In de overgang gaan de risico’s van de pil opwegen tegen het uiteindelijke doel: zwangerschap voorkomen. Wat moet je dan?
Ergens tussen 45 en 55 jaar komen vrouwen in de overgang. De menstruaties worden onregelmatiger en blijven uiteindelijk helemaal weg. Het tijdstip van de laatste menstruatie, meestal op de leeftijd van 50 à 51 jaar, is de menopauze. Natuurlijk kan je nooit weten wanneer je voor het laatst ongesteld bent. Daarom wordt de diagnose menopauze pas gesteld wanneer de laatste menstruatie al minstens 1 jaar geleden is.
Eenmaal zover, ben je niet langer vruchtbaar en is anticonceptie overbodig. Je kan je spiraaltje laten verwijderen, je hoeft geen condooms meer te gebruiken (tenzij om je te beschermen tegen seksueel overdraagbare aandoeningen) en je kan stoppen met de pil of de vaginale ring.
Gemaskeerde overgang Bij gebruiksters van hormonale anticonceptie wordt de overgang gemaskeerd door het optreden van regelmatige bloedingen in de stopweek (de week zonder pil of vaginale ring). Daarbij gaat het niet om menstruaties, maar om dervingsbloedingen die kunstmatig worden uitgelokt door de hormonen van het anticonceptiemiddel. Met hormonale anticonceptie houd je de menopauze echter niet tegen. Het lijkt alleen maar zo. Bovendien worden typische overgangsklachten, zoals opvliegers en vaginale droogte, grotendeels gemaskeerd door de hormonen die je inneemt.
Het hoeft niet te verbazen dat sommige vrouwen hun pil zo maar niet willen opgeven als ze ouder worden. Ze voelen er zich goed bij. Toch gaat het om een vals gevoel van veiligheid, want zelfs in laag gedoseerde anticonceptiepillen zitten hogere dosissen hormoon dan in hormonale substitutietherapie die wordt voorgeschreven bij overgangsklachten.
Zeldzame zwangerschappen Vruchtbaarheid stopt niet abrupt met de menopauze, maar neemt geleidelijk af vanaf 30 jaar. “De kans op een natuurlijke zwangerschap na je 45ste is extreem klein,” verzekert gynaecoloog Willem Ombelet van het Ziekenhuis Oost-Limburg. Het gaat hooguit om 2 tot 3 procent. De kans op een spontane zwangerschap op je 50ste, gesteld dat je nog niet in de menopauze zou zijn, bedraagt zelfs minder dan 1 procent. Bovendien eindigt 70 tot 80 procent van de spontane zwangerschappen na de leeftijd van 45 jaar in een miskraam. “Het is niet nodig en ook niet verstandig om na je 45ste nog door te gaan met hormonale anticonceptie,” benadrukt dr. Ombelet, “De risico’s op nevenwerkingen nemen toe met de leeftijd, terwijl je kans op een ongewenste zwangerschap tot quasi nul herleid wordt.”
De pil, en ook de vaginale ring, verhoogt het risico op trombose (klontervorming in de bloedvaten met risico op hartinfarct en beroerte), flebitis (aderontsteking) en borstkanker. Deze risico’s zijn van weinig betekenis bij jonge, gezonde vrouwen, maar worden groter naarmate vrouwen ouder worden, omdat leeftijd zelf de risico’s doet toenemen. “De Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie heeft geen duidelijke richtlijn over de leeftijd waarop vrouwen best stoppen met de pil. We bekijken dit liever individueel,” zegt voormalig voorzitter Willem Ombelet, “Persoonlijk adviseer ik pilgebruiksters vanaf 45 jaar om te stoppen en eventueel andere voorbehoedsmiddelen te gebruiken.”
Voor rooksters bestaat er wel een regel: stoppen met de pil vanaf 35 jaar, want het risico op vaatproblemen wordt te groot. Voor vrouwen die bang zijn om na de pilstop met overgangsklachten geconfronteerd te worden, bestaan er veiligere therapieën. Hevige onregelmatige menstruaties kunnen bijvoorbeeld ook opgevangen worden met bepaalde ontstekingsremmers. Hormoonsubstitutietherapie vangt zeer hinderlijke opvliegers op.
Hormoonspiraaltje
Vrouwen met een hormoonspiraaltje hebben vaak geen menstruaties meer, of enkel wat spotting. Het spiraaltje hoeft niet meteen verwijderd te worden in de overgang, omdat de gezondheidsrisico’s beperkt zijn. “Volgens de bijsluiter beschermt het hormoonspiraaltje gedurende 5 jaar tegen ongewenste zwangerschap, maar vrouwen in de overgang kunnen het gerust langer laten zitten. De werking stopt niet na 5 jaar, ze vermindert alleen maar.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier