HIJ WIST HET NIET

Jürgen Liftin voor de oude DDR-wachttoren nabij de plek waar zijn broer werd doodgeschoten.

Zo’n kilometer ten noorden van de Rijksdag in Berlijn ligt langs het Berlin-Spandau Schifffahrtskanal het door oorlog en Duitse deling deerlijk gehavende Invalidenfriedhof. In deze buurt wilde op 24 augustus 1961 Günter Liftin van Oost- naar West-Berlijn. Elke dag trokken zo’n 62.000 mensen de grens over, vooral voor werk. Maar omdat steeds minder mensen terugkwamen en het land dreigde leeg te lopen, sloot de DDR de grens op 13 augustus. Om de ernst te onderstrepen kwam het korte tijd later tot de beruchte Schußwaffengebrauchsbestimmung. De vluchtelingenstroom moest desnoods met vuurwapens worden gestopt. Liftin wist dat niet en zo werd hij het eerste dodelijke slachtoffer van de Muur. Hij kreeg een nekschot, de kogel verliet aan de voorzijde zijn kin; daarom was daar een pleister tijdens de begrafenis te zien.

Op het kerkhof zien we informatieborden en om de hoek is een plaquette aan een oude wachttoren bevestigd. Plots komt daar iemand aangewandeld die deze geschiedenis herhaalt maar op een veel indringender manier. Het is Jürgen Liftin, de broer van het eerste slachtoffer. 57 jaar na dato windt hij zich nog merkbaar op en puntert hard met zijn wijsvinger op de meegenomen documentatie. Wijzend op fototjes van DDR-verantwoordelijken spreekt hij van Dreckschweine. Dat een oudere broer, Aloïs, onder de nazi’s is vermoord, verhoogt het drama. Veel DDR-strafrecht was nog SS-wetgeving. ‘Nazi’s’, ‘DDR’, het is een pot nat, wil Liftin maar zeggen. Hij strijdt zijn hele leven voor de herinnering aan zijn broer en kreeg voor elkaar dat de wachttoren bleef, hij ontving het Bundesverdienstkreuz en persoonlijke waardering van kanselier Merkel.

Partner Content