Grote wegenwerken: ‘Onder mom van NIMBY kan men niet vooruitgang van hele regio tegenhouden’

De realisatie van wegenwerken wordt vaak nodeloos vertraagd en soms zelfs op de lange baan geschoven’, vindt Vlaams parlementslid Marion Keulen (Open VLD). ‘Een overdaad aan procedures schaadt de vooruitgang van noodzakelijke werkzaamheden en werkt verlammend.’

In dit opiniestuk stelt Marino Keulen, Vlaams volksvertegenwoordiger voor Open Vld, vast dat grote wegenwerken in Vlaanderen vooral langdurige processies van procedures en inspraakmomenten zijn. De realisatie ervan laat bijgevolg te lang op zich wachten en dit heeft een impact op onze doorstroming en bijgevolg ook op onze welvaart. Er is beterschap in zicht met het decreet complexe projecten en de omgevingsvergunning, maar dat verhelpt de problemen bij de lopende projecten niet. In bepaalde uitzonderlijke gevallen kan een nooddecreet hiervoor een oplossing bieden.

Op basis van communicatie van de bevoegde Vlaamse minister Ben Weyts (N-VA), schriftelijke en parlementaire vragen van mezelf en mijn collega’s en voortgangsrapportages (Masterplan 2020 en SALK) in het Vlaams parlement heb ik een overzicht gemaakt van de lopende grote wegenwerken.

Schematisch overzicht grote wegenwerken

Uit deze opsomming blijkt vooral dat grote infrastructuurwerken een lange weg aan procedures en inspraakmomenten moeten doorlopen, terwijl de noden op de weg vaak urgent zijn. De oorzaak hiervoor is vooral de complexiteit van de regelgeving en dit valt historisch perfect te verklaren. Procedures zijn nodig en inspraak van de burger is hierin noodzakelijk. Toch stel ik vast dat dit de realisatie van wegenwerken vaak nodeloos vertraagt en soms zelfs op de lange baan schuift en zodoende verlammend werkt. Een overdaad aan procedures schaadt de voortgang van noodzakelijke werken.

den’

Sinds 1 maart 2015 is het decreet complexe projecten in werking en men is volop bezig met de uitbouw van de omgevingsvergunning (de eengemaakte bouw – en milieuvergunning) die vanaf 23 februari 2017 mogelijk wordt. Dit zijn twee elementen die in de toekomst kunnen bijdragen tot een snellere realisatie van grote infrastructuurwerken, met respect voor de noodzakelijke procedures en de inspraakmomenten van de burger.

Alleen helpt dit ons momenteel niet vooruit, enkele kleinschalige infrastructuurwerken zijn opgestart via de routeplanner (een procesmatige aanpak met vier fases en drie beslissingsmomenten1) van het decreet complexe projecten maar de grote projecten blijven nog vastzitten in de huidige tijdrovende procedures. Binnen het decreet complexe projecten zijn er nog slechts twee inspraakmomenten voor de burger en lopen procedures gelijktijdig, terwijl dit bij grote infrastructuurprojecten wel eens kon oplopen tot meerdere inspraakmomenten.

Via de opzet van het decreet complexe projecten worden momenteel vier projecten uitgewerkt: de herinrichting van de stationsomgeving van Kessel, de verhoging van de containerbehandelingscapaciteit in Antwerpen, de nautische toegankelijkheid van Zeebrugge en het verbeteren van de leefbaarheid in de wijk Klein-Rusland te Zelzate.

Ultiem paardenmiddel

Indien blijkt dat een noodzakelijke ingreep met groot maatschappelijk belang blijft vastzitten in procedures, dan kan eventueel een nooddecreet aangewend worden als een absolute noodgreep. In het verleden is dit één maal voorgevallen om het Deurganckdok in 2001 te realiseren. Het Vlaams Parlement stemde toen het nooddecreet goed om het dok in de Antwerpse haven alsnog gerealiseerd te krijgen binnen de vooropgestelde termijn. Op deze manier werd een dwangsom vermeden en kon de Antwerpse haven verder uitbreiden.

Dit instrument mag zeker niet lichtzinnig gebruikt worden, maar vele wegenwerken zijn noodzakelijk om een regio te ontsluiten, de verkeersveiligheid te verhogen en hebben een directe impact op de welvaart van die regio. Daarom kan dit in bepaalde uitzonderlijke gevallen een optie zijn om een wegenwerk te realiseren. Neem bijvoorbeeld de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in Limburg. Deze sleept al aan sinds de jaren 1970 en na decennia van politieke twisten is er sinds de jaren 2000 eensgezindheid over de aanleg van een omleidingsweg. Momenteel zit de realisatie hiervan vast in procedures bij de Raad van State. Wanneer bij de uitspraak einde 2016 of begin 2017 het GRUP opnieuw vernietigd wordt, kan een nooddecreet de bezwaren van de Raad van State meenemen en aldus de procedure repareren en finaal de omleidingsweg uitvoeren.

Inspraak van de burgers is een belangrijk aspect, maar moet finaal ook tot uitspraak en realisaties leiden. Onder het mom van NIMBY kan men niet de vooruitgang van een hele regio tegenhouden. Bovendien is het zo dat wanneer een dossier vast blijft zitten in procedures, de politiek elke democratische legitimiteit verliest. Burgers willen namelijk politici die problemen oplossen.