Stress bij varkens vermindert kwaliteit vlees

Verveling, onzorgvuldig transport en onvoldoende rust zorgen voor meer stress bij de varkens en een verminderde vleeskwaliteit.

Verveling in de stallen, onzorgvuldig transport naar het slachthuis en onvoldoende rust voor het slachten zijn maar enkele van de factoren die voor meer stress bij de varkens en een verminderde vleeskwaliteit kunnen zorgen. Die vaststellingen deed bio-ingenieur Vincent van de Perre in het kader van zijn doctoraat dat hij op 4 november verdedigt aan de KU Leuven.

“Varkensvlees is één van de meest geëxporteerde voedingsmiddelen uit België”, vertelt Van de Perre. “Het is dan ook heel belangrijk om kwaliteitsvlees te leveren en financiële verliezen te vermijden. Maar ook de omstandigheden waarin de dieren opgekweekt en geslacht worden, moeten verbeteren. De twee hangen gelukkig nauw samen. Hoe minder stress de varkens ervaren, hoe beter het eindproduct.” Onder leiding van professor Rony Geers (Labo Kwaliteitszorg Dierproductie) en in samenwerking met de Vlaamse overheid onderzocht Van de Perre de invloed van omgevingsfactoren zoals ventilatie en omgevingsverrijking door middel van speeltjes op stress bij varkens.

Speelgoed voor varkens

“Staart- en oorbijten zijn ernstige problemen in de moderne varkenshouderij. Door verveling raken varkens gestresseerd, wat zich uit in bijtgedrag. De wonden die ze daardoor oplopen veroorzaken infecties, wat dan weer voor kwaliteitsverlies van het vlees zorgt.” De varkens nuttig bezig houden is dan de boodschap. Van de Perre deed zelf de test in varkenskwekerijen. “In stallen waar enkel een ketting aanwezig was of te weinig afwisseling was in de speeltjes, stelden we telkens verhoogd bijtgedrag vast. In stallen waar we elke week nieuwe speeltjes aanboden, werden veel minder varkens verwond. Niet alleen het welzijn van de dieren verbetert, ook de vleeskwaliteit.”

Boeren zijn wettelijk verplicht om omgevingsverrijking aan te bieden, maar de wet zegt niet wát. “Als ze één ketting in een hok hangen, zijn ze wettelijk gezien in orde. Het zou niet slecht zijn als die wetgeving strenger wordt, zoals in Nederland al het geval is.”

Stress voor het slachten

Van de Perre nam ook de pijnpunten in slachthuizen onder de loep. Dat onderzoek gebeurde in samenwerking met de VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) en Belpork, de vzw die het Certus-kwaliteitslabel voor varkensvlees beheert. “Stress voor het slachten kan een negatief effect hebben op de kwaliteit van vers en verwerkt varkensvlees. Het transport naar het slachthuis en het lossen is vaak al heel stresserend voor de varkens. Om daarvan te bekomen, zouden de varkens één tot twee uur rust moeten krijgen, maar soms worden ze meteen verdoofd en geslacht. Die acute stress voor het slachten zorgt voor een snellere verzuring in de spieren van de varkens. Zelfs als de varkens dood zijn, blijft die verzuring doorgaan, waardoor je vlees van mindere kwaliteit krijgt.”

De ingrepen die nodig zijn om die acute stress te doen dalen, hoeven niet altijd ingrijpend te zijn. “Een simpele lamp waardoor de varkens voldoende voor zich uit kunnen zien als ze naar de plaats van verdoving gebracht worden, kan al voor een verschil in stressniveau zorgen. Vooral in slachthuizen met een verouderde infrastructuur kan er nog veel verbeterd worden, maar de bewustwording stijgt. De voorbije twee jaar heb ik verschillende slachthuizen bezocht en advies gegeven. Een aantal daarvan hebben dat meteen in de praktijk omgezet en hun vleeskwaliteit ging meteen een pak omhoog. Het is de investering dus zeker waard.”

Campuskrant / Bodytalk