Land in zicht

In onze razendsnelle en veeleisende samenleving staat Oceanië voor de ongerepte horizon, waar het leven nog puur is. Oceania, reizen in het onmetelijke gaat over de geschiedenis van het ontdekken en biedt daarnaast veel lokale artefacten. Een jongensboek voor iedereen die niet gaat backpacken.

Neem nou het kijkje in de werkkamer van de ontdekkingsreiziger James Cook, zoals die eruit kan hebben gezien. We zien onder andere een Davis-kwadrant, een zonnewijzer nocturlabium, een octant, een zakhorloge met dubbele horlogekast en een transportdoos voor een kompas. Of neem het Herbarium met de varens uit Nieuw-Zeeland van Thomas Cranwell uit 1877, een juweel van een boek. Ondanks het feit dat de Europese maritieme geschiedenis er wat historische voorwerpen betreft bekaaid afkomt, zijn dit veelzeggende souvenirs uit de tijd van de grote ontdekkingsreizen. Deze vonden plaats tussen de 16de en 19de eeuw en werden ondernomen door grote namen als Ferdinand de Magellaan, Jean-François de Lapérouse en Jacob Roggeveen.

Overigens was Oceanië al veel eerder ‘ontdekt’, want in de loop van de millennia zijn er meerdere migratiestromen te onderscheiden. Reeds tienduizenden jaren voor onze jaartelling werd de Stille Oceaan bevaren door de Homo sapiens, die voet aan wal zette op de eilanden. We weten niet zoveel over hun de vaar- en navigatietechnieken, behalve dat het lagere waterpeil vanwege de ijstijden een gunstige factor moet zijn geweest. De tweede golf bestond uit Polynesische boeren, grofweg tussen 3000 (v.Chr) en 1200.

Speciale aandacht is er voor de Frans-Belgische expeditie naar Paaseiland in 1934, onder leiding van de antropologen Henri Lavachery en Alfred Métraux. Dit zou het laatste onderzoek naar de inheemse cultuur van Paaseiland worden, aangezien het eiland in die tijd vrijwel geheel was gekerstend. Het levensgrote standbeeld (‘moai’) van de god van de tonijnvissers, een geschenk van Chili aan België, is zowel indrukwekkend als zeldzaam, omdat het één van de weinige beelden is die het mysterieuze eiland hebben verlaten.

De geografisch geordende vitrines geven informatie over diverse eilandengroepen alsmede gebruiks- en ceremoniële voorwerpen. Zo biedt bijvoorbeeld de vitrine over de Cookeilanden (240 km², 22.000 inw.) een steel van een vliegenklapper en die over de Genootschapseilanden (1647 km², 163.000 inw.) een voedselschaal en een stamper. Je zou de tentoonstelling dus in twee gedeelten kunnen opsplitsen, grofweg ‘reizen’ en ‘verblijf’. Omdat de expositie niet over de gevolgen van de kolonisatie gaat, zoals massatoerisme en kernproeven, blijft het jongensboek nog even open.