‘Het is hoog tijd om cannabis te legaliseren’

‘De samenleving heeft het cannabisprobleem te lang benaderd vanuit een morele invalshoek. Door legalisering en regulering van de markt zouden we het cannabisgebruik beter kunnen sturen, en hebben we meer kans om risico’s en schadelijke gevolgen in te perken.’ Dat zegt Sébastien Dewailly, lid van Jong VLD.

De samenleving – en in de eerste plaats de politiek – heeft het cannabisprobleem te lang benaderd vanuit een morele invalshoek. De discussie zou moeten gaan over welke strategie het meest geschikt is om de risico’s en de schade die samenhangen met cannabisgebruik, in het bijzonder bij jongeren, te beperken.

Repressie is duur en werkt niet

In 2003 besloot de regering Verhofstadt om de drugswet van 24 februari 1921 te wijzigen. Een van de belangrijke veranderingen is dat cannabis onderscheden werd van andere drugs. Toch blijft cannabis, ondanks dat onderscheid, ook in de huidige wetgeving een illegaal product. Het bezitten of telen ervan blijft een feit dat bestraft kan worden met een boete of een gevangenisstraf.

Het is hoog tijd om cannabis te legaliseren.

Vandaag, bijna 20 jaar later, is het hoog tijd om de balans op te maken van dit repressief beleid. In dit opzicht loont het de moeite om eens terug te denken aan de doelstellingen van de wetgeving. Die was namelijk gericht op het verminderen van het aantal afhankelijke burgers, de fysieke en psychosociale schade als gevolg van cannabisgebruik én de negatieve impact van cannabis op de samenleving (overlast en criminaliteit).

Nochtans moet men vaststellen dat in België het aantal mensen dat minstens één keer in hun leven cannabis heeft gebruikt sinds 2001 aanzienlijk en voortdurend is toegenomen, terwijl het aantal mensen dat het minstens één keer gebruikt hebben in de laatste 30 dagen relatief stabiel is gebleven. Dat laatste geldt ook voor het recente gebruik (minstens één keer gebruikt in de laatste 12 maanden). Dit blijkt uit het verslag over het drugsgebruik in Wallonië en Brussel.

Ondanks de gezondheidsrisico’s blijft cannabis ook een gemakkelijk verkrijgbaar product, vooral bij jongeren. De VAD (het expertisecentrum voor drugs en alcohol in Vlaanderen) meldt dat maar liefst een op de twee jongeren van 17 of 18 jaar zegt gemakkelijk toegang te hebben tot cannabis. Aangezien cannabisgebruik op jonge leeftijd bijzonder schadelijk is voor de ontwikkeling van de hersenen, is het absoluut noodzakelijk om, zeker voor jongeren, de drempel voor deze softdrug te verhogen.

Gezondheidsproblemen

Wat ons echter vooral zorgen moet baren zijn de cijfers over de gezondheidsproblemen die met cannabis in verband worden gebracht. Sinds 2000 is het aantal cannabisgerelateerde behandelingen in de drugsverslavingszorg aanzienlijk toegenomen. Onlangs werd ook gemeld dat dagelijks gebruik het risico op psychose verdrievoudigt.

Sinds 2000 zien we ook een opkomst van grote professionele telers, die gepaard gaat met een toename van geweld, corruptie en andere schadelijke gevolgen van deze zwarte markt. Bovendien moet eraan worden herinnerd dat er momenteel geen controle mogelijk is op de zuiverheid, kwaliteit en sterkte van cannabis.

We kunnen niet anders dan concluderen dat de doelstellingen van 2003 niet zijn behaald. Het repressief beleid, dat hoge kosten inhield, blijkt ondoeltreffend. We hebben nu een keuze: verder gaan met de struisvogelpolitiek en onze kop in het zand steken of de kans geven aan een alternatief beleid. Verschillende landen, waaronder Canada, Uruguay en Colorado, hebben al voor die laatste mogelijkheid gekozen en ook de Wereldcommissie voor drugsbeleid pleit voor het einde van de wereldwijde ‘War on drugs’.

Legaliseren en reguleren van cannabis

Door cannabis te bekijken als een volksgezondheidsprobleem, gaan we automatisch naar een legalisering van cannabis. Dit zou het mogelijk maken om de publieke actie te richten op de echte ‘risicogroepen’, namelijk de jongeren en de afhankelijke gebruikers. Door legalisering en regulering van de markt zouden we het cannabisgebruik beter kunnen sturen, en hebben we meer kans om risico’s en schadelijke gevolgen in te perken.

Door het ontmantelen van zwarte markten, zouden we bovendien de toegang tot cannabis voor jongeren bemoeilijken. Eind 2017 deelde Le Figaro hieromtrent een federale studie van de VS die aan het einde van de eerste twee jaar van volledige legalisatie (2014-2015) in sommige staten werd gepubliceerd. De studie gaf aan dat het gebruik bij jongeren met 12 procent was gedaald. Deze daling zou te wijten zijn aan de ontmanteling van de zwarte markt. Dankzij: de opening van winkels die uitsluitend voor volwassenen zijn gereserveerd, droogt het verkeer op en hebben jongeren meer moeite om zich te bevoorraden.

Tot slot: de legalisering van cannabis zou ook gunstig zijn voor de overheidsinkomsten en de economie in het algemeen. In Colorado heeft de legalisering in vier jaar tijd 18.000 banen gecreëerd en onverwachte belastinginkomsten gegenereerd dankzij een belasting van 30 procent.

Waar wachten we dus nog op om cannabis te legaliseren en (strikt) te reguleren?