Het waterhoofd van de NMBS

De zomer zit erop voor onze ministers.

Ze ontvingen bezoek van Het Laatste Nieuws op hun vakantieadres om het te hebben over de mooie kanten van het leven. Ze trokken op kosten van De Standaard naar een villa waar ze, rijkelijk overgoten met alcohol, nachtbraakten over koetjes en kalfjes. Ze liepen langs bij het televisieprogramma Villa Vanthilt om gezellig wat te kletsen. Het zullen wel de tijden zijn, maar tegenwoordig verschijnen er tijdens een regeerperiode meer interviews die zoeken naar ‘de mens achter de minister’ dan artikels die ingaan op zijn of haar beleid, de grondslagen en consequenties daarvan.

Tussen al dat vrijblijvende gekeuvel ontbrandde plots een discussie over de bezoldiging van Johnny Thijs, topman van het beursgenoteerde overheidsbedrijf Bpost. De regering heeft zich voorgenomen dat een manager van een overheidsbedrijf niet meer mag verdienen dan de eerste minister. Thijs, die nu 1,1 miljoen per jaar opstrijkt en wiens mandaat volgend jaar afloopt, zou zich dan tevreden moeten stellen met 290.000 euro bruto. ‘Voor dat bedrag doe ik het niet’, verklaarde hij aan de RTBf, waarmee hij herhaalde wat hij eerder in Knack had gezegd.

Thijs is erin geslaagd om Bpost in goed tien jaar tijd om te vormen van een oubollig staatsbedrijf tot een winstgevende onderneming. Het lijdt ook geen twijfel dat hij morgen in de privésector meer zou kunnen krijgen dan 1 miljoen euro. Maar het blijft gevoelig liggen dat iemand met zo veel belastinggeld naar huis gaat: hij incasseert in één jaar meer dan een postbode tijdens zijn hele carrière in weer en wind kan verdienen.

Is het loon van de premier een goede referentie om dat van een topmanager te bepalen? Vlaanderen heeft dat al beslist: in de toekomst mag geen enkele topmanager van een Vlaamse instelling, zoals de VRT, meer verdienen dan de minister-president, en dat is nu 242.723 euro bruto per jaar. Instellingen kunnen wel een uitzondering vragen, als ze moeten concurreren met de privésector om topmensen aan de trekken, dus de deur blijft op een kier. Maar misschien verdienen onze premier en minister-president wel te weinig, zoals topmanager Karel Vinck opperde?

Je kan ook rekening houden met de loonspanning, zoals de Franse socialistische president François Hollande al betoogde: een topmanager in een overheidsbedrijf mag van hem maximaal twintig keer het laagste loon verdienen. Als het wettelijke minimumloon in België 21.000 euro per jaar is, kom je uit op een plafond van 420.000 euro. Vicepremier Johan Vande Lanotte, ook socialist, vindt een loonspanning van tien al meer dan voldoende, en dan kom je iets boven de 200.000 euro uit. Wat zeker is: over een faire bezoldiging kan eindeloos worden gediscussieerd.

Dat de loondiscussie nu opnieuw oplaaide, is niet alleen toe te schrijven aan de zomerluwte, maar ook aan het getalm van de regering-Di Rupo. Het dossier zit samen met dat van de benoemingen van de overheidsmanagers al maanden vast en is ondertussen verrot. De benoemingen bij de NMBS zijn daarvan de beste illustratie, het gemanoeuvreer van de partijen om toch maar een bevriend mannetje benoemd te krijgen is beschamend. Politieke creaturen staan al bijna tien jaar aan het waterhoofd van de NMBS en kunnen dus verantwoordelijk gehouden worden voor de rampzalige toestand van onze spoorwegen.

Het is dan ook de hoogste tijd voor iemand die van de spoorwegen een efficiënt en performant bedrijf kan maken. Een Johnny Thijs, bijvoorbeeld, die bij Bpost toonde wat mogelijk is. En als de nieuwe NMBS-topman ervoor kan zorgen dat we niet langer miljarden in een bodemloos vat hoeven te storten, levert zo’n benoeming ons allemaal zelfs veel geld op. Die topmanager mag voor dat titanenwerk dan ook best vorstelijk betaald worden. Al is 1 miljoen overdreven, want het is bijna vier keer meer dan de premier krijgt, en vijftig keer het minimumloon. Maar het is evenveel als de afgetreden koning Albert II ontvangt, en elf keer minder dan koning Filip.

Ewald Pironet