Slaaptekort beschadigt hersenen permanent

© Thinkstock
Wided Bouchrika
Wided Bouchrika Freelancejournaliste

Onregelmatige slaappatronen zijn niet goed voor ons brein. Slaap inhalen tijdens het weekend is blijkbaar niet de oplossing. Slaaptekort beschadigt de hersenen namelijk permanent, zo blijkt uit een nieuwe studie.

Wie onvoldoende geslapen heeft gedurende de week – zoals bijvoorbeeld werknemers in ploegendienst, studenten of vrachtwagenchauffeurs – denkt dat meestal te kunnen inhalen met een berekend middagdutje of door langer in bed te blijven liggen tijdens de weekends. Maar dat algemene idee, dat ‘slaapschuld’ later kan worden ingelost zonder langdurige effecten, is blijkbaar fout.

Slaap inhalen brengt geen herstel

Wetenschappers van Penn Medicine aan de Universiteit van Pennsylvania leveren voor het eerst het zorgwekkende bewijs dat een chronisch slaaptekort tot onomkeerbare schade aan en verlies van hersencellen kan leiden. Het onderzoek werd gepubliceerd in The Journal of Neuroscience. Langdurig wakker zijn, heeft een wel erg negatief effect op de neuronen in de locus coeruleus die essentieel zijn voor alertheid en optimale cognitie.

‘We namen altijd aan dat een volledig herstel kon volgen op slaaptekorten van korte en lange termijn’, zegt neurowetenschapper Sigrid Veasey op de website van Penn Medicine. ‘Maar studies bij de mens hebben aangetoond dat concentratie en andere aspecten van cognitie zelfs na drie dagen slaap inhalen niet herstellen. Dat deed vermoeden dat permanente schade aan de hersenen mogelijk was.’

25 procent neuronen vernietigd

Voor de studie werden muizen onderzocht na periodes van normale rust, korte periodes van wakker zijn of periodes van langdurig wakker zijn. Op die manier werd het typische slaappatroon van wie in ploegen werkt, nagebootst.

De wetenschappers ontdekten zo dat door slechts gedurende korte periodes te slapen, de hersenen enorm beschadigd raakten. De muizen verloren 25 procent van de neuronen in de locus coeruleus, het deel van het brein dat geassocieerd wordt met alertheid en andere cognitieve functies.

Het lab merkte op dat als de muizen op korte termijn een slaaptekort ondervonden, de neuronen meer van het proteïne SirT3 gingen produceren. Dat proteïne zorgt voor energie en beschermt de neuronen tegen metabolische schade. Maar na enkele dagen slaaptekort – net als bij een ploegendienst – verminderde de proteïneproductie en stierven de cellen aan een sneller tempo af.

Onomkeerbare schade

Uit de resultaten van de studie blijkt ook dat de mitochondriën in de neuronen reageren op slaaptekort en zich kunnen aanpassen op korte termijn, maar niet op langere termijn. De onderzoekers vragen zich nu af, of het mogelijk is om de hoeveelheid SirT3-proteïnen in de mitochondriën te verhogen om de neuronen te redden van onomkeerbare schade gedurende chronische slaaptekorten.

Het onderzoeksteam plant ondertussen verdere studies bij overleden ploegenarbeiders om na te gaan of de hersenen gelijkaardige schade vertonen. Toch confirmeert de huidige studie dat slaap belangrijker is dan we dachten. ‘Vroeger dacht niemand dat de hersenen permanent beschadigd konden worden door wat slaap te missen. Het is nu duidelijk dat het wel kan’, besluit Veasey.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content