Geschiedenis Geschiedenis Vrolijke frans uit de Nederlanden ‘Je me fais étranger partout’ (’Ik vind het fijn overal een vreemdeling te zijn’): het is een van de talloze rake observaties die prins Charles-Joseph de Ligne (1735-1814) heeft nagelaten. Deze kosmopoliet voelde zich thuis in ‘zes of zeven vaderlanden’ en beschouwde het hele continent als zijn habitat omdat hij voortdurend op reis was van het ene paleis naar het andere, nieuwsgierig naar andere streken en volkeren.
Geschiedenis Geschiedenis Robrecht De Friese graaf met de Baard Graaf Robrecht I de Fries werd in de 19de en 20ste eeuw als een voorvechter van de Vlaamse zaak opgevoerd. Een volwaardige biografie verscheen in 1935 (in het Frans). Over die Held van Vlaanderen verscheen tijdens de Duitse bezetting in de jaren 1940 bij Lannoo zowel een roman als een voor het lager onderwijs zwaar communautair getint leerboekje, beide in het Nederlands.
Geschiedenis Geschiedenis Klimaat en oorlog Een boek lezen van Geoffrey Parker is steeds een uitdagende, maar bijzonder verrijkende ervaring. Dat is bij de nieuwste publicatie van de gerenommeerde Britse historicus niet anders. In de ingekorte versie van het oorspronkelijk Global Crisis uit 2013, nog steeds een vuistdik boek, legt Parker de link tussen de zogenoemde Kleine Ijstijd en de gewelddadige 17de eeuw. Op die manier schreef hij een nieuw standaardwerk over een historisch thema dat vandaag bijzonder actueel is: de impact van de klimaatverandering.
Geschiedenis Geschiedenis Opmars naar de Wolga In april 1942 geeft Hitler opdracht tot ‘Fall Blau’, een operatie die het Rode Leger de genadeslag moet geven.
Geschiedenis Geschiedenis In de straten van Stalingrad De stad móet in Russische handen blijven, zo beveelt Stalin. Generaal Tsjoejkov geeft rigoureus uitvoering aan dat bevel. Zijn motto luidt ‘bloed is tijd’. Een nietsontziende strijd van huis tot huis ontbrandt.
Geschiedenis Geschiedenis Blijven om te sterven De inwoners van Stalingrad hebben niet alleen te lijden van de Duitsers. Hun eigen regering gebruikt hen als kanonnenvoer. De evacuatie begint veel te laat.
Geschiedenis Geschiedenis Rusland slaat terug Voor Stalin en Hitler gaat het in de strijd om Stalingrad om alles of niets. De Russen hopen met een ongekende samenballing van krachten het duel der dictators te beslechten.
Geschiedenis Geschiedenis Mijmeringen over de Krul Waarom hebben zo veel mensen een zekere affectie met de krul? Waarom vinden wij een biggetje met een zwiepend krulstaartje aandoenlijk, waarom zetten veel wiskundedocenten een krul bij een juist opgeloste som, waarom wekken jongetjes en meisjes met een krullenkop vertedering op?
Geschiedenis Geschiedenis De laatste koning van Amerika Koning George III is de derde langst tronende Britse monarch na koningin Victoria (1837-1901) en koningin Elisabeth II (1952-2022). Toch is zijn status een pak kleiner dan die van beide dames. Nochtans diende hij als vorst tussen 1760 en 1820 het hoofd te bieden aan verschillende belangrijke gebeurtenissen in Engeland en in de wereld.
Geschiedenis Geschiedenis Huur eens een kerk af Zinvolle invulling Verenigingen en inwoners van het Vlaams-Brabantse Zemst kunnen sinds september één van de zes parochiekerken afhuren. Het is een zoveelste voorstel om het kerkelijke materiële erfgoed in Vlaanderen een zinvolle invulling te geven. Door de complexiteit van de dossiers en de vele betrokken instanties lijkt de herbestemming van kerkelijk erfgoed op de processie van Echternach. Drie stappen vooruit en twee achteruit dus.
Geschiedenis Geschiedenis De Medici van Amerika Net als de Rockefellers, Astors en Vanderbilts brachten de Guggenheims een enorm familiekapitaal bijeen. Van het succes dat ze als ondernemers en beleggers hadden, lieten ze gaandeweg de wereld meeprofiteren: ze werden filantropen en mecenassen.
