Iedereen is tegen politieke benoemingen (van andere partijen)

Carina Van Cauter © Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

‘Er is maar een ding erger dan een politieke benoeming, en dat is een politieke benoeming die haar naam niet durft uit te spreken,’ zegt professor politicologie Dave Sinardet over de aanstelling van een Oost-Vlaamse gouverneur.

Non, non, rien a changé. Tout, tout a continué. Zes jaar geleden deed premier Elio Di Rupo het al, nu zet Charles Michel dezelfde carrousel in gang: zoveel mogelijk openstaande politieke postjes aan elkaar verbinden om zo iedere partij iets te gunnen en conflicten tussen regeringspartners te ontmijnen. Het gaat onder meer om een CEO van de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM), een zitje in de raad van bestuur van Bpost, een ondervoorzitter bij de Europese Investeringsbank, en het voorzitterschap van energieregulator CREG.

De afgelopen dagen werd al flink stennis geschopt over twee andere mandaten. CD&V wil oud-minister van Financiën Steven Vanackere aanstellen tot directeur bij de Nationale Bank, maar daardoor zal het directiecomité enkel nog uit mannen bestaan. De Vlaamse regering moet op haar beurt een nieuwe Oost-Vlaamse gouverneur aanstellen; Open VLD wil absoluut federaal Kamerlid Carina Van Cauter op die positie.

Maar die wens stuit op verzet bij de coalitiepartners, omdat de regering met een objectieve selectieprocedure een puur politieke aanstelling wou vermijden. Te weten: politieke partijen zijn voor het oog van de camera altijd principieel tegen politieke benoemingen, tenzij het hun beurt is. ‘Alle poppetjes in uw zak zijn blijkbaar voor alles bekwaam en overal inzetbaar’, verweet Jan Jambon in 2012 nog Di Rupo, toen onder meer mandaten bij de NMBS, Dexia en Belgacom verdeeld moesten worden. Anno 2018 maakt zijn partij gewoon deel uit van het spel, al moet wel gezegd dat N-VA afzag van een directeurszetel bij de Nationale Bank, waardoor het directiecomité afgeslankt werd.

Professor politicologie Dave Sinardet (VUB) kijkt meewarig naar de politieke stemmingmakerij over de te verdelen postjes. ‘Dit alles bewijst natuurlijk dat de praktijk van politieke benoemingen gewoon doorgaat, ondanks wat sommige partijen daarover in het verleden hebben gezegd. Er is absoluut niks veranderd.’

Vooral de discussie rond de Oost-Vlaamse gouverneur noemt Sinardet ‘schandelijk’ en ‘wraakroepend’. Selectiebureau Ascento werd onder de arm genomen om de aanstelling een objectief karakter te geven. Uiteindelijk kwamen vijftien kandidaten op gesprek. Volgens De Tijd kwam Wim Leerman, directeur van de stad Aalst, daarbij als beste uit het peloton, maar Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten wil toch Van Cauter naar voren schuiven en zegt dat de procedure niet bedoeld was om een rangschikking op te stellen.

Is het grootste probleem dan dat we vrouwen niet óók op een ondoorzichtige manier overbetaald politiek kunnen benoemen?

‘Er is maar een ding erger dan een politieke benoeming, en dat is een politieke benoeming die haar naam niet durft uit te spreken,’ zegt Sinardet. ‘Zogezegd ging de regering hier een objectieve procedure doorvoeren. Als je dan toch politiek wil blijven benoemen, doe het dan open en bloot in plaats van de kiezers voor idioten te nemen en te doen alsof het een objectieve procedure is. Zelfs die schijn ophouden is niet gelukt, waardoor het dubbele verspilling is van tijd, middelen en belastinggeld.’

Ook de affaire bij de Nationale Bank laat de lelijkste kant van de politiek zien, klinkt het. ‘Dat debat gaat niet naar de essentie van de zaak, ook al is het een terechte bekommernis dat er geen vrouw meer in het directiecomité zit. We hebben een ondoorzichtig systeem van overbetaalde mandaten en politieke benoemingen, en het grootste probleem is dan dat we vrouwen niet óók op een ondoorzichtige manier overbetaald politiek kunnen benoemen? Het moet over iets veel fundamentelers gaan.’

Zo is het bijvoorbeeld maar de vraag of de Nationale Bank wel zoveel directeurs nodig heeft. Zelfs met de afslanking op aansturen van N-VA moet vastgesteld worden dat de ons omringende landen het met minder directeurs doen, die bovendien niet het royale loon opstrijken waar Steven Vanackere aanspraak op zal maken. Sinardet: ‘En er is ook nog een regentenraad, een soort raad van bestuur dus: nog eens politieke benoemingen. Kan dat niet beter via een objectieve procedure – een écht objectieve weliswaar, dus niet zoals in Oost-Vlaanderen?’

Ondertussen is de Nationale Bank de ideale manier voor alle partijen om zich, ten koste van CD&V, te profileren op het thema van het genderevenwicht. Zelfs N-VA, de grote tegenstander van quota, stond op de barricaden en betoogde dat er een minimum aan vrouwen in het bestuur hoort – dat is, hoe bescheiden ook, wel een quotum. Maar de kritiek op de christendemocraten is te gemakkelijk, betoogt Sinardet, omdat CD&V de enige vrouw in het comité had aangesteld en als enige partij een vervanger moest zoeken: ‘Volgens die logica moest CD&V dus altijd een vrouw aanleveren, terwijl alle andere partijen mannen kunnen blijven benoemen zoals ze de voorbije jaren deden. CD&V is dan misschien niet beter dan de anderen, maar ook niet slechter.’

Dan kan beter het hele systeem van politieke benoemingen hertekend worden. ‘Het is trouwens goed mogelijk dat zonder politieke benoemingen vanzelf meer vrouwen aangesteld worden: het is niet dat er geen geschikte vrouwen zijn, maar ze hebben nu niet altijd de juiste partij-affiniteit.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content