Weinig sporten spreken het lichaam zo volledig aan als muurklimmen

Muurklimmen boomt bij kinderen: de klimschooltjes zitten vol, de wachtrijen groeien aan. Dat is goed nieuws, want klimmen is niet alleen een complete sport, het scherpt ook het zelfvertrouwen en de sociale vaardigheden aan.

Diep geconcentreerd staart Leon* naar de muur voor hem. Onverstoorbaar glijdt zijn blik langzaam omhoog, terwijl zijn handen rond zich heen grijpen en draaien. Leon is nog jong, zeker niet ouder dan 10, en vrij tenger en klein. Maar de intensiteit waarmee hij mentaal alle grepen op de klimroute inoefent, spat van hem af. Tot hij plots lijkt te ontwaken en rond zich kijkt, op zoek naar een klimpartner. Leon is een van talrijke jongeren die één na één binnendrentelen in de klimzaal Wallstreet in Antwerpen. Sommigen komen alleen en zeulen een flinke rugzak met zich mee waaraan allerlei klimgerief rinkelt. Anderen laten zich brengen door moeder of vader. Soms gaan die mee de zaal in om hun kind te beveiligen bij het klimmen. Meestal trekken ze naar de cafetaria, waar ze een goed zicht hebben op hun spruit.

Zekeren

In de zaal vangen begeleiders de kinderen op: een aai over de bol, wat commentaar over de klimkledij, tips voor wie al aan de muur hangt…. Het gaat er opvallend rustig en stil aan toe, ook al zijn ze met een kleine 20 tussen de andere klimmers in de zaal. De kinderen zijn wat luidruchtiger dan de oudere klimmers, maar lawaaierig wordt het nooit – daarvoor zijn ze te geconcentreerd bezig. Af en toe klinken er aanwijzingen van een klimmakker, maar daarna keert de stilte terug.

Ondertussen hangt Leon al hoog aan de muur. ‘Een van onze betere klimmertjes’, weet Erik Mercelis, die samen met zijn broer Gert de klimzaal uitbaat. Gert gaat nog volop voor het klimmen, maar bij Erik is de drang wat minder geworden. Hij wil vooral een zaak uitbouwen waar het aangenaam toeven is, en aandacht voor de kleinsten neemt daarbij een belangrijke plaats in. Dat merk je onder meer aan de wijze waarop de kinderen hem voortdurend aanspreken, over praktische dingen, maar duidelijk ook om wat aandacht of contact te zoeken. Hij toont een brede glimlach wanneer ik hem een halve vaderfiguur voor zijn kroost noem.

‘De jongsten zijn 8 jaar’, licht hij even later toe. ‘Jonger kan ook, maar alleen met individuele begeleiding van ouders of van een oudere met klimervaring. Die minimumleeftijd van 8 jaar geldt niet omdat ze pas dan in staat zijn om te klimmen, maar omdat ze het werk met het beveiligingstouw pas vanaf dan fysiek aankunnen.’

De kinderen beveiligen elkaar in koppels van 2, zoals bijna overal in klimzalen met topropes. Bij die beveiligingstechniek zijn beide klimmers met elkaar verbonden met een klimtouw dat bovenaan op de klimmuur door een vast oog loopt. Naarmate de klimmer omhoog vordert, moet de zekeraar die onder staat het touw door een beveiligingsapparaat inhalen, zodat het bijna gespannen blijft en de klimmer nooit naar beneden kan vallen. ‘Dit is een zeer veilige manier van klimmen. Maar het inhalen van het touw vraagt wat kracht, en voor te kleine of te jonge kinderen is dat nog te veel gevraagd’, verduidelijkt Erik.

Rustmomenten

Weinig sporten spreken het lichaam zo volledig aan als muurklimmen. Net dat maakt het een uiterst interessante sport voor kinderen en jongeren. Tegen de muur ontwikkelen ze spelenderwijze hun hele lichaam. Al hun spieren doen mee. Ze moeten oplossingen zoeken om met de juiste coördinatie van armen, benen en romp een volgend steunpunt te bereiken. Tegelijk leren ze de risico’s op een val af te wegen. Elke overwonnen moeilijkheid voedt hun zelfvertrouwen. Maar ze leren ook communiceren met de klimmakkertjes die hen zekeren, die soms tips geven om moeilijke passages voorbij te raken als het op hun eentje niet lukt.

Het valt op dat de kinderen in Wallstreet niet constant tegen de muur hangen. ‘Dat doen we bewust’, vertelt Erik. ‘Het is niet onze bedoeling klimmers voor de competitie op te leiden. Kinderen moeten zich vooral amuseren en in hun eigen tempo kunnen groeien. Wie heel gemotiveerd en getalenteerd is, mag meedoen met het competitieteam. Maar we zullen wie daar geen zin in heeft nooit in die richting duwen. En wie met de competitieklimmers meetraint, hoeft niet per se aan wedstrijden deel te nemen. Iedereen mag voor zichzelf uitmaken hoe intens het wordt.’

Een tweede reden waarom de begeleiders veel rustmomenten inbouwen, is dat ze overbelasting willen vermijden. Ze leggen dat ook duidelijk aan de kinderen uit, en die lijken het goed op te pikken.

Voorschriften

De boulderzaal heeft lage muren en dikke valmatten. De kinderen kunnen er zonder beveiliging klimmen. Sommigen oefenen grepen tegen de muur, anderen staan wat te keuvelen of geven aanwijzingen aan de klimmers. De sfeer is heerlijk relaxt. Ieder kind kan zich op zijn eigen niveau uitleven. ‘Sommige kinderen, natuurtalenten, zie je binnen de kortste keren de muren op vliegen alsof ze al jaren klimervaring hebben. Sommigen groeien door tot zeer goede klimmers, anderen temperen op een gegeven moment hun ambities en concentreren zich op andere aspecten, zoals het opleiden van kinderen. Mij maakt het allemaal niet uit’, stelt Erik, ‘zolang we maar gelukkige mensen krijgen die blij zijn met wat ze doen. Daar draait het tenslotte om.’

In vergelijking met populaire sporten zoals voetballen, wielrennen en tennis is muurklimmen een bijzonder veilige sport. ‘De veiligheidsvoorzieningen zijn zeer strikt, en bij een correcte toepassing is de kans op een ongeval erg klein’, vertelt Reginald Roels, verantwoordelijke verzekeringen van de Klim- en Bergsportfederatie (KBF). Voor het lopende jaar is hem nog geen enkel ongeval met kinderen bij een klimmuur gemeld. Klimongevallen zijn volgens hem vooral het gevolg van een gebrek aan aandacht of onoplettendheid. Dat blijkt ook als je er de Nederlandse database van klimongevallen op naslaat. Zware ongevallen zijn volgens Roels zeldzaam.

‘Het risico op een val – de grote angst van ouders – is voor kinderen zelfs nog kleiner dan voor volwassenen’, licht Erik Mercelis toe. ‘Bij volwassenen is het gewicht zwaarder en moet de zekeraar beter opletten dat hij de klimmer niet te snel laat dalen. Maar de jongste kinderen zijn meestal zo licht dat de klimmer nauwelijks zakt wanneer de zekeraar het touw loslaat. De wrijving in het zekeringsapparaat is op zich al voldoende. Dikwijls moet de jonge zekeraar het touw actief door het apparaat duwen om de klimmakker naar beneden te krijgen.’