Waarom grote mensen meer moeten spelen

Even de tijd vergeten en helemaal opgaan in een spel. Kinderen doen het spontaan, maar als je eenmaal volwassen bent, komt het er veel minder van. Jammer, want spelen maakt je slimmer, fitter en creatiever.

Als kind deed je het vanzelf, uren na elkaar. Je speelde schooltje, vadertje en moedertje, cowboy en indiaan. Je stopte je poppen in bad, racete met je autootjes door de gang en bouwde een huis met je blokken. Je ging volledig op in een knutselwerkje of een spannend verhaal, of speelde tikkertje en verstoppertje op het schoolplein.

Spelen is voor kinderen een manier om de wereld te ontdekken. Al ravottend tast een kind af hoe zijn lichaam werkt en waar zijn fysieke grenzen liggen. Door samen met anderen te spelen leert het hoe het verbinding kan leggen en zich moet gedragen in groep. Het leert omgaan met winnen en verliezen. Via het spel oefent een kind een hoop vaardigheden die in zijn latere leven van pas komen. Daarnaast is spelen natuurlijk gewoon leuk en ontspannend.

Nut primeert

Hoe zit het met grote mensen? Naarmate we volwassen worden, krijgen we steeds meer verantwoordelijkheden en verplichtingen. Vrije tijd wordt schaarser of wordt bij voorkeur nuttig besteed. Want er ‘moet’ altijd wel iets, van wasjes draaien over de garage opruimen tot je mailverkeer bijwerken. Zelfs ontspannende activiteiten staan vaak niet ‘zomaar’ op de agenda. We lezen om bij te blijven. We trekken onze loopschoenen aan om aan de conditie te werken of om af te vallen. We koken omdat er nu eenmaal eten op tafel moet komen. De nadruk ligt op het doel, niet op het spelelement. En typisch aan spelen is dat het een activiteit is zonder doel: het spelplezier zelf is het doel.

Spelen wordt vooral geassocieerd met de kindertijd. Maar de drang om te spelen verdwijnt nooit helemaal, stelt de Amerikaanse psychiater Stuart Brown, autoriteit op het gebied van spel en oprichter van het Amerikaanse National Institute for Play. In een TED-talk over het belang van spelen voor volwassenen houdt hij een warm pleidooi voor een speelser leven. Omdat spelen fun is, maar ook omdat het goed is voor je mentale en fysieke gezondheid.

Samen naar het fantasyfestival

De tijdgeest zorgt er gelukkig voor dat er weer volop gespeeld kan worden, ook door grote mensen. En nee, dan hebben we het niet over computergames. Die bieden ongetwijfeld ook een portie ontspanning en spelplezier, maar moeten toch de duimen leggen voor écht spelen. Een avondje Kolonisten van Catan of Weerwolf spelen met een groep vrienden, of in de zomer een spannend kubb-tornooi houden. Samen met je kind op Pokémons gaan jagen. Je saaie agenda inruilen voor een bullet journal, inclusief speciale stiftjes en kleurpotloden. Met de hele familie gaan paintballen, lasergamen of naar een escape room. En wie had ooit kunnen denken dat grote mensen het geweldig zouden vinden om op re-enactments in historisch kostuum vol overtuiging een veldslag na te spelen? Of dat fantasyfestivals, bevolkt door prachtig uitgedoste elfen en magiërs, razend populair zouden worden?

Voor wie het liever wat simpeler houdt en niet goed weet hoe hij zijn leven een speelser impuls kan geven, heeft Stuart enkele tips. Bedenk wat je als kind heel fijn vond. Waar ging je in op? Deed je dat alleen of samen met anderen? Probeer te voelen wat je als kind voelde tijdens het spelen en pak die activiteit, of een variant ervan, weer op. Laat je zeker ook op sleeptouw nemen door elk kind – of elke volwassene – die je uitnodigt voor een spel. En geef jezelf de toestemming om gek te doen. Ga touwtjespringen, hiphopdansen of vliegeren. Of houd af en toe een wedstrijdje: om ter eerst bij die boom. Klaar? Start!