De eerste kus bepaalt de partnerkeuze

De eerste zoen is bepalend voor het verdere verloop van een relatie. Psychologen en antropologen analyseerden de zin van romantiek.

Waarom zoent u? Omdat u dat gewoon leuk vindt? De wetenschap neemt geen genoegen met zo’n antwoord. Al decennialang worden verklaringen bedacht voor die romantische daad waaraan 90 procent van de mensheid niet kan weerstaan. Inderdaad, niet iedereen zoent graag.

Volgens antropologen vinden sommige stammen ‘osculatie’ – de wetenschappelijke term voor innig zoenen – ronduit weerzinwekkend. Een aantal Finse stammen en zelfs Chinezen zouden er hun neus voor ophalen. Nuchter bekeken kan je ze dat niet eens zo kwalijk nemen: over het draaien van een tong kan je maar beter niet rationeel nadenken. Kusgedrag moet dus wel een zeer sterke emotionele component hebben.

Honger en troost

Eén van de eerste verklaringen stamt van de Britse bioloog Desmond Morris, die in de late jaren 60 ophef maakte met ‘De Naakte aap’, zijn zoölogische kijk op het menselijk gedrag. Volgens Morris hebben we de kusgewoonte overgeërfd van de mensapen. De moederdieren kauwen het voedsel voor en voeden hun jongen van mond tot mond, met getuite lippen. Het wederzijds tegen elkaar drukken van de lippen werd bij de primitieve mens een manier om hongerige kinderen in tijden van voedselschaarste te troosten.

Nog een stap verder in de menselijke evolutie verruimde zoenen tot een daad van affectie en liefde tussen stellen: de huidige passionele variant. De bekende primatoloog Frans de Waal merkte later op dat bonobo’s ook passionele zoeners zijn. Hij beschrijft hoe een dierenverzorger in de zoo onverwacht een tongzoen krijgt van een aanhankelijke bonobo.

Feromonen Naast het tonen van affectie, is zoenen een middel om de juiste partner te vinden. Een intense kus zou een cascade van neurochemische reacties op gang brengen, waarbij beide partners informatie uitwisselen over hun genetisch materiaal en voortplantingskansen. Hoe moeten we ons dat voorstellen? Daarover bestaan verschillende theorieën. Mogelijk spelen feromonen ons parten. Feromonen zijn chemische stoffen die boodschappen overbrengen tussen individuen van dezelfde soort. Sommige dieren hebben een speciaal orgaantje dat feromonen detecteert.

Bij de mens is dergelijk orgaantje nooit gevonden, maar toch kunnen we niet ontkennen dat ook bij ons chemische interacties een rol spelen. Denk maar aan de fameuze t-shirt-snuffeltest: laat vrouwen een reeks ongewassen t-shirts van verschillende mannen besnuffelen en ze pikken er die geuren uit van mannen met een totaal ander immuunsysteem dan zijzelf. De evolutionaire verklaring ligt voor de hand: twee verschillende immuunsets betekent een veelzijdige afweer voor de kinderen. Een sterker nageslacht dus. Hoe mannen reageren op vrouwenzweet is overigens weinig bekend, wegens amper onderzocht.

Een ander vaststelling van chemische interactie tussen mensen is het synchroniseren van de menstruele cycli van vrouwen die nauw samenleven. Een fenomeen dat beschreven is bij vrouwelijke kloosterlingen en bij meisjes in pensionaten. Overigens ook bij vrouwelijke bonobo’s in de dierentuin.

Als we er van uitgaan dat mensen ook feromonen verspreiden, dan is innig kussen ongetwijfeld een zeer efficiënte manier om deze lokstoffen uit te wisselen.

Marleen Finoulst / BodyTalk