Olivier Guez
Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam 2018
(Vert. Geertrui Marks, Saskia Taggenbrock en Martine Woudt)
224 blz., ? 19,99 ISBN 978 90 290 9240 1
Op de cover staat ‘roman’, maar vergis je niet, dit is geschiedenis op haar best, balancerend tussen historisch essay en biografie. Olivier Guez koos voor die vorm ‘om het macabere traject van de nazi-arts zo dicht mogelijk te benaderen.’ De arts in kwestie is Josef Mengele, de ‘Engel des Doods’ van Auschwitz, berucht om zijn gruwelijke experimenten op tweelingen. In twee delen wordt diens parcours gevolgd na de val van het Derde Rijk: De pasha (in Argentinië/Paraguay) en De rat (in Brazilië). Met beschikbare informatie, aangevuld met eigen onderzoek ter plaatse, werd het een beklemmende reconstructie van de jaren in Zuid-Amerika. Al die tijd kon Mengele ontsnappen aan de Israëlische Mossad dankzij de financiële steun van familie en de hulp van spitsbroeders die uit eigenbelang opvallend solidair bleven. Guez overrompelt met griezelig ingeleefde nazi-denkpatronen en indringende politieke analyses. Waarom de Argentijnse president Perron zo gesteld was op de ex-nazi’s: met hun knowhow zou Argentinië een supermacht worden nadat de VS en de Sovjet-Unie elkaar in een kernoorlog hadden vernietigd. Flash-backs naar de gruwel van Auschwitz blijven beperkt tot stukjes uit De assistent van Mengele van Miklos Nyisli. De Franse auteur hanteert een sobere taal, zonder één overbodig woord, uitstekend vertaald, in een niet aflatende stijlvoering die gelijke tred houdt met de waanzin van het verhaal. Werd Mengele nooit veroordeeld, toch was hij na de zorgeloze jaren in Argentinië een opgejaagd dier, voelde zich in Brazilië als een rat in de val, en ging er uiteindelijk in 1979 aan stress onderdoor. Ironisch genoeg was de jacht op hem toen om verschillende redenen al lang gestopt. Zo is er in de joodse ogen van Guez toch nog immanente gerechtigheid geschied.
G/Geschiedenis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
