Als je zicht plots of in enkele dagen tot weken tijd pijnloos vermindert, heb je mogelijk een infarct of trombose van je netvlies. Raadpleeg meteen een oogarts om de schade te beperken.
Het netvlies bekleedt de binnenzijde achter in het oog, waar centraal ook de oogzenuw het oog binnenkomt. De oogzenuw geeft het beeld van de buitenwereld, dat door het netvlies wordt opgevangen, aan de hersenen door. Via de oogzenuw lopen ook bloedvaten in en uit het oog. De hoofdslagader voorziet via zijn vele vertakkingen het hele netvlies van zuurstofrijk bloed. Waarna het zuurstofarme bloed weer wordt verzameld en afgevoerd via de vele vertakkingen van de hoofdader. ‘Net zoals elk ander bloedvat in het lichaam kunnen ook deze netvliesbloedvaten verstopt raken’, vertelt Koen Willekens, oogarts in UZ Leuven. ‘Bij een slagaderverstopping spreken we dan van een netvliesinfarct, of eenvoudig van een ooginfarct. Is een ader afgesloten, dan duiden we dat aan als een netvliestrombose, of eenvoudig als een oogtrombose.’
Lastige lekken
Vooral de vaten die het bloed uit het oog afvoeren, raken weleens verstopt. Bloed hoopt zich dan op, lekt door de vaatwand en verspreidt zich in het netvlies, waardoor het zicht wazig wordt. Het weglekkende vocht doet het netvlies zwellen, waardoor het zicht ook vervormt. ‘Dat merk je snel als de centrale plek van het netvlies, de zogenaamde gele vlek, in het getroffen gebied ligt’, vertelt Willekens. ‘Die heb je nodig om scherp te zien en details waar te nemen.’
De impact is het grootst als de hoofdader verstopt is. Maar meestal is slechts een vertakking verstopt en verslechtert het zicht heel geleidelijk, in de eerstvolgende dagen en weken. Zonder behandeling gaat het van kwaad naar erger. ‘Een verstopte afvoer bemoeilijkt ook de aanvoer van – zuurstofrijk – bloed’, legt Willekens uit. ‘Netvliesdelen dreigen af te sterven. Of trekken snakkend naar zuurstof nieuwe bloedvaatjes aan. Als die gaan woekeren, raken ook andere oogdelen aangetast. Loopt daarbij de oogdruk op, dan krijg je ook nog oogpijn en spreken we van neovasculair glaucoom.’
Onverwijld een arts raadplegen is dus belangrijk om deze verwikkelingen zo goed mogelijk tegen te gaan. ‘Concreet geven we maandelijkse inspuitingen van cortison of bloedvatgroeiremmers om de bloedingen en zwellingen van het netvlies tegen te gaan. Ook sporen we met een contrastfoto erg beschadigde netvlieszones op, om ze met een laser te behandelen zodat ze geen nieuwe bloedvaatjes kunnen aantrekken.’
Zonder zuurstof geen leven
Het gebeurt veel minder vaak dat een aanvoerend netvliesbloedvat verstopt raakt. In dat geval stopt het netvlies(deel) dat geen bloed meer krijgt binnen 5 minuten met functioneren. Met het getroffen netvlies(deel) zie je dus abrupt niets meer. Het is dus niet verwonderlijk dat mensen met een ooginfarct doorgaans wél meteen een arts raadplegen. Vaak gaan ze ervan uit dat de klonter met intraveneuze medicatie zal worden opgelost. Zoals bij een hersen- of hartinfarct, als je er snel bij bent. ‘Maar bij een ooginfarct heeft die behandeling zeer wisselende resultaten. En ze houdt een ernstig risico op bloedingen in het hele lichaam in’, zegt Willekens. ‘Wat we wel standaard doen, is meteen de oogdruk verlagen met medicatie en een prikje in het oog om vocht af te laten, in de hoop dat de klonter doorvloeit tot in een kleinere vertakking. Het netvliesdeel dat na 6 tot 12 uur zuurstofnood afsterft, is dan kleiner, en de blinde vlek die je eraan overhoudt dus ook.’
Toekomstmuziek met robot
‘Wel werken we aan een techniek om klonteroplossende medicatie rechtstreeks tot bij de klonter te brengen’, merkt Willekens op. ‘Maar hiervoor moet de patiënt onder narcose, wat de nodige voorbereiding vraagt, en dus ook tijd, die we bij een ooginfarct nauwelijks hebben. Om die en andere redenen testen we de techniek alleen bij patiënten met een oogtrombose. Met een ultradunne naald spuiten we de medicatie langzaam in het verstopte bloedvat, terwijl een robot het trillen van onze hand tegengaat. Deze techniek, die we samen met de onderzoeksgroep van professor Dominiek Reynaerts van het Departement Werktuigkunde van de KU Leuven ontwikkelden, testen en verfijnen we nog in klinische studies.”‘
‘We hopen dus ooit routinematig de klonters, die alle ellende veroorzaken, te kunnen oplossen’, besluit Willekens. ‘Dat zou voor nogal wat mensen een verschil maken, want toch zo’n 5 op de 1.000 mensen krijgen een oogtrombose. De meesten zijn ouder dan 50 en hebben bloedvaten die al geleden hebben onder een hoge bloeddruk, hoge cholesterol, diabetes, overgewicht of roken. Ook glaucoom en een verhoogde stollingsneiging maken je gevoeliger voor een oogtrombose. En na een trombose in 1 oog heb je een 7 keer hoger risico om ook in het andere oog een trombose te hebben. Om dat risico te verlagen moeten we – net zoals na een ooginfarct – je individuele risicofactoren grondig nagaan én zo mogelijk behandelen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
