Liefde overwint veel maar niet alles

© Reuters

Samengestelde gezinnen spiegelen zich te veel aan klassieke kerngezinnen, waardoor ze nog vaker vastlopen. Naar schatting meer dan de helft strandt.

Tegenwoordig loopt 1 op de 3 huwelijken op de klippen, maar bij samengestelde gezinnen lijkt de toekomst nog somberder: naar schatting strandt meer dan de helft. Niet het minst omdat de droomprins of -prinses geen onbeschreven blad is en/of zowel kinderen als een ex heeft. Liefde overwint veel, maar niet alles.

Zelfs al is vader of moeder tot over de oren verliefd, de kinderen staan zelden te trappelen om de nieuwe partner in hun hart te sluiten. Ook niet als deze laatste, al is het met de beste bedoelingen, probeert om de rol van de afwezige partner zo goed mogelijk in te vullen. Het vormen van een nieuw samengesteld gezin vraagt veel tijd en nog veel meer geduld.

Leerrijke puinhopen Jos Willems, voorzitter van de vzw Een nieuw gezin, is erg begaan met het lot van de kinderen uit nieuwe gezinnen. “Ik ben zelf ook tweemaal stiefouder geweest en heb heel wat boeken en literatuur over het thema verslonden.” De afgelopen jaren werden er diverse ervaringsboeken van stiefouders gepubliceerd, haast steeds geschreven door stiefmoeders vol frustraties over hun moeizame zoektocht naar stabiliteit in het gezin. Stiefvaders houden zich meer op de vlakte. Jos Willems: “Wat ontbrak, was een toegankelijke en degelijk onderbouwde handleiding die helpt om een succes maken van een samengesteld gezin.” Willems schreef het dan maar zelf.

Geen start van nul

De meeste mensen nemen het kerngezin (vader, moeder en kinderen) nog steeds als het na te streven doel. Nochtans is dat niet zaligmakend en geven andere gezinsstructuren evenveel kansen op geluk. Jos Willems: “De groeiende groep alternatieve gezinsstructuren heeft nood aan nieuwe voorbeelden, maar die ontbreken. Dat komt omdat de variatie zo groot en niet voor 1 gat te vangen is.” Latrelaties met of zonder kinderen, stiefgezinnen met kinderen van de ex met of zonder eigen kinderen, met volwassen en kleine kinderen, verblijfsco-ouderschappen, weekendregelingen…

“In een poging om het kerngezin te imiteren, nemen nogal wat stiefouders zonder veel nadenken een rol op die doorgaans leidt tot conflicten. Zo zijn beginnende stiefmoeders, vooral de groep zonder eigen kinderen, geneigd om onder druk van de partner, de eigen kinderwens, de omgeving of de maatschappij hun uiterste best te doen om het huishouden te managen en de kinderen van hun partner te bemoederen. Omdat dat nu eenmaal van een vrouw verwacht wordt, denken ze.” Zo’n aanpak resulteert niet zelden in frustraties en conflicten. Stiefkinderen starten niet van nul en ze hebben al een geprivilegieerde liefdesrelatie met hun ouders.

Respect voor de ex

Het verleden kan je niet uitwissen. Om een samengesteld gezin optimale kansen op slagen te geven, moeten de kinderen zich goed voelen in de nieuwe situatie. “Kinderen staan hier absoluut centraal”, benadrukt Jos Willems. “Zelfs al ben je zelf niet kindgericht en niet van plan om je aan je stiefkinderen op te dringen (je wil enkel de vriend van hun moeder of de vriendin van de papa zijn), dan nog geven zij het ritme aan. Gezinnen waar een stiefkind zich tegen de stiefouder keert, worden snel onleefbaar.”

Kinderen zijn nooit vragende partij voor de scheiding van hun ouders, laat staan voor een nieuwe “ouder”. Ze hebben tijd nodig om aan de nieuwe situatie te wennen. Een scheiding waarbij de exen elkaar met respect blijven behandelen omwille van de kinderen, geeft hun kroost de beste kans om zich toch nog optimaal te ontwikkelen. Daarentegen werkt een vechtscheiding altijd in het nadeel van de kinderen. “Als nieuwe partner doe je beter een poging om een bemiddelende rol te spelen tussen beide exen, veeleer dan van de ex-partner een gemeenschappelijke vijand te maken”, stelt Willems. “Want zo’n houding keert zich op termijn altijd tegen het stiefgezin.”

