PVDA-voorzitter Peter Mertens lichtte gisteren het partijprogramma voor Antwerpen toe. De voorzitter maakt zich sterk dat ‘PVDA wil doorbreken in 20 centrumsteden in België’. ‘Dat is wel heel ambitieus ‘, zegt professor politieke wetenschappen Dave Sinardet (VUB/Université Saint-Louis).
Het programma van PVDA Antwerpen windt er geen doekjes om: ‘geen gerommel in de marge, maar een stedelijke revolutie,’ zo gaat de tekst van start. Een paar pagina’s verder staat de titel ‘de neoliberalen hebben de stad gekaapt’.
PVDA zet de politieke verhoudingen op scherp in de grootste stad van Vlaanderen. ‘Het is een keuze tussen het N-VA-model en het PVDA-model.’ Het N-VA-model zou volgens Mertens vooral de rijken en projectontwikkelaars ten goede komen.
Antwerpen is overigens de enigste Vlaamse (groot)stad waar PVDA in de gemeenteraad zit. ‘Mensen vergeten dat vaak, ze denken dat we bijvoorbeeld ook in Gent in de gemeenteraad zitten’, zegt Mertens. ‘Het mag zelfs iets meer zijn’: zijn hoop is om dit jaar ook zetels te halen buiten de 20 centrumsteden. Hoe realistisch dat is? Uit cijfers van het onderzoeksbureau TNS blijkt in ieder geval dat 20 procent van de Vlamingen zou kunnen stemmen voor de marxistische partij. In mei 2013 was dat nog 14 procent. Mertens wil daarnaast via Antwerpen een zetel bemachtigen in het Vlaams Parlement in 2019.
Politologen Dave Sinardet (VUB) en Nicolas Bouteca (UGent) hebben hun twijfels bij de ambitie van PVDA. ‘Het is zeer ambitieus om in 20 centrumsteden verkozen te geraken’, zegt Sinardet. ‘In Antwerpen en Gent zal dat wellicht lukken, maar op andere plaatsen wordt het moeilijker’, vult Bouteca aan. ‘Nationaal heeft PVDA sterke figuren, zoals Peter Mertens en Raoul Hedebouw, maar lokale verkiezingen draaien nog altijd om de lokale problematiek. Hier en daar zal PVDA wel een zetel halen -in Zelzate staan ze bijvoorbeeld traditioneel sterk -, maar ze zullen vooral stemmen wegkapen bij Groen en SP.A.’
Wie het best uit de strijd op links komt, valt moeilijk te voorspellen. Sinardet: ‘Ter linkerzijde zit SP.A in een lastig parket, daar ligt een mogelijke opportuniteit maar Groen zit ook in de lift.’ Uit onderzoek van TNS blijkt dat 39 procent van de Vlamingen op Groen zou kunnen stemmen. ‘Groen is zichtbaarder en is lokaal sterker uitgebouwd dan PVDA. Groen heeft dus een organisatorisch voordeel’, aldus Bouteca. Nochtans dient Groen niet in elke gemeente een lijst in. ‘De algemene regel is: kleine partijen hebben het vaak moeilijk op lokaal niveau. Lijst Dedecker is daardoor ook gestrand’, herinnert Sinardet zich. ‘Het is een titanenwerk om sterke lokale afdelingen op te zetten, iets waar N-VA bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen heel hard op ingezet heeft.’
Specialisten zijn niet noodzakelijk stemmenkampioen
PVDA probeert zich tijdens de regering-Michel te profileren in het energie- en pensioenendebat. Gents PVDA’er Tom De Meester lanceerde de term ‘Turteltaks’ en PVDA trok naar het Grondwettelijk Hof om die te vernietigen – met succes. Ook de Hasseltse pensioenexpert Kim De Witte stak zijn neus aan het venster en schreef een boek getiteld ‘De grote pensioenroof’. ‘Het is duidelijk dat PVDA stappen voorwaarts heeft gezet als politieke partij’, zegt Sinardet. ‘Ze hebben een aantal degelijke mensen die inhoudelijk sterk werk leveren, maar dat zijn nog geen stemmenkanonnen.’ Bouteca beaamt dat ze specialisten zijn in hun vakgebied, maar ‘die zijn enkel gekend door mensen die de politiek op de voet volgen.’
Wel bekend bij het grote publiek is de perfect tweetalige Raoul Hedebouw, die in Vlaanderen zijn bekendheid uitbouwde met een passage in de televisiequiz De Slimste Mens Ter Wereld. Hedebouw zit in de gemeenteraad in Luik en laat zich met enige regelmaat opmerken met gevatte tirades in de Kamer. ‘Het probleem is natuurlijk dat Hedebouw niet in Vlaanderen opkomt’, merkt Sinardet op. ‘Dat is een van de grote zwaktes van PVDA in Vlaanderen, ze hebben geen populair en charismatisch figuur. Ik heb wel begrepen dat PVDA zal proberen om Hedebouw ook in Vlaanderen uit te spelen, wat mij niet onlogisch lijkt. Bart De Wever was ook overal in 2012, terwijl enkel Antwerpenaren op hem konden stemmen.’ Bouteca relativeert dan weer de impact van nationale figuren. ‘Onderzoek naar stemmotieven bij lokale verkiezingen geeft aan dat kiezers bij gemeenteraadsverkiezingen in eerste instantie stemmen op kandidaten die hun lokale problemen aankaarten.’
Houdt PVDA Bart De Wever op het Schoon Verdiep?
In een interview met Newsmonkey in 2016 omschreef N-VA-voorzitter Bart De Wever PVDA nog als ‘restafval van de 20ste eeuw’. Vergelijkingen met Noord-Korea en Venezuela zijn nooit veraf. Volgens Mertens zit er een strategie achter die kritiek. In De Zondag verwoordde het als volgt: ‘wie naakt in de hoek zit, bedient zich van non-argumenten’.
‘Ik zie weinig concrete redenen om PVDA rabiate communisten te noemen. PVDA doet me niet aan een stalinistisch regime denken. Ze zijn radicaal-links maar vrij modern. Het doembeeld van Noord-Korea speelt wel, maar dat is vooral framing,’ zegt Bouteca. ‘Die extremistische stempel kan in twee richtingen werken’, zegt Sinardet. ‘Enerzijds kan het reclame zijn. Het beeld dat ze een partij zijn die traditionele partijen bang maakt, kan in hun voordeel werken. Dat zagen we vroeger bij het Vlaams Blok. Anderzijds, in het geval van Antwerpen bijvoorbeeld, kan een stem op PVDA aanvoelen als een verloren stem. Omdat CD&V niet wil samenwerken met de partij van Mertens kan dat Bart De Wever – op korte termijn althans – in het zadel houden. Dat was ook het geval bij het Vlaams Blok, die de Antwerpse socialisten indirect aan de macht hield in Antwerpen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
