De zaak van de zwarten

Een kasteelgijzeling uit de Tweede Wereldoorlog

Davidsfonds, Antwerpen 2018

256 blz., ? 24,99 ISBN 978 90 590 8927 3

Vlaamse en Waalse collaborerende groeperingen reageerden in 1944, enkele maanden voor de bevrijding, duchtig op de verhoogde activiteit van verzetsgroepen die collaborateurs vermoordden. In Vlaanderen escaleerde het geweld tussen wit en zwart vooral in Vlaams-Brabant en Limburg. Een opmerkelijke casus uit Rotselaar, een dorp tussen Leuven en Mechelen, wordt als lokaal verhaal in de ruimere context van de Vlaams-nationalistische collaboratie geduid. In de zomer van 1944 eiste een compagnie Vlaamse Wachters, hulptroepen van het Duitse leger, het kasteel van ridder de Wouters d’Oplinter op om van daaruit de strategische spoorlijn Leuven-Aarschot te bewaken. De kinderen werden uit huis gezet en de eigenares kreeg kamerarrest. Bij de snelle aftocht naar Nederland begin september liet deze eenheid veel documenten achter. Die werden gebruikt op het proces tegen de compagniecommandant van de Vlaamse Wacht. Decennia later teruggevonden dienden ze als startpunt voor dit verhaal. De activiteiten voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog van twee hoofdfiguren, de VNV-oorlogsburgemeester van Rotselaar (Wuyts) en de kapitein van de Vlaamse Wacht (voormalig Belgisch legerofficier Tack), worden tegen het licht gehouden. Bij de VNV-oorlogsburgemeester wordt het breder kader van het politiek spel tijdens de bezetting beschreven. Bij de voormalige offcier van het Belgische leger staat de manke taalwetgeving in het Belgisch leger voorop en hoe bepaalde misnoegde Vlaamse officieren in krijgsgevangenschap werden gestimuleerd om (onrechtstreeks) in Duitse dienst te treden. De adellijke weduwe is een toevallig slachtoffer van de omstandigheden waarbij haar familie door de Gestapo werd verdacht van verzetsactiviteiten. Dat laatste luik werd helaas niet uitgeklaard, het boek blijft een zaak van zwarten en de onduidelijke bewijslast van sommige beschuldigingen van collaboratiedaden.