Hervorming kinderbijslag: ‘Iedereen weet dat kinderen duurder worden naarmate ze ouder worden, ook in de toekomst’

‘De Gezinsbond gaat niet akkoord met de beslissing om de leeftijdsbijslagen af te schaffen. Het is ontoelaatbaar dat Vlaanderen in die richting denkt’, schrijft Yves Coemans van de Gezinsbond naar aanleiding van de hervorming van het systeem van de kinderbijslag.

De Vlaamse regering legt de laatste hand aan de nieuwe Vlaamse kinderbijslagen. Zeker is dat elk kind, geboren vanaf 2018, het zelfde bedrag zal krijgen, ongeacht zijn rang of leeftijd. Op zich nobel, maar laat ons niet vergeten dat de gevolgen voor de portemonnee van vele gezinnen wel eens serieus kunnen tegenvallen. Simulaties van de Gezinsbond brengen dit aan het licht.

Elk kind krijgt dus een gelijk bedrag: waarschijnlijk 150 euro per maand. We vergelijken het nieuwe met het huidige kinderbijslagstelsel:

Kinderen vanaf 2018

Kinderen geboren vanaf 2018 krijgen een gelijke kinderbijslag van 150 euro per maand. 66% méér dan wat een gezin vandaag krijgt voor een eerste kindje. Gezinnen met één kind gaan er dus op vooruit. Maar: deze winst vermindert zienderogen naarmate het kind ouder wordt. Vlaanderen schaft immers de leeftijdsbijslagen af. Na de leeftijd van 18 blijft er nog slechts 32 euro van de 60 euro winst over. Positief blijft dat een gezin met één kind, van de leeftijd 0-18 jaar, in totaal 10.043 euro meer krijgt dan nu. Studeert het nog 4 jaar verder, dan wordt dit 11.584 euro.

Voor gezinnen met meer dan één kind ziet het er minder gunstig uit. Tweede en derde kinderen starten namelijk met behoorlijk wat minder in het nieuwe systeem. Een tweede kind krijgt bij zijn geboorte 10% minder kinderbijslag en een derde (en volgende) kind zelfs 40% minder. Naarmate het kind ouder wordt, loopt het verlies zelfs op tot 34% voor een tweede en bijna 52% voor een derde kind. Samengevat: een tweede kind krijgt in het nieuwe systeem maandelijks 17 euro minder en na zijn 18^de bijna 78 euro minder.

Voor een derde kind is de financiële aderlating nog groter: 99 euro minder bij de geboorte en dat oploopt tot een verlies van maar liefst 160 euro na zijn 18^de!

Een gezin met twee kinderen krijgt tot hun 18^de verjaardag in totaal 652 euro meer dan vandaag. Lijkt op het eerste zicht positief, maar de meeste kinderen studeren verder. En daar wringt het schoentje: als ze nog 4 jaar verder studeren, krijgt het gezin 1.550 euro minder dan vandaag. Voor een gezin met drie kinderen zal dat in totaal 26.530 euro minder zijn dan wat gelijkaardige gezinnen nu hebben. Studeren de kinderen nog 4 jaar verder, dan wordt dat in totaal maar liefst 36.427 euro minder dan vandaag.

Het recente voorstel van CD&V dat ook een deel van de middenklasse sociale toeslagen zou krijgen, kunnen deze verliezen verzachten. En ook in het nieuwe systeem leeftijdsbijslagen invoeren, kan de verliezen beperken.

Verder studeren wordt moeilijk

Kunnen kinderen na 2018 nog wel verder studeren? Deze vraag kunnen we terecht stellen. Uit onderzoek van Famifed (2016) blijkt dat meer dan 60% van de gezinnen hun kinderbijslag besteden aan schoolkosten. De Vlaamse regering maakte hoger onderwijs fors duurder. Hogeschool of universiteit kost nu 2.366 à 3.2477 euro per jaar voor een thuiswonende student. Voor een kotstudent zelfs 6.453 à 7.364 euro per jaar. Maar ook secundair onderwijs kost almaar meer: 1.045 tot 1.623 euro per jaar. School- en studietoelagen zijn nog altijd weggelegd voor een minderheid. Amper een derde van de leerlingen secundair onderwijs en 17% van de studenten hoger onderwijs krijgen vandaag een toelage. Zou er een verband zijn tussen de oplopende schoolkosten en de hoeveelheid onbetaalde schoolfacturen?

