Games en geschiedenisonderwijs Een onmogelijk huwelijk?

Een gemiddelde van negentien moorden per uur. Geef toe. Een game als Assassin’s Creed: Origins kan bezwaarlijk als een kindvriendelijke leeromgeving bestempeld worden. Nu probeert gameontwikkelaar Ubisoft met een educatieve, geweldloze rondleiding de grandeur van het Oude Egypte in 3D-versie te doen herleven. Een adembenemende ervaring, maar of de conservatieve onderwijswereld het geweer van schouder wil veranderen, is zeer de vraag.

Mijn proefpersoon, een ervaren gamer van vooraan de twintig, deed er 28 uur over om een virtueel parcours van 264 kilometer af te leggen in de laatste game uit de successerie Assassin’s Creed. In die tijdsspanne had hij 1.174 tegenstanders omgebracht en moest hij nog meer dan een derde van de uitdagingen in het spel aangaan. Het hoofdpersonage Bayek, gestuurd door de spelconsole, stuiterde over de tempels van Memphis, drong de piramides van Gizeh binnen, bezocht de legendarische bibliotheek van Alexandrië, vond ‘rust’ in de oase van Siwa en doorkruiste Cyrene. Ondertussen moordde en vocht hij dat het een lieve lust is, met een arsenaal aan wapens naar keuze.

Voor deze game, de tiende van de reeks, hebben de makers extra tijd genomen om de historische setting zo accuraat mogelijk uit te beelden. Oog voor de historische context is altijd een troef geweest van deze reeks. Eerder kwamen al Jeruzalem (Derde Kruistocht), Firenze (renaissance), Boston (Amerikaanse Onafhankelijkheidsstrijd), Parijs (Franse Revolutie) en Londen (Industriële Revolutie) aan bod.

Een virtuele wandeling in het Oude Egypte

De verhaallijn lijkt voor de makers meer een flinterdun alibi te zijn om het verleden virtueel én virtuoos in beeld te brengen: een strijd tussen de Assassijnen, een factie die vecht voor vrijheid-blijheid, en de orde van de Tempeliers, een rooms-katholiek geïnspireerde sekte die vecht voor vrijheid door overheersing. De oorsprong van dit eeuwenoude complot waarop Dan Brown jaloers zou zijn, ligt precies in het Oude Egypte. Vandaar de titel. De game speelt zich af in de 1ste eeuw v.Chr. toen farao Ptolemaeus XIII en zijn zus Cleopatra in een bittere machtsstrijd waren verwikkeld. De keuze voor de Laat-Ptolemeïsche periode laat ook toe hellenistische invloeden en de nakende inlijving in het Romeinse rijk te verwerken.

Nieuw is dat Ubisoft al die verzamelde kennis verwerkt en uitgebreid heeft in een gratis update: de zogenaamde Discovery Tour. Alle gewelddadige spelelementen zijn geschrapt. Wat overblijft, is een virtuele wandeling in het Oude Egypte. Het hoofdpersonage Bayek volgt een gouden lijn tijdens één van de 75 wandelingen van maximaal vijf à tien minuten. Onderweg houdt hij halt op plaatsen waar een audiogids meer uitleg geeft over wat u ziet. Een infofiche in de hoek van het scherm geeft wat praktische informatie. De gesproken commentaar is zakelijk, duidelijk, boordevol leuke anekdotes maar toch met de nodige zin voor historische kritiek. Tijdens deze virtuele rondleiding komen niet alleen historische figuren (bijvoorbeeld Caesar), gebeurtenissen (beleg van Alexandrië) en imposante constructies aan bod maar ook meer alledaagse onderwerpen zoals de flora en fauna, de klederdracht, de dodenverering, de badcultuur… Kortom, een schat aan informatie afkomstig van specialisten ter zake.

Dure hardware belemmert gebruik in geschiedenisles

Ubisoft, een Franse multinational die vorig jaar bijna 12.000 medewerkers tewerkstelde, hoopt met deze update de brug naar het onderwijs te kunnen slaan. De gamesector is niet alleen heel lucratief maar ook heel erg concurrentieel. Commerciële games zijn big business. Een gamer die naam waardig, geeft zijn personage een eigen touch door andere kostuums, wapens of (mythische) lastdieren aan te kopen en passeert de shop met allerlei parafernalia. Van de serie zijn intussen ook stripalbums in mangastijl, romans en een film op de markt gekomen.

Aan de prijs zal het niet zozeer liggen of deze afgeleide van een klassieke game jongeren voor geschiedenis kan warm maken. De Discovery Tour kost twintig euro en kan los van het spel op een pc geïnstalleerd worden, helaas zonder Nederlandstalige commentaar of onderschriften. Een commerciële game kost snel zestig euro en de consoles (PlayStation, Xbox) of pc’s met een krachtige videokaart zijn prijzig. Die laatste voorwaarde geldt ook voor de educatieve rondleiding. Volgens Tim Puttevils, pedagogisch adviseur van de katholieke scholen in de regio Mechelen-Brussel, is precies het prijskaartje één van de redenen waarom geen enkele school games in de lessen geschiedenis integreert. Hij ziet nog andere nadelen. Een game leren vraagt tijd; weinig leerkrachten hebben ervaring met games en games bieden zonder didactische verwerking geen meerwaarde.

Dat laatste spreekt Jeroen Van Kersavont tegen. Hij heeft zopas via Facebook het project Games@School opgestart met onverwacht veel respons. Wie verder kijkt dan de actie en het geweld, vindt historisch correct beeldmateriaal. Uit games als Far Cry Primal, dat zich afspeelt in de Prehistorie en ook uit de stal van Ubisoft komt, Call of Duty World War II en Kingdom Come: Deliverance (middeleeuwse Bohemen) heeft hij scènes gedistilleerd die zo in de klaspraktijk bruikbaar zijn en aansluiten bij de leefwereld van de gamende jeugd.

Een historische sensatie voor de jeugd

Games zijn daarom te vergelijken met een historische film. Jonge mensen ervaren een historische sensatie. Een game helpt het verleden levendiger te maken, maar is en blijft vooral fictie, en geeft niet echt inzicht in de historische werkelijkheid. Voor dat inzicht blijft de nerd vooraan de klas nodig.