Op zoek naar Toetanchamons vrouw

Toetanchamon en zijn vrouw Ankhesenamon. Uit het koningsgraf van Toetanchamon. (Egyptisch Museum, Caïro)

Met ingehouden adem volgen Egyptologen de verrichtingen van de immer flamboyante Zahi Hawass, Egypte’s bekendste archeoloog, in de Vallei der Koningen bij Thebe. Heeft hij het graf ontdekt van Ankhesenamon, de vrouw van Toetanchamon?

Tijdens de Egyptische Lente viel Hawass in ongenade en moest tijdelijk het veld ruimen, maar als een Osiris is hij uit de dood herrezen en als wij hem mogen geloven heeft hij, samen met een Italiaans team, nu de locatie ontdekt van het graf van Ankhesenamon (?1348-?1322 v.Chr.). Toetanchamon is de beroemdste farao, de jongen die op negen- of tienjarige leeftijd in 1332 v. Chr. farao werd, slechts negen jaar regeerde en wiens graf in 1922 nagenoeg intact werd ontdekt. Radarbeelden hebben namelijk vlak bij de tombe (KV nr. 23) van de grootvizier Ay (of Eje), die in 1323 Toetanchamon als farao opvolgde, op vijf meter diepte een graf ontdekt samen met enkele kuilen vol wijgeschenken, die daarin werden gedeponeerd bij de aanvang van het graven van een faraotombe. De nabijheid van dit graf vlak bij dat van Ay is belangrijk, omdat Ay direct na de dood van Toetanchamon diens weduwe trouwde.

Over Ankhesenamon zelf is weinig bekend. Zij was de dochter van farao Ekhnaton en de beeldschone Nefertiti, Ekhnatons favoriete vrouw. Ze is waarschijnlijk vier keer getrouwd: eerst met haar vader Ekhnaton, vervolgens met de raadselachtige farao Smenkhare, daarna met Toetanchamon, haar halfbroer, omdat Ekhnaton en een van diens zussen zijn vader en moeder waren en tenslotte met de machtigste man in die tijd, grootvizier Ay.

In de geschiedschrijving is Ankhesenamon vooral bekend vanwege de opmerkelijke brief die zij na het overlijden van Toetanchamon stuurde naar Suppiluliuma I, koning van het machtige Hittietenrijk en bepaald geen vriend van de Egyptenaren. Daarin schreef zij: ‘Mijn man is gestorven en ik heb geen zoons. Van u wordt gezegd dat u veel zonen hebt. U zou mij een van uw zoons kunnen schenken als echtgenoot. Ik zou niet met een van mijn onderdanen willen trouwen … Ik ben bang.’ Suppiluliuma reageerde aanvankelijk wantrouwend, maar na een tweede brief stuurde hij zijn zoon Zannanza. Deze werd echter onderweg vermoord, mogelijk op instigatie van Ay. Dat Ankhesenamon geen zonen had, klopt. Zij en Toetanchamon kregen twee doodgeboren dochters, die met hun vader zijn bijgezet in diens graf.

Mocht Hawass gelijk krijgen, dan werpt dat weer een heel ander licht op het raadsel van tombe KV21. Blijkens DNA-onderzoek is de mummie in dit graf de biologische moeder van de twee foetussen in het graf van Toetanchamon, maar haar DNA komt niet overeen met dat van de mummie in graf KV55, die, zoals bijna algemeen wordt aangenomen, van Ekhnaton is, Ankhesenamuns vader. Een mogelijke verklaring zou dan kunnen zijn dat de mummie in graf KV21 een andere, onbekende vrouw is van Toetanchamon. Kortom, wij wachten in spanning af.

Partner Content