen zijn er twee uitzonderlijke nieuwe leden tot uw nobele vergaderingen toegetreden. De ene is de leider van Schild & Vrienden, een racistische en antisemitische beweging van extreemrechts, en zetelt in de Kamer. De andere is de leider van BDS Belgium, een antisemitische beweging van extreemlinks, en zetelt in het Brussels parlement en het parlement van de Franse gemeenschap. Verschillende Franstalige Kamerleden hebben al hun afkeer geuit over de verkozenen van het Vlaams Belang. Over de verkozenen van Ecolo: geen woord. Waarom deze dubbele standaard? Luister naar uw Duitse collega’s die hun rol als moreel kompas hebben gespeeld door met grote meerderheid een resolutie aan te nemen die wordt gesteund door de vier politieke families, waaronder de Duitse Groenen, waarin wordt geoordeeld dat de ‘argumentatiewijze en methoden van de BDS-beweging antisemitisch zijn’.

Dames en heren, van de wetgevende macht. We hebben het geluk dat we een robuust juridisch arsenaal hebben in de strijd tegen antisemitisme. Zet de theorie om in de praktijk. Als een cafébaas op zijn raam afficheert “Hier zijn honden welkom, Joden zeker niet!”, oordeel en veroordeel degene die in de tekst verder gaat dan de nazi’s, die Joden en honden uitsloten van openbare parken. In plaats van recht te doen, hebt u ervoor gekozen dit dossier te verwerpen, terwijl het de boom is, die vanop een afstand een bos verbergt.

Dames en heren van de drie machten, als u niet op strikte en ethische wijze de last op u neemt die aan ieder van u is gedelegeerd, zijn uw tranen die u plengde tijdens het kijken naar een documentaire over de Holocaust of de bloemenkransen die u op 27 januari legde op de Internationale Herdenkingsdag van de slachtoffers van de Holocaust, niets anders dan een pose zonder inhoud. Men kan niet tegelijk beweren hulde te brengen aan zijn dode Joden terwijl de levende Joden aan hun lot worden overgelaten.

Als u besluit die uitdaging aan te gaan, weet dan dat de schade al diep is.

Op de openbare school, bijvoorbeeld. Ik moet u zeggen dat er niet zo veel Joodse schoolkinderen meer zijn als toen u nog in korte broek liep. Ik herinner me een tiener, de laatste Joodse studente van een atheneum in Brussel-Noord, die geen andere keuze had dan haar school te verlaten na onophoudelijke antisemitische intimidatie – ah ja, zo gaat het: het slachtoffer verlaat haar school, de beulen blijven op hun plaats. Een paar weken later, in de klas van de Joodse school waar ze nu naar school gaat, ontvangt ze op haar mobiele telefoon een foto van een van haar ex-treiteraars die een snor simuleert met haar wijsvinger en een nazigroet brengt met de andere arm.

Zo ken ik ook het geval van een jongen die naar een school in Waals-Brabant ging. Hij was 10 jaar oud toen zijn drie “kamergenoten” op sneeuwklas simuleerden hoe ze een “Jood zouden vergassen”, hem in de douche blokkeerden voordat ze hun gal uitspuugden. Hij moest ook de ‘gebruikelijke’ beledigingen en verwensingen ondergaan zoals ‘Vuile Jood’ en ‘We gaan je verbranden in de ovens’. Ook hij veranderde van school. De anderen bleven. En de daad op zichzelf werd vergoeilijkt: ‘Kinderspelletjes kunnen soms dom zijn, dat is zeker. Maar om het van daaruit als een antisemitische daad te zien, is misschien iets te kort door de bocht.’

Van de openbare school naar de openbare ruimte. Wist u dat religieuze Joden de afgelopen vijftien jaar de keppel niet meer op straat dragen? Of beter gezegd, dat ze die verbergen onder een pet of hoed. Is dit het België dat we willen? Een omgeving van geïnternaliseerde vernederingen? Vrijzinnige Joden durven niet langer openlijk de Davidster om hun nek te dragen als ze door de stad lopen. Is dit het België dat we willen? Een land waar je bang moet zijn om je Joodsheid te tonen? Ik twijfel er niet aan dat dit voor de meeste politici niet het België is dat ze willen, maar dat het is wel hoe de toestand vandaag is.

En ten slotte is er ook de stille exodus. De Joodse Belgen die hun land verlaten vanwege antisemieten, hun medeplichtigen, en de lafheid van zoveel anderen. Er zijn geen officiële statistieken, maar mijn schatting is dat sinds eind 2000 – de datum die het begin van de tweede intifada markeert en de bijna onmiddellijke impact ervan op de explosie van antisemitisme in onze landen -, 10 tot 15% van hen naar andere oorden zijn vertrokken die ze geruststellender vinden: in Israël, de Verenigde Staten, Canada of elders.

Dames en heren van de drie bevoegde machten, aan u heb ik hier een kort overzicht geschetst van de situatie. De rest van het verhaal, dat schrijft u. En als u de pen opneemt, denk dan aan wat Max Frisch zei: “Erger dan het geluid van laarzen, is de stilte van pantoffels.“