Steeds meer mensen slapen met een CPAP-toestel, omdat ze slaapapneu hebben. Het vraagt doorgaans wat aanpassing, zeker in het begin, maar het resultaat is wel een betere slaap en meer levenskwaliteit.
‘Mijn man klaagde al een tijdje dat ik hard snurkte’, vertelt Nicole (55). ‘Niet af en toe, maar zo goed als permanent. Zelf merkte ik daar niets van, maar ik voelde me nooit helemaal uitgerust. Het kon dus geen kwaad om een slaaponderzoek te ondergaan.’
Nadat ze een nacht in het slaaplabo had doorgebracht, kreeg Nicole te horen dat ze aan slaapapneu leed en voortaan moest slapen met een CPAP-toestel. ‘En ook al werd me in het ziekenhuis goed uitgelegd wat het slaapapneusyndroom inhield en waarom die behandeling nodig was, toch schrok ik behoorlijk. Elke nacht slapen met zo’n masker op mijn gezicht en een toestel op mijn nachtkastje? Ik zag er enorm tegenop. Dit was geen tijdelijke behandeling om me ergens van af te helpen, maar iets waar ik voorgoed aan vasthing.’
Uiteenlopende reacties
Het aantal mensen die met CPAP behandeld worden voor slaapapneu stijgt jaar na jaar. Volgens cijfers van het Riziv ging het in 2017 om bijna 110.000 Belgen, maar liefst 2,5 keer meer dan in 2010. Een van de oorzaken van die stijging is de toenemende frequentie van overgewicht. Zwaarlijvige mensen lopen het grootste risico op slaapapneu. Daarnaast is er vandaag meer aandacht voor de aandoening, zowel in de medische wereld als bij de patiënten zelf.
‘Ik zie tijdens mijn consultatie regelmatig patiënten die te horen hebben gekregen dat ze een apneuprobleem hebben en met een CPAP-toestel moeten slapen’, zegt Iris Vantieghem, die als psycholoog verbonden is aan de slaapeenheid van UZ Brussel. ‘De reacties zijn uiteenlopend. Mensen die vermoeidheids- en slaperigheidsklachten hadden en zich bewust waren van hun verstoorde slaap, zijn vaak opgelucht dat er een oplossing voor hun probleem is. Bij hen verloopt de acceptatie redelijk vlot. Het ligt anders bij patiënten die zelf nergens last van hadden. Zij kunnen het er moeilijker mee hebben en er langer over doen voor ze volledige nachten met hun CPAP kunnen slapen.’
Maakt dat geen lawaai?
Sowieso is het een kwestie van wennen. Aan het feit dat je moet slapen met een masker op je gezicht, iets wat in het begin misschien als beklemmend wordt ervaren. Aan het gevoel dat constant lucht in je keel wordt geblazen. Aan de plastic slang tussen je masker en het toestel, waardoor het minder makkelijk is om je in bed om te draaien. Aan het gegeven dat je je CPAP-koffertje altijd moet meenemen als je elders slaapt of op reis gaat.
‘Een CPAP-toestel is een behandeling en is dus nodig voor je gezondheid’, stelt Iris Vantieghem. ‘Vergelijk het met medicijnen die je dagelijks moet innemen: die neem je ook mee als je op vakantie gaat. Om in aanmerking te komen voor terugbetaling door het ziekenfonds wordt trouwens van je verwacht dat je het masker minstens 4 uur per nacht draagt.’
Wie met een CPAP-toestel moet slapen, krijgt vaak de vraag: ‘Maakt dat geen lawaai?’ Dat was vroeger het geval, maar de huidige apparaten zijn zo goed als geluidloos. Maakt het toestel toch lawaai, dan komt dat doordat er iets niet mee in orde is, zoals een niet correct aangebracht masker. ‘Mijn CPAP maakt een licht zoemend geluid dat alleen hoorbaar is als je erop let’, zegt Nicole. ‘In vergelijking met mijn vroegere gesnurk is dat peanuts, volgens mijn man. Het enige waar hij af en toe last van heeft, is een koude luchtstroom die vanuit mijn masker in zijn nek blaast. Dat hebben we opgelost door een dik hoofdkussen tussen ons in te leggen.’
Lepeltje-lepeltje
En hoe zit het met de intimiteit in de slaapkamer? Iris Vantieghem: ‘Hoe je het ook draait of keert, met een CPAP-toestel breng je ‘machinerie’ in de slaapkamer. Het neemt een stukje spontaniteit weg, en dan heb ik het niet eens over seks: ook praten lukt niet meer als je eenmaal je CPAP hebt opgezet. Wil je nog iets zeggen tegen je partner, dan moet je je masker weer afzetten.’
Wat Nicole het moeilijkste vond? ‘Het klinkt misschien raar, maar ik maakte me in het begin vooral zorgen over hoe ik eruitzag. Ik voelde me een soort buitenaards wezen met dat masker en die slang. Hoe kon ik nog knus lepeltje-lepeltje liggen met mijn man? Welk effect zou het hebben op ons seksleven? Geen, zo bleek, want praten, knuffelen en vrijen doen we voor we echt gaan slapen. Ik zet mijn masker pas op als we elkaar welterusten wensen. Dat opzetten is intussen een automatisme geworden. Zelfs als ik ’s nachts naar het toilet moet, zet ik mijn toestel in een wip uit en weer aan.’
‘Ongeveer 1 op de 4 koppels slaapt apart’, weet Iris Vantieghem. ‘Daar zijn ongetwijfeld tal van redenen voor, maar heel vaak ligt een snurkprobleem aan de basis. Als je dat kunt wegnemen met een CPAP-toestel, is dat niet alleen goed voor de gezondheid van de snurker, maar ook pure winst voor het koppel en de relatie.”
Wanneer is CPAP nodig?
Bij mensen die lijden aan het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS), kortweg slaapapneu, wordt de ademhaling tijdens de slaap herhaaldelijk onderbroken. Dat komt doordat de spieren verslappen, waardoor de keel dichtklapt. Snurken is een van de belangrijkste symptomen. Door de ademhalingsstop schiet je telkens kort wakker, zonder je daarvan bewust te zijn. Zo krijg je ’s nachts te weinig diepe slaap en voel je je overdag vaak moe en slaperig. Op lange termijn verhoogt slaapaneu het risico op hoge bloeddruk, hartritmestoornissen en een hart- en herseninfarct.
CPAP is de meest toegepaste en efficiëntste behandeling voor mensen met matige tot ernstige slaapapneu. CPAP staat voor ‘continuous positive airway pressure’ (continue positieve drukbeademing). Via een neusmasker, dat met een plastic slang verbonden is met een toestel (luchtcompressor), wordt continu lucht in de neusholte en keel geblazen om ze open te houden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
