‘Een joint kan wel kwaad: vroeg en fors gebruik van cannabis lokt psychose uit’

Er valt iets te zeggen voor het voorstel van de drie professoren om cannabis te legaliseren, opdat gebruikers minder gevaarlijke nevenproducten inademen en patiënten met chronische pijn niet moeten sjoemelen in de onderwereld voor een blokje cannabis voor medisch gebruik. Toch ben ik tegen.

Het zou mooi zijn mochten we het illegale cannabiscircuit, waar niet gekeken wordt op een glasbolletje meer of minder om het gewicht van de wiet op te drijven, kunnen uitroeien door cannabis te legaliseren. Voor de gelegenheidsgebruiker, die zijn goed glas wijn eens graag afwisselt met een joint, zou het bovendien een hele geruststelling zijn. Want gecontroleerde teelt betekent ook een betere kwaliteit. Maar gezond wordt het nooit. Het risico op longkanker zou zelfs groter zijn dan bij voor tabak. Cannabis blijft ook in gecontroleerde teelt gevaarlijk. Zelfs al zijn voorstanders van de legalisering zich daar terdege bewust van, de doorsnee gebruiker die straks cannabis legaal kan kopen, leest geen krant en krijgt de boodschap dat het allemaal vrij onschuldig moet zijn.

Te laks

De voorbije jaren hebben zorgverstrekkers getracht om de lakse houding, die tegenover cannabis bestaat, bij te sturen. Veel ouders van adolescenten zijn soixante-huitards die in hun jonge jaren zelf al eens een jointje opstaken. Zij zien het gebruik bij hun kinderen makkelijker door de vingers. Weinig mensen beseffen dat de cannabis van tegenwoordig veel gevaarlijker is dan die van 20 jaar geleden. De werkzame dosis tetrahydrocannabinol (THC) in nederwiet (dat zijn de cannabisplanten die hier en in Nederland gekweekt worden) is 4 tot 10 keer sterker dan vroeger. Dat gewoontegebruikers zo maar zouden overschakelen naar een softere, en minder gevaarlijke versie uit gecontroleerde kweek is twijfelachtig. Slapper spul betekent ook minder roes. Voor sterke nederwiet zou er zeker een markt blijven in het illegale circuit.

Kwetsbaar in ’t kwadraat

Er bestaat een verband tussen cannabisgebruik en psychose. Een psychose is een psychiatrische toestand waarbij men het contact met de werkelijkheid kwijt is. Hallucinaties, wanen en negatieve gevoelens maken het leven moeilijk. Patiënten voelen dat ze niet mee kunnen, de wereld gaat voor hen te vlug, waardoor ze paranoïde gedachten krijgen. Psychotische verschijnselen komen typisch voor bij schizofrenie, een grotendeels aangeboren psychiatrische aandoening.

Opvallend veel psychotici gebruiken cannabis. Vroeger veronderstelde men dat zij sneller naar de drug grepen, maar in de voorbije jaren hebben tal van studies aangetoond dat cannabisgebruik op zich kan leiden tot psychose. Het gaat hier zo goed als zeker om een causaal verband: vroeg en fors gebruik van cannabis kan een psychose uitlokken. Vooral kwetsbare jongeren lopen gevaar. Alle jongeren zijn kwetsbaar, maar sommigen, zoals kinderen met ADHD, autismespectrumstoornissen of borderline, zijn nog kwetsbaarder. Psychosen zijn zeldzaam: naar schatting 1% van de bevolking loopt een risico, maar cannabisgebruik jaagt dat risico de hoogte in. Volgens sommige studies met een factor 3, volgens andere met een factor 5 of zelfs 7. Hoe dan ook, de psychiatrische centra in Vlaanderen zitten vol met jonge cannabisgebruikers die de trappers verloren. In de studentenstad Leuven tracht VRINT, een organisatie die jongeren met psychose begeleidt, de beschadigde adolescenten zo goed mogelijk te coachen. Een psychose verwerk je namelijk niet in één, twee, drie. Het duurt jaren vooraleer je terug op het juiste spoor zit en het risico op herval blijft bestaan. Erger nog, één op de drie jongeren geraakt niet meer uit de psychotische cirkel.

Kijk naar alcohol

De kans dat legaliseren van cannabis het misbruik kan terugschroeven is klein. Dat bewijst die andere legale druk, alcohol, die nog veel meer leed berokkent: werkverzuim en -verlies, gezondheidsproblemen, partnergeweld, dodelijke verkeersongevallen, enzovoort. Anderzijds is een totaalverbod ook geen oplossing. Dat maakt het ‘verboden vrucht’-gehalte van cannabis nog groter en zo worden nog meer tieners aangetrokken. We moeten met cannabis omgaan zoals we bezig zijn: beperkt, minimaal gebruik gedogen binnen de privésfeer, kweek en handel verbieden en vooral jongeren blijven waarschuwen voor de gevaren. Legalisering gaat hand in hand met tolerantie, en daar hebben we wat cannabis betreft nu net te veel.

Marleen Finoulst, Bodytalk