Factcheck: ‘Je geboortemaand beïnvloedt je gezondheid’

Die stelling lazen we in de krant Metro. Maar klopt die wel?

‘Ben je in mei geboren en zelden ziek?’ Dat is volgens wetenschappers niet toevallig, lazen we eerder deze maand in Metro. ‘Je geboortemaand zou je gezondheid sterk beïnvloeden.’ De krant verwijst naar onderzoek van het Amerikaanse Columbia University Medical Center. Dat werd al in juni 2015 gepubliceerd in het Journal of the American Medical Informatics Association. De onderzoekers vergeleken medische dossiers van 1,7 miljoen patiënten die tussen 1985 en 2013 behandeld werden in het universitaire ziekenhuis NewYork-Presbyterian. Daaruit bleek dat mensen die geboren werden in mei minder kans hadden om ziek te worden. Astma bleek vaker voor te komen bij mensen van juli en oktober. En wie geboren is in november, zou meer kans hebben op ADHD.

‘Op zich is dit een goed uitgevoerde studie’, zegt Lode Godderis, professor aan het centrum voor Omgeving en Gezondheid (KU Leuven). ‘De onderzoekers hebben zeer veel data vergeleken en getoetst aan eerdere onderzoeken. Maar ze vertrokken niet vanuit één bepaalde hypothese en als je dan met zo veel data werkt, is de kans zeer groot dat je verbanden vindt. Dat wil evenwel niet zeggen dat die ook oorzakelijk zijn. Ook blauwe plekken en insectenbeten bleken gerelateerd aan een bepaalde geboortemaand: dat kun je moeilijk biologisch verklaren.’

Voor een aantal verbanden zijn er volgens Godderis wel hypotheses. ‘Bepaalde virussen, zoals griep, komen meer voor in de winter. Die kunnen een impact hebben op de ontwikkeling van de foetus. En ook de link met vitamine D wordt vaak gelegd: als de moeder daaraan een tekort heeft tijdens de zwangerschap, door te weinig blootstelling aan zonlicht, zou dat kunnen leiden tot cardiovasculaire problemen bij het kind. Kinderen die worden geboren in een periode waarin de huismijt floreert, zouden dan weer een hoger risico hebben op astma.’

Ook de ADHD-piek bij kinderen die in november en december geboren zijn, kan Godderis verklaren. ‘Die heeft niets met de geboortemaand te maken, maar alles met ons schoolsysteem. Alle kinderen van één geboortejaar starten op hetzelfde moment op school: de jongste kinderen botsen vaker op uitdagingen, waardoor hun ontwikkeling kan worden verstoord.’

Ook professor Els Clays van de vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde (UGent) waarschuwt voor grote conclusies. ‘Voor aandoeningen als astma zijn er inderdaad logische verklaringen. En een tekort aan vitamine D zou bij bepaalde ziektes een impact kunnen hebben. We kunnen daaruit dus zeker iets leren over de vroege ontwikkeling van ziektes. Maar de impact van onze levensstijl, zoals roken of ongezonde voeding, is véél groter dan die van onze geboortemaand.’

In ons land deed professor Demografie Patrick Deboosere (VUB) soortgelijk onderzoek. ‘Bij de volkstelling van 2001 hebben we de volledige bevolking bevraagd, onder meer over de algemene gezondheid. Omdat we toen ook een zeer grote dataset hadden, konden we statistische verschillen zien op basis van de geboortemaand. Kinderen tussen 5 en 14 jaar die geboren waren in de winter, liepen meer risico op een matige tot zeer slechte gezondheid. Maar ook in ons onderzoek ging het om minieme verschillen, die je enkel kunt waarnemen als je met zulke grote groepen werkt. In vergelijking met andere factoren is dat totaal verwaarloosbaar.’