Geschiedenis Geschiedenis De baron van alle kwaad Star en onvervaard, man op de Olympus. Eduard baron Speyart van Woerden, procureur-generaal in Den Bosch, speelde vóór en ná de Tweede Wereldoorlog een hoofdrol in conflicten met grote gevolgen. Tussendoor, in concentratiekamp Buchenwald, heerste een gewapende vrede.
Geschiedenis Geschiedenis Niet weg te branden De kaars December is bij uitstek de maand van de kaars. Kaarslicht staat voor huiselijkheid en warmte. Vroeger was de kaars vooral een praktisch middel om te verlichten. Maar dat is lang niet het hele verhaal.
Geschiedenis Geschiedenis Verzet in foto’s De tentoonstelling Recaptioning Congo belicht de eeuwige twist tussen waarheid en leugen.
Geschiedenis Geschiedenis Honderd keer de liefde Nu de samenwerking tussen de Hermitages van Amsterdam en Sint Petersburg is beëindigd, is het tijd voor een nieuwe koers. Love Stories is samengesteld in samenwerking met de Londense National Portrait Gallery.
Geschiedenis Geschiedenis Dageraad van de astronomie Hoon was zijn deel toen bleek dat de door de Amerikaanse miljardair Steve Green verworven zestien nog onbekende fragmenten van de Dode Zee-rollen recente vervalsingen waren. Deze waren korte tijd dé blikvanger in het in 2017 geopende Museum of the Bible.
Geschiedenis Geschiedenis De opkomst van Rome Hoe kreeg een dorp uit de IJzertijd het voor elkaar om heel Italië onder controle te krijgen? Zijn het de kracht en het doorzettingsvermogen van de verstotenen die Romulus om zich verzamelde? Slimme politiek? Het succes van de wolvenzonen heeft ook trekken van een selffulfilling prophecy.
Opinie | Maatschappij Opinie | Maatschappij 'Wie besliste om dienst stadsarcheologie te schrappen, heeft geen hart voor Gent' 'Dit is de manier van hoe er in Gent met waardevol onroerend erfgoed wordt omgegaan', schrijft voormalig stadsarcheoloog Marie Christine Laleman. 'De stad degradeert zichzelf zo naar het dorpse amateurisme van voor 1973.'
Boeken Boeken Voorpublicatie 'Achille' van Luckas Vander Taelen: 'Dat ik besta, heb ik aan de Eerste Wereldoorlog te danken' ‘Ik zou nooit bestaan hebben als het Belgische leger in Mechelen geen paard had verkocht aan mijn overgrootvader.’ Luckas Vander Taelen is gefascineerd door de rol die het toeval speelt in een mensenleven. Zonder toeval had hij nooit bestaan. Zijn bijzondere ontstaansgeschiedenis vertelt hij in zijn jongste boek Achille (Ertsberg), aan de hand van brieven die zijn grootvader in de loopgraven schreef. Al schrijvend doorkruist hij de Westhoek, op zoek naar de geest van zijn pépé. Wij bieden u hier een fragment aan.
Boeken Boeken Twaalf ambachten en dertien successen: hoe Louis Mettewie ook uw leven veranderde Pendelaars kennen hem alleen van een stinkende avenue. Louis Mettewie (1855-1942) – Molenbeeks burgemeester, voorvechter voor algemeen stemrecht en stadsvernieuwer – verdient beter.
Boeken Boeken De goelagmemoires van Barbara Skarga: ‘Wij willen niet dat het leven in ons dooft’ De Poolse filosofe Barbara Skarga zat tien jaar vast in de goelagkampen van de Sovjets. Het boek dat ze daarover schreef, zegt veel over de huidige veroveringsdrang van Rusland, schrijft filosofe Alicja Gescinska.
Geschiedenis Geschiedenis Vlaamse militaria-fans vieren 11 november: ‘Ik werd zielsgelukkig van oude gasmaskers’ ‘Wanneer begon de Eerste Wereldoorlog? 1418. En het einde herdenken we op...? 14 februari.’ Het gaat niet goed met de kennis van de wereldoorlogen bij onze scholieren. Dat is een steek in het hart van de Vlaamse militaria-fans, voor wie 11 november wél nog iets betekent.
