Zelftests thuis: meestal beter afblijven

© Thinkstock

Je kunt tegenwoordig geen magazine openslaan, of de moderne ‘madame Blanche’ lacht je tegemoet. Geen glazen bol dit keer, wel een druppeltje bloed of een streepje speeksel.

Je kunt tegenwoordig geen magazine openslaan, of de moderne ‘madame Blanche’ lacht je tegemoet. Geen glazen bol dit keer, wel een druppeltje bloed, een streepje speeksel of – waarom niet – een beetje lichaamsslijm. Voor een paar euro’s (al kan dat oplopen tot een paar honderden euro’s) kom je te weten of je tot de gelukkigen (?!) behoort die alles in zich hebben om 100 jaar te worden (tenzij een roekeloze automobilist je pad kruist), je diabetes hebt, je cholesterol te hoog is of je misschien wel hiv hebt. Internet heeft alles zoveel gemakkelijker gemaakt, maar daarom niet betrouwbaarder. Het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) volgt de evolutie van het aankopen van zelftests op de voet. Voor zover dat eigenlijk kan, want bestellen via internet gebeurt in de anonimiteit en is niet geregistreerd. Sommige tests zijn absoluut betrouwbaar… zeker als je ze bij je eigen apotheker koopt. Diabetestests en zwangerschapstests zijn zo van die voorbeelden. Het zijn zelftests, maar ze zijn zo ingeburgerd en zo courant verkocht dat ze perfect gecontroleerd en goed bevonden zijn.

Om er geen misverstanden over te laten bestaan, worden de zelftests verdeeld in twee grote categorieën: de zelfcontroletests (zoals de glucosetest voor diabetici) en de diagnostische zelftests (zoals de zwangerschapstests). Vooral de diagnostische zelftests zijn via internet erg populair. Zo is er de cholesteroltest. Probleem: de meeste zelftests geven alleen de totale cholesterolwaarde aan, en niet de verdeling tussen goede en slechte cholesterol. Een zelftest die dus eigenlijk weinig nut heeft.

Een risicovol nachtje doorgemaakt en nu in paniek over de mogelijke gevolgen? Dan kun je via internet een zwangerschapstest, een chlamydiatest, een syfilistest en een hiv-test kopen. Wel anoniem, maar niet altijd even betrouwbaar. Een zwangerschapstest via internet kopen is het moeilijk zoeken waar het gemakkelijk kan. Elke apotheker verkoopt ze aan zeer concurrentiële prijzen. Wat niet wil zeggen dat de tests die via internet worden verkocht, onbetrouwbaar zijn. Een zwangerschapstest via een internetapotheek aangekocht, is betrouwbaar.

Wat de geslachtsziekten betreft, ligt het anders. Vaak wordt immers vergeten dat het testen op chlamydia pas na twee weken een juist resultaat geven. En dat een negatieve chlamydiatest alleen maar iets zegt over een besmetting met chlamydia, maar niets over een eventuele besmetting met een andere bacterie. Van hetzelfde laken een broek wat de syfilistesten betreft. In dat geval dus toch beter even een arts raadplegen in plaats van internet. Idem voor de hiv-test. Die is zonder probleem te koop via internet. Wat bloed of speeksel zouden moeten volstaan. Maar de procedure moet nauwgezet worden opgevolgd en de uitslag is niet betrouwbaar, met alle gevolgen vandien.

Maar misschien is er net het omgekeerde aan de hand: oefen je intensief om een baby te maken en lukt het niet. Via een op internet aangekochte test kun je dan het sperma van de man laten controleren. Wat sperma, een druppeltje kleurstof en gewoon wachten. Deze test is eigenlijk geldverspilling vanwege te complex en de momentopname van het staaltje sperma zegt weinig. De schroom overwinnen en een dokter raadplegen is hier een beter alternatief.

Er zijn op internet tientallen zelfdiagnosetests te kopen. Zo kun je thuis zelf bekijken of je aan coeliakie lijdt. Een betrouwbare test die bij een positieve uitslag zeker een doktersconsult vereist en verder onderzoek. De test geeft wel een indicatie over de aandoening, maar niet over de ernst ervan. Maar wie chronische darmklachten heeft, kan misschien beter meteen naar de dokter. Die zal sneller een diagnose en een behandeling op punt kunnen stellen.

Meer en meer burgers zoeken ook op internet naar kankertests. Die bestaan. De tests die duiden of u misschien lijdt aan darmkanker of prostaatkanker zijn gemakkelijk te verkrijgen. Bij de test die aantoont of er sprake is van darmkanker gaat u na of er bloed in de ontlasting zit. Niet betrouwbaar dus, want bloed in de ontlasting kan op heel andere dingen wijzen. En wat die prostaatkankertests betreft: die zoekt in een bloeddruppel naar het Prostaat Specifiek Antigen (PSA). Deze test is helemaal af te raden: een hoog PSA hoeft niet te wijzen op kanker, maar een laag PSA is ook geen garantie dat er geen kanker woekert.

En dan zijn er, in deze tijd van het jaar, nog allerlei andere zelftests. Denken we maar aan de alcoholtest, de cocaïnetest, de cannabistest enz.. enz.. Veel meer dan gadgets zijn het niet en de betrouwbaarheid van de tests die via internet worden aangekocht is soms heel bedenkelijk. Maar als afschrikmiddel voor fuivende tieners kan het misschien wel dienen… al zitten we dan in de rubriek ‘psychologie’.

Désirée De Poot

Bron: RIVM

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content