Victoria & Abdul

Shrabani Basu

Het ware verhaal van de innige relatie tussen een koningin en haar vertrouweling

Nieuw Amsterdam, Amsterdam 2017

Vert. Chiel van Soelen

336 blz., ? 19,99 ISBN 978 90 468 2230 2

Abdul Karim is pas 24 wanneer hij in 1887 uit Indië in Engeland aankomt als persoonlijke tafeldienaar van koningin Victoria. De vroegere assistent-klerk van de gevangenis in Agra promoveert spoedig tot privé-secretaris of Munshi van de keizerin van India herself; hij leert haar Urdu, instrueert Indiase zaken en wordt haar favoriete gezelschap. Al snel ontpopt de jonge moslim zich tot een machtig figuur aan het koninklijk hof, dankzij Victoria’s onvoorwaardelijke steun en bescherming. ‘Ik ben zo ontzettend dol op hem,’ schrijft ze in een brief, ‘hij is een echte troost voor mij.’ Abdul haalt het maximum uit de ‘innige relatie’, voor zichzelf en zijn familie, tot afgunst van andere Indiërs en een steeds opstandiger hofhouding. Prompt na Victoria’s dood is het afgelopen met de Munshimania; Abdul wordt verbannen en uit de geschiedenis gewist. De Indiase journaliste Shrabani Basu haalde haar landgenoot en zijn dagboek weer van onder het stof. Hoe kon een eenvoudige Indiër zo veel invloed krijgen op de heerseres van een wereldrijk? Wat waren de politieke gevolgen? We komen het niet te weten. Wel staat het boek bol van anekdotiek over thee-uurtjes, curry-gerechten, mango’s en eindeloze protocollaire conflicten. Onderhuids groeit het vertekend beeld van een meevoelende, overbezorgde en progressieve vorstin, verheven boven de raciale en sociale vooroordelen van de Britse klassenmaatschappij. Tenminste, zolang het om haar protégé ging. Het lot van de miljoenen Hindu’s, geteisterd door hongersnoden, viel buiten haar empathische horizon. Ook buiten die van Basu. De koloniaal- politieke achtergrond, met het toenemend streven naar onafhankelijkheid, komt maar summier aan bod in dit geromantiseerde verhaal over een eenzame koningin en een handige opportunist. Vandaag zouden de tabloids er van smullen.