Boeken Boeken Weerzin en fascinatie: 100 jaar geleden liep schrijver Curzio Malaparte mee in de befaamde Mars op Rome Van de gasaanvallen van de Grote Oorlog tot Mussolini’s opkomst en val, van Duitse slachtpartijen in Oekraïne tot diners met Himmler: weinig schrijvers wisten de wonden van Europa zo te vatten als de Italiaan Curzio Malaparte. Tot op vandaag is hij een controversiële figuur.
Geschiedenis Geschiedenis De moeilijke opgang van vrouwen in de politiek: ‘Kunstmatig voorsprong geven aan dames vind ik ongezond’ Louis Major was een minister met macht en invloed toen hij de jonge Nelly Maes afdreigde: ‘Wijven moeten niet zo veel complimenten maken.’ De geschiedenis gaf hem ongelijk.
Geschiedenis Geschiedenis Bommen, Benfica en brexit: 50 jaar geleden drongen 'The Troubles' door tot in het voetbalstadion Vijftig jaar geleden werd Derry City FC uit de Noord-Ierse voetbalcompetitie gegooid. The Troubles leken gewonnen te hebben van de sport. Maar dat was slechts de eerste helft.
Geschiedenis Geschiedenis De grote Vlaamse vergetelheid: Andrée Dumon, stille heldin van het verzet Vlaanderen kent zijn collaborateurs. Maar wie kan één verzetsheld opnoemen? Historicus Dany Neudt wil hen een plek in de canon geven, met Andrée Dumon (100) als stille voorgangster.
Boeken Boeken Meer dan koken en borduren: de uitgegumde vrouwen van de mannelijke middeleeuwen In de middeleeuwen trokken de ridders ten strijde terwijl de jonkvrouwen bij het torenraam zaten te borduren. Of toch niet? Misschien wilden sommige mannen dat heel graag, en herschreven ze daarom de geschiedenis.
Geschiedenis Geschiedenis 500 jaar Magellaan: reconstructie van een chaotische ontdekkingstocht Vijfhonderd jaar geleden voltooide een Spaans schip de eerste reis rond de wereld. Per toeval. Want toen Ferdinand Magellaan drie jaar eerder vertrok, had hij heel andere bedoelingen.
Cultuur Cultuur 25 jaar geleden stierf prinses Diana: 'Ze drukte een enorme stempel op het koningshuis' Op woensdag 31 augustus is het exact 25 jaar geleden dat Diana Spencer het leven liet. De prinses van Wales kwam in 1997 om bij een tragisch verkeersongeluk. "Zelfs een kwarteeuw na haar dood is Diana nog steeds niet vergeten, ze heeft een ongelofelijke stempel op het koningshuis gedrukt", vertelt royaltykenner en auteur Joëlle Vanden …
Geschiedenis Geschiedenis Iconische foto van Winston Churchill gestolen in Canadees hotel In een luxehotel in de Canadese hoofdstad Ottawa is een iconische portretfoto van de vroegere Britse premier Winston Churchill ontvreemd. Dat heeft het hotel zelf bekendgemaakt. Het etablissement heeft een oproep aan het publiek gelanceerd om het unieke werk terug te vinden. Het heeft verscheidene maanden geduurd vooraleer een medewerker van het hotel Château Laurier …
Klimaat Klimaat Droogte onthult nieuwe sporen van dinosaurussen in Texas In de bedding van een uitgedroogde rivier in de Amerikaanse staat Texas zijn mogelijk 113 miljoen jaar oude voetafdrukken van dinosaurussen tevoorschijn gekomen. Dat meldt het departement van de staat dat verantwoordelijk is voor de parken en fauna. De diepe voetsporen waren voordien begraven, gevuld met sedimenten en opnieuw bedekt met water, wat heeft geholpen …
Geschiedenis Geschiedenis ‘Vrouwen horen achter het spinnewiel’: waarom we wetenschap maar blijven associëren met witte mannen We zien eindelijk meer vrouwen in de kennissector. Toch spelen eeuwenoude verwachtingen hen nog parten. ‘Zy geleek wel een Viswyf.’
Boeken Boeken Bevriend met Hitler én Churchill: wie waren de excentrieke Mitford-zussen? In haar beste romans, die opnieuw in het Nederlands beschikbaar zijn, beschrijft Nancy Mitford de roaring twenties in het Verenigd Koninkrijk. Daarbij zet ze zichzelf en haar illustere zussen genadeloos neer.
Geschiedenis Geschiedenis De lessen van de Weimarrepubliek: ‘Er is veel reden tot grote zorg’ De Weimarrepubliek wordt vaak gezien als een voorportaal van Hitlers Derde Rijk, aldus de Nederlandse historicus Patrick Dassen, maar de geschiedenis had net zo goed anders kunnen verlopen. Toen de nazi’s in 1933 aan de macht kwamen, was dat namelijk het gevolg van bepaalde keuzes. Die keuzes zouden een waarschuwing moeten zijn voor ons.
Geschiedenis Geschiedenis De Atoomgoelag van Stalin: 'Ik was verbaasd over het hoge aantal kale kinderen' De Estse Marju Toom (83) belandt als jong meisje in een goelag vlak bij een Russische nucleaire testsite. In 1953 ziet ze daar plots borrelende wolken opstijgen. Een kleine halve eeuw later komt ze erachter dat ze getuige was van de eerste Sovjetproef met een waterstofbom. Een reconstructie.
Wetenschap Wetenschap Nieuwe dinosaurussoort met enorm hoofd en kleine armen ontdekt in Argentinië Paleontologen hebben in Argentinië de resten hebben ontdekt van een nieuwe reuzendinosaurus, die opvalt door zijn enorme kop en kleine armen. Dat maakten ze donderdag bekend. Het skelet van het vleesetende roofdier, dat de naam Meraxes gigas kreeg, naar een draak uit de serie Game of Thrones, werd ontdekt in het noorden van Argentijns Patagonië. …
Geschiedenis Geschiedenis Wie was August Borms, dat zijn graf moest worden geschonden? En plots ontstaat er opschudding rond August Borms, 76 jaar nadat de Vlaams-nationalist werd geëxecuteerd. Zijn naam is nog bekend. Wie hij was en waarvoor hij stond veel minder.
Geschiedenis Geschiedenis ‘Hofstade was het Tomorrowland van de jaren dertig’: historicus Gerrit Verhoeven over het Sodom en Gomorra van Mechelen Het domein van Hofstade haalt zelden het nieuws, tenzij onverlaten er weer ‘s op de vuist gaan of met veel kabaal op de bus stappen. L’histoire se répète: honderd jaar geleden waren Hofstade en andere recreatiedomeinen al het mikpunt van misprijzen en vooroordelen.
Geschiedenis Geschiedenis Bij de beesten af: de vergeten geschiedenis van de dierenprocessen In vroeger tijden werden ‘misdadige’ dieren strafrechtelijk vervolgd of zelfs geëxcommuniceerd. Nu dierenwelzijn en klimaatverandering hoog op de agenda staan, stelt historicus Sven Gins (Rijksuniversiteit Groningen), moeten we ons afvragen of we dieren én de natuur als rechtspersonen kunnen erkennen.
Geschiedenis Geschiedenis Koning schenkt masker als start van grootschalige teruggave Koning Filip en eerste minister Alexander De Croo hebben woensdag een masker uit het AfricaMuseum overhandigd aan het Nationaal Museum van Congo (MNRDC). Het gaat om een kunstwerk dat zeventig jaar geleden werd gekocht door het museum in Tervuren, maar waarvan werd beslist dat het beter thuishoort in de Congolese hoofdstad.
Geschiedenis Geschiedenis Heldenepos voor een verzetsstrijder: wie was Annette Beaumanoir nu echt? In Israël werd ze gelauwerd omdat ze tijdens de Tweede Wereldoorlog jonge levens redde. In Frankrijk werd ze beschouwd als een terroriste die met Algerijnse separatisten heulde. Wie was Annette Beaumanoir nu echt?
Geschiedenis Geschiedenis 100 jaar Marc Sleen: hoe zit het met de houdbaarheidsdatum van Nero? Tekenaar Marc Sleen zou dit jaar 100 zijn geworden, zijn stripheld Nero 75. Tot voorbij de eeuwwisseling was Sleen een super-BV en was Nero een icoon – welke Vlaming van 7 tot 77 kende het ‘dagbladverschijnsel’ niet? Maar tijden veranderen, samen met het land en de samenleving.
Geschiedenis Geschiedenis Howard French hertekent de geschiedenis van de slavernij: ‘Afrika heeft het Westen gecreëerd’ Vergeet alles wat u denkt te weten over de afgelopen zes eeuwen. Met Born in Blackness schreef journalist Howard French een standaardwerk over de Trans-Atlantische slavenhandel. ‘Kolonialisme was geen beschavingsproject. Dat is totale onzin.’