Kinderen van vandaag

Zodra de krijtlijnen van de nieuwe Vlaamse kinderbijslag bekend raakten, ging er bij de Gezinsbond een alarm af. Met simulaties van verschillende types gezinnen stelden we al snel vast dat een gelijke kinderbijslag voor elk kind nog een ander serieus scherp kantje heeft. Zo zouden bij een gelijk bedrag van 125 euro alle gezinnen met twee of meer kinderen aan kinderbijslag verliezen. Het gaat hier over bijna 482.000 gezinnen met méér dan 1,1 miljoen kinderen! Dat is toch niet de bedoeling van een hervorming. Wat met de intenties om het stelsel te verbeteren?

De laatste dagen groeit er binnen de Vlaamse regering een consensus over een gelijk bedrag van 150 euro. In dat scenario verliest nog één op drie gezinnen. Het gaat hier over alle gezinnen met twee kinderen waarvan er eentje ouder is dan 12 jaar. Dat zijn ruim 303.000 gezinnen met méér dan 762.000 kinderen! Deze cijfers vindt de Gezinsbond ontoelaatbaar.

Onze simulaties konden gelukkig almaar meer politici overtuigen dat de Vlaamse gezinnen het niet zouden smaken als het regeerakkoord onverkort zou worden uitgevoerd. De vrees voor een afstraffing bij de volgende verkiezingen deed bij de regeringspartijen toch ook een rood lampje branden. Onze vraag voor een maximale overgangsregeling werd serieus genomen. “Als Vlaanderen de nodige middelen om de kinderbijslag voor alle gezinnen te verbeteren niet kan of wil investeren, blijf de huidige regeling beter doorlopen voor kinderen die er vandaag al zijn” waarschuwde voorzitter Frans Schotte op 20 april in een hoorzitting in het Vlaams Parlement.

Gezinnen in uitbreiding

Tot slot zijn er nog de huidige gezinnen met één kind, die hun gezin in de toekomst willen uitbreiden. Hun eerste kind blijft kinderbijslag krijgen in het huidige kinderbijslagstelsel. De kinderen die er vanaf 2018 bijkomen, krijgen hun kinderbijslag in het nieuwe stelsel. Een combinatie van het slechtste van beide systemen. Hun eerste kind krijgt niet de basiskinderbijslag van 150 euro, maar slechts 90 euro. Hun volgende kinderen grijpen naast de hogere basiskinderbijslag voor tweede en derde kinderen in het huidige systeem en krijgen ook geen leeftijdsbijslagen. In cijfers: het tweede kind zal tot zijn 18^de 9.391 euro minder krijgen. Studeert het nog 4 jaar verder dan loopt het totale verlies op tot 13.134 euro. Als er nog een derde bijkomt, krijgt dit tot zijn 18^de 27.181 euro minder en zelfs 34.877,04 euro minder als het verder studeert. In totaal verliezen gezinnen met drie kinderen 36.572 euro (tot 18 jaar) tot maar liefst 48.011 euro (bij verder studeren) in vergelijking met gezinnen in het huidige stelsel.

Leeftijdsbijslagen zijn essentieel

De Gezinsbond gaat niet akkoord met de beslissing om de leeftijdsbijslagen af te schaffen. Ontoelaatbaar dat Vlaanderen in die richting denkt. Iedereen weet dat kinderen duurder worden naarmate ze ouder worden, ook in de toekomst. We begrijpen dat 150 euro voor elk kind én het behoud van de leeftijdsbijslagen het budget zal doen toenemen. Daar staat tegenover dat het budget voor de kinderbijslagen nog een inhaalbeweging te maken heeft tegenover andere stelsels uit de sociale zekerheid. Een hervorming van het systeem biedt daar de kans toe.

De Vlaamse regering heeft zes jaar de tijd om ook in het nieuwe Vlaamse kinderbijslagstelsel toch leeftijdsbijslagen in te bouwen. Vlaanderen heeft dus ruim de tijd om de nodige extra middelen te zoeken indien het welzijn van kinderen voor haar echt belangrijk is.