Living apart als start

“Wie (te) snel gaat samenwonen met een nieuwe partner met kinderen, neemt enorme risico’s”, benadrukt Willems. “Ook wie de beste bedoelingen heeft, moet de kinderen de kans geven om te wennen aan de nieuwe partner. Overleg met de kinderen is absoluut nodig vooraleer de stap te zetten. De kans op mislukken is veel groter, ook als je smoorverliefd bent en rotsvast overtuigd het goede te doen. Toch doe je het beter niet.” Een latrelatie blijkt vaak een betere start voor een samengesteld gezin. De tijd dat men apart woont, kunnen de kinderen aan de nieuwe partner wennen en hebben ze hun ouder ook voldoende voor zich alleen. Hoe lang zo’n latperiode moet duren, wordt grotendeels bepaald door de kinderen zelf. Willems: “Je kan dat proces wel een duwtje geven door bijvoorbeeld dingen samen te doen, samen op vakantie te gaan en interesse te tonen in de kinderen.”

Gesprekken over rollen

Ondanks de roze wolk zijn gesprekken over de wijze van functioneren in een nieuw gezin echt noodzakelijk vooraleer de stap naar samenwonen te zetten. Is de stiefouder bereid een fundamentele rol te spelen in het gezin? Misschien zoekt de man een leuke vrouw die de zorgen voor en van zijn kinderen op zich neemt, zodat hij zich meer aan zijn carrière kan wijden? Beseft de vrouw dat de kinderen veel aandacht zullen opeisen en in verschillende omstandigheden op de eerste plaats zullen staan? Kan ze daarmee leven? Heeft hij begrip voor de kameraadschappelijke manier waarop zijn nieuwe partner met haar ex omgaat?

“De omgang met de ex wordt vaak onderschat”, beklemtoont Jos Willems. “Hoe beter die is, hoe minder problemen er zijn met de kinderen en hoe groter de kans dat de nieuwe relatie slaagt. Voorwaarde is wel dat die omgang in het teken van de kinderen staat.” Als de relatie tussen stiefouder en ex bij aanvang slecht is, heeft de stiefouder er belang bij om de plooien na verloop van tijd glad te strijken. Respect voor de moeder of vader van zijn/haar stiefkinderen komt de nieuwe relatie altijd ten goede.

Hoe verzoenbaar zijn de regels?

Ieder gezin heeft een eigen cultuur: gewoonten waar je niet langer bij stilstaat. Ook de nieuwe partner met kinderen hebben stilzwijgende afspraken. Er kunnen problemen ontstaan wanneer iemand met zin voor orde en discipline terechtkomt in een gezin met een flowerpowermentaliteit of omgekeerd. Wat doe je bijvoorbeeld met kinderen die urenlang liggen te zappen voor de televisie terwijl de jouwe beperkt mogen kijken? Halen de zijne iets uit de koelkast zonder vragen terwijl dat voor de jouwe niet kan? Kunnen zijn kinderen 2 keer per week uitgaan terwijl die van jou maar 1 keer mogen?

“Allemaal situaties die vooraf grondig moeten doorgesproken worden”, zegt Jos Willems. “Ga je als partner zonder kinderen wonen bij een eenoudergezin, dan pas je je best aan aan de bestaande gezinscultuur. Veranderingen kan je met mondjesmaat invoeren door bepaalde dingen zelf anders te doen. Als ‘nieuwkomer’ regels opleggen is om problemen vragen. Breng je zelf ook kinderen mee, dan is een mogelijke optie om voorlopig met 2 gezinnen onder 1 dak te leven: ieder met aparte regels. Maak de verschillen wel gaandeweg bespreekbaar en verzoenbaar.”

Marleen Finoulst / Bodytalk

Het boek is te koop via Een Nieuw Gezin

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content