Geert Verrijken

‘Geopereerd aan foute been: de zin en onzin van checklists’

Geert Verrijken Redactiedirecteur-hoofdredacteur Artsenkrant

Alle checklists ten spijt opereerde een chirurg van het AZ Jan Palfijn een patiënt aan het verkeerde been. Dat de betrokken arts buiten schot blijft en de imagoschade enkel het ziekenhuis treft, vindt Geert Verrijken ongehoord.

Recent besteedde de pers ruime aandacht aan een betreurenswaardig incident in het Gentse ziekenhuis Jan Palfijn. Alle checklists ten spijt opereerde een chirurg de patiënt aan het verkeerde been. Ook het Sint-Rembertziekenhuis in Torhout kwam in opspraak.

Met de regelmaat van een klok doen er zich in de ziekenhuizen al dan niet ernstige incidenten voor. Een goede aanleiding voor Artsenkrant om zin en onzin van checklists tegen het licht te houden.

Maar een eerste en essentiële voorwaarde om fouten te voorkomen, is natuurlijk wel dat zorgverleners de items op de checklist daadwerkelijk aftoetsen. Het document moet met andere woorden effectief gebruikt worden.

En bij uitbreiding: belangrijk is dat in zorgvoorzieningen en op medische afdelingen een algemeen positief, op kwaliteit gericht, klimaat hangt. Een enthousiasmerende omgeving en een inspirerend medisch diensthoofd kunnen wonderen doen. Goede resultaten volgen dan vanzelf. Artsen moeten hiervoor zeer attent zijn. Leiderschap is belangrijk in een tijdperk dat in het teken van kwaliteit en kwaliteitsindicatoren staat.

‘Onzin, tijdverlies en administratie’

Het omgekeerde is natuurlijk ook waar. Leidinggevende artsen die het allemaal maar onzin, tijdverlies en administratie vinden, genereren vrijwel automatisch een negatief klimaat. Zonder te willen vooruitlopen op het intern onderzoek in Jan Palfijn heeft het er alle schijn van dat net daar het schoentje wringt. De chirurg in kwestie gebruikte de checklist niet en was daarmee klaarblijkelijk niet aan zijn proefstuk.

Toch blijft de man in de pers buiten schot. De imagoschade treft enkel het ziekenhuis. Dat beschikt maar over beperkte middelen om druk te zetten op slecht functionerende artsen-specialisten. Het management kan vragen de checklist te gebruiken maar niet meer dan dat; een wettelijke verplichting is het niet.

En bij recidiverend onprofessioneel gedrag vergt het ontslag van een arts een lange en moeizame procedure. De uitslag ervan is onzeker. De zeldzame keren dat ziekenhuizen hiertoe overgingen, trok de arts vaak aan het langste eind.

Ziekenhuisdirecties maken natuurlijk ook fouten en jammer genoeg zijn ze lang niet allemaal ‘arts-minded’. Desondanks is het schrijnend dat het management en de Medische Raad nauwelijks over drukkingsmiddelen en hefbomen beschikt om een klimaat van kwaliteitsvolle zorg te introduceren en te onderhouden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content