‘Het recht op onderwijs houdt niet op tijdens een crisis’

Het nieuwe schooljaar staat voor de deur en dat zal er in het licht van de coronacrisis anders uitzien dan gewoonlijk. UNICEF België zet het recht op onderwijs voor ieder kind, overal ter wereld, in de kijker.

Het belang van onderwijs en de bredere schoolomgeving kan nauwelijks overschat worden. Ieder kind heeft niet alleen recht op onderwijs, maar heeft ook recht op kwaliteitsvol onderwijs om zich ten volle te kunnen ontplooien. Dat staat zo in het wereldwijd geratificeerde Kinderrechtenverdrag. Als het veilig kan, dan is een permanente heropening van de scholen van fundamenteel belang.

Op het hoogtepunt van landelijke en lokale lockdowns werden wereldwijd bijna 1,5 miljard schoolkinderen getroffen door schoolsluitingen. Hallucinant veel. Voor minstens een derde van al die kinderen – 463 miljoen – bestond er niet zoiets als ‘leren op afstand’. Zij bleven maandenlang afgesneden van onderwijs, maar ook van de steun van vrienden en leerkrachten. Alleen al het grote aantal kinderen van wie het onderwijs maandenlang volledig werd onderbroken, riskeert een wereldwijde onderwijscrisis waarvan de gevolgen nog decennialang voelbaar zullen zijn.

Crisissen, ongeacht hun duur of aard, hebben een impact op het leren van kinderen. Voor UNICEF is het essentieel dat kinderen kunnen blijven leren zowel tijdens de periode van lockdown als erna. Door eerdere crisissen, zoals ebola, weten we dat hoe meer kinderen en jongeren niet naar school gaan, des te meer hun leervermogen zal afnemen.

Veel landen hebben methoden voor afstandsonderwijs ingevoerd. Wanneer contactonderwijs niet langer mogelijk is, dan is dit zeker een goede oplossing, die tijdelijk soelaas kan bieden. Op die manier kan er verder onderwijs geboden worden, maar het kan nooit de school vervangen als veilige plaats waar kinderen zich ten volle kunnen ontplooien of op krachten komen wanneer het moeilijk gaat.

Het recht op onderwijs houdt niet op tijdens een crisis.

Als kinderen niet langer naar school kunnen, dan heeft dat een enorme impact op hun ontwikkeling. Er is niet alleen de leerachterstand met alle mogelijke negatieve gevolgen op lange termijn, maar daarnaast kunnen de schoolsluitingen ook een hele resem psychosociale problemen met zich meebrengen.

Door een gebrek aan fysieke activiteit en sociale interactie en door meer emotionele stress gaat ook het welzijn en de mentale gezondheid van kinderen fors achteruit. Kinderen en jongeren lijden onder de last die een stresserend gezinsleven met zich meebrengt: de stress door het verlies van de baan van hun ouders, isolatie, angst dat hun gezinsleden ziek zullen worden…

Bovendien heeft niet ieder kind dezelfde toegang tot bepaalde technologieën, ook in België. Zo blijft online leren nog vaak voorbehouden aan de meer bevoorrechte leerlingen. En deze digitale kloof draagt bij tot een grotere prestatiekloof. Wereldwijd ligt het probleem vooral in grote verschillen in toegang tot smartphones, internet, tv, radio en zelfs elektriciteit. Er is ook een verschil tussen kinderen die in stedelijke gebieden wonen en kinderen die in meer rurale gebieden wonen. Maar ook het hebben van een aparte ruimte om te studeren en ondersteuning binnen het gezin kan het verschil maken.

Kinderen en jongeren maakten zich de voorbije maanden ook zorgen over hun opleiding en over hoe ze hun opleiding thuis konden voortzetten. Velen hadden last van slaapproblemen en angst.

In geval van een schoolsluiting kunnen kinderen en jongeren bovendien ook moeilijker terecht bij ondersteuningsdiensten die op school worden aangeboden. Scholen zijn dus niet langer beschikbaar als veilige haven voor kwetsbare kinderen. Wanneer die veilige schoolomgeving wegvalt, vergroot wereldwijd het risico op kindermisbruik, verwaarlozing en uitbuiting: tienerzwangerschappen, seksuele uitbuiting, kindhuwelijken, geweld, kinderarbeid… De afgelopen maanden hebben ook de callcenters en politie in België melding gemaakt van een toename van huiselijk geweld. Als kinderen voor langere tijd niet naar school gaan, neemt de kans op fysiek, emotioneel en seksueel geweld toe.

Voor kinderen die al met leermoeilijkheden kampen, heeft het sluiten van de scholen een enorme impact. De vrees bestaat dat sommige kwetsbare kinderen na de crisis zelfs nooit meer zullen terugkeren naar school.

Om de schade op korte en lange termijn te beperken, moeten we vandaag en de komende jaren wereldwijd investeren in onderwijs. Het is de enige manier om het economisch en menselijk kapitaal te beschermen. Overal, ook in welvarende landen als België, moeten overheden de budgetten voor onderwijs handhaven en verhogen.

Het recht op onderwijs is een recht voor alle kinderen voor, tijdens en na een crisis. Het houdt niet op tijdens de crisis. Kinderen en jongeren kunnen niet wachten. Ze hebben meer dan ooit nood om hun opleiding voort te zetten en te leren. Geen enkel kind mag buitengesloten worden.

We hebben op dit moment de mogelijkheid om de alternatieven die we tijdens de crisis al hebben uitgewerkt en getest, te gebruiken om onderwijssystemen te verbeteren. Dit mag ons echter niet doen vergeten dat niets de persoonlijke interactie tussen studenten, leraren en leeftijdsgenoten kan vervangen. Als het veilig kan, dan is een permanente heropening van de scholen – zoals we hier in België doen – van fundamenteel belang.

PS : In Belgie lanceerde UNICEF België vorige week zijn #ZinInSchool campagne. Met deze campagne willen we het belang van en het recht op onderwijs voor ieder kind ter wereld in de kijker zetten. We willen ook aan kinderen de kans geven om hun stem te laten horen over het feit dat ze de school als bredere omgeving gemist hebben en meer dan ooit zin in school hebben.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content