De bevrijding 1945

Gevangenen in kamp Buchenwald. Onder hen de schrijver Elie Wiesel, die later de Nobelprijs voor Vrede zou winnen (7de van links in de middelste bunker, naast de paal).

Redactie Knack

22-04-2020, 19:00 Bijgewerkt op: 21-01-2021, 07:57

27 januari

De Russen bevrijden het vrijwel uitgestorven Auschwitz.

4 april.

De Amerikanen bevrijden kamp Ohrdruf, een nevenkamp van Buchenwald. Opperbevelhebber Dwight Ike Eisenhower bezoekt het en spreekt er met enkele overlevenden.

10 april.

De Amerikanen bevrijden Buchenwald. Op 16 april dwingt generaal George Patton de burgemeester van Weimar en zowat 1.000 notabelen op een voettocht naar het kamp op de Ettersberg. Ze worden geleid langs de crematoria, nog gevuld met half verkoolde doden. Langs de paden in het kamp die vol liggen met op elkaar gestapelde lijken. Langs de uitgemergelde overlevenden, apathisch uitgestrekt op hun houten britsen in de barakken. “Ze zeggen geen woord, maar hun ogen achtervolgen ons terwijl we langs hen lopen”, getuigt Gisela Hemmann “die ogen zijