Financiële bonussen voor patiënten die hun medicatie trouw innemen?

© iStock

Uit een studie blijkt dat als huisarts én patiënt een financiële beloning ontvangen er een grotere daling is van het vetniveau bij patiënten met een hoge cholesterol dan wanneer enkel de arts of de patiënt financieel beloond wordt.

Financiële prikkels toegekend aan huisarts én patiënt leiden tot een grotere daling van lipidenniveaus bij patiënten met een te hoge cholesterol. Eenzijdige financiële beloningen monden uit in nauwelijks betere resultaten dan helemaal geen bonus. Dat meldt Artsenkrant op gezag van een Amerikaanse studie gepubliceerd in het internationale medisch-wetenschappelijke tijdschrift JAMA.

Voorstanders van ‘pay-for-quality’ of ‘pay-for-performance’ in de gezondheidszorg pleiten er al langer voor om artsen extra te belonen als ze bepaalde gezondheidsdoelstellingen halen. Over de effectiviteit van dergelijke maatregelen wordt echter gebakkeleid door voor- en tegenstanders. Het Amerikaanse onderzoek van Asch en Volpp verdeelde 340 Amerikaanse huisartsen en 1.503 van hun patiënten met hyperlipidemie in vier groepen. Naast een vergoeding om deel te nemen aan de studie, kregen alle patiënten statines in een ‘smart pill bottle’. Dat flesje zond een signaal naar een databank van zodra een patiënt zijn dagelijkse portie statines had genomen. Alle patiënten werden gedurende 12 maanden opgevolgd. Als de patiënten hun medicatieschema trouw volgden, moesten ze normaal ook hun persoonlijke doelstelling op vlak van LDL-cholesterolverlaging halen.

In de eerste groep kreeg de huisarts een bonus van 256 dollar per drie maanden als een patiënt trouw zijn dagelijks medicatieregime had gevolgd en zijn persoonlijke kwartaaldoelstelling voor LDL-cholesterolverlaging had gehaald. In de tweede groep kreeg de patiënt een gelijkaardig bedrag toegewezen via een motiverend loterijsysteem, maar kreeg de huisarts geen bonus. In de derde groep kregen huisarts en patiënt elk de helft van dat bedrag. In de vierde groep – de controlegroep – was er voor niemand een bonus voorzien.

Arts en patiënt

In de groep waarin patiënten en arts werden beloond, werd de grootste verlaging van LDL-cholesterol opgetekend: van een gemiddeld baseline-niveau van 160,1 mg/dl, gingen de patiënten naar 126,5 mg/dl, een daling van 33,6 mg/dl. Deze verlaging was significant ten opzichte van de controlegroep waarin de gemiddelde LDL-daling beperkt bleef tot 25,1 mg/dl (baseline 161,5 mg/dl). De groepen waarin de arts of de patiënt werd beloond, bleven steken op dalingen van respectievelijk 27,9 mg/dl (baseline 159,9 mg/dl) en 25,1 mg/dl (baseline 160,6 mg/dl). Met andere woorden nauwelijks beter dan de controlegroep.

De cijfers kunnen ook op een andere manier worden uitgedrukt. In de groep waarin zowel de arts als de patiënt een incentive kregen, haalde 49% van de patiënten na 12 maanden de vooropgestelde persoonlijke doelstelling voor cholesterolverlaging. In de andere groepen bleef dit beperkt tot 36% à 40%.

Naleving van medicatieschema’s bij hyperlipidemie of hoge bloeddruk blijft een heikel punt, besluiten de onderzoekers. Dat in de controlegroep tot twee derde van de patiënten hun doelstellingen op vlak van LDL-cholesterolniveaus niet halen, is zorgwekkend. Zeker als je weet dat patiënten ervan op de hoogte zijn dat hun medicatiegebruik wordt opgevolgd via de smart bottles.

Eén van de mogelijkheden om patiënten toch te motiveren om hun medicatie trouw in te nemen, is financiële bonussen toekennen bij succesvolle behandeling, hetzij aan de arts, hetzij aan de patiënt, of allebei. Maar dit onderzoek wijst alleszins uit dat dergelijke motivatietechnieken hun beperkingen hebben. Alleen artsen motiveren via een bonus of patiënten via een motiverende loterij, leidt niet tot betere resultaten. Alleen een gedeelde incentive, heeft effect. Maar ook dan is dat effect beperkt en halen de helft van de patiënten hun doelstellingen niet. Of dergelijke interventies voldoende waar voor hun geld bieden, blijft dan ook voor Asch en Volpp nog een open vraag.

(Peter Raymaekers)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content