Gezonder eten voor beter zaad?

Jan Etienne
Jan Etienne Redacteur Bodytalk

Elke man met een beetje trots, is diep in zich overtuigd van de kwaliteit van de eigen productie. Recent onderzoek stelt dat die kwaliteit nog beter kan met meer fruit, groenten, bonen en noten in het menu. Maar hoe zeker is dat?

Vooraf dit, het onderzoek werd uitgevoerd door het team van Andrew Wyrobek van de uiterst respectabele instelling, het Lawrence Berkeley National Laboratory van de universiteit van Berkely in California. De resultaten werden bovendien gepubliceerd op de website van Fertility and Sterility, verplichte lectuur voor wie met vruchtbaarheid bezig is.

Wyrobek en zijn medewerkers vlooien al jaren uit of gezondheid, voeding en levensgewoonten de kwaliteit van mannelijk zaad schade kunnen toebrengen of de kwaliteit ervan verbeteren. Het blijkt heel moeilijk om daarin vooruitgang te boeken.

Onder de loep
Voor dit onderzoek controleerden ze het zaad van 80 gezonde mannen tussen 22 en 80 jaar, waarvan er 50 kinderen hadden verwekt. Ze keken daarbij naar breuken en andere schade in het DNA van de zaadcellen.

Mannen met een hoge inname van vitamine C, vitamine E, folaat en zink vertoonden ongeveer 16% minder DNA-schade dan mannen met een lage inname. Vooral oude mannen deden er hun voordeel mee.

Het gaat hier niet om een extreem hoge inname van deze voedingsstoffen, maar om hoeveelheden die perfect haalbaar zijn met een gezonde voeding.

Op het eerste zicht vertelt dit onderzoek ons dus dat beter voedingsgewoonten tot beter zaad leiden, maar dat is wat té eenvoudig geredeneerd en het is ook niet wat de onderzoekers zelf heel voorzichtig besluiten.

Maakt gezond eten het verschil?
Wat leert dit onderzoek ons? Niet zoveel. Waarom? Omdat dit onderzoek het zaad van gezonde mannen controleerde. Een deel – de oudere mannen, de jonge waren nog wat jong – hadden al op een normale wijze kinderen had verwekt.

Dit onderzoek zegt dus niets over de invloed van voeding voor mannen met vruchtbaarheidsproblemen en dat is natuurlijk de groep die met vragen zit. Zij willen weten of ze de kwaliteit van hun zaad globaal kunnen verbeteren door hun voeding aan te passen.

Zij willen weten of dit ook tot meer zwangerschappen zal leiden, tot gezondere kinderen en tot minder miskramen, minder aangeboren afwijkingen enzovoort. Op dat vlak vertelt deze studie ons niets.

Immens complex samenspel
Dat kan ook niet met dit soort van studies. In principe zou je dat kunnen achterhalen wanneer je een flinke groep mannen met vruchtbaarheidsproblemen, een tijd ‘gezonder’ zou kunnen laten eten en vervolgens controleert of dit enig verschil oplevert in de spermakwaliteit (voor en na), in de probeertijd om zwanger te raken, in het aantal miskramen enzovoort. Want daar draait het uiteindelijk allemaal om.

In de praktijk is dit soort van onderzoek echter onhaalbaar.

Want je moet ook nog eens rekening houden met de partners. Een kind maak je immers met zijn tweeën. Een weinig vruchtbare man met een hypervruchtbare vrouw hebben bij wijze van spreken aan één zaadcel voldoende om zwanger te raken.

Dit soort van variatie tussen de partners, maakt het uiterst moeilijk om de invloed van één factor te controleren. Daarvoor is de materie te complex.

Bovendien is 16% geen groot verschil, zeker niet bij een productie van miljoenen zaadcellen per dag waarvan je er in theorie slechts 1 nodig hebt.

Veel, maar oude rommel
Wyrobek stelde vroeger al vast dat de zaadkwaliteit piekt bij 20-ers en vanaf dan steeds meer fouten gaat opstapelen. Het aantal afwijkingen dat bijdraagt tot dwerggroei, bijvoorbeeld, neemt met 2% per jaar toe. (Voor het syndroom van Down werd geen gelijkaardig verband gevonden.)

De zaadcellen worden ook trager: 75% van de zaadcellen bij 20-ers zijn stevige en goede zwemmers. Bij 60-ers is dat nog slechts 15%. De rest is oud en traag.

We moeten dus dringend af van wat er nog rest aan bewondering voor mannen die op oudere leeftijd nog vader worden. Want ook voor hen neemt het risico toe dat ze kinderen met aangeboren afwijkingen op de wereld zetten.

Vrouwen weten alle langer dat de klok tikt. Dat ze beter niet te lang wachten met het krijgen van kinderen. Ze worden geboren met volgeladen eierstokken en daarna komen er geen eitjes bij.

Mannen blijven tot op relatief hoge leeftijd tientallen miljoenen zaadcellen produceren. Elke dag opnieuw. Het lijkt een fontein van eeuwig leven. Maar de schijn bedriegt.

Wat dan?
Geneesmiddelen, alcohol, tabak, slechte voeding, nauwe broeken, urenlang zitten, er zijn zoveel factoren die de vruchtbaarheid van de man beïnvloeden, maar ons inzicht in deze materie is nog altijd heel beperkt.

Bij sommige onvruchtbare mannen heeft de aanpak van hun ongezonde levensgewoonten spectaculaire resultaten opgeleverd, maar niet bij iedereen.

Gezonder gaan leven en eten is echter een goed idee voor iedereen en ook voor jonge mannen die vader willen worden.

Jan Etienne, Bodytalk www.bodytalk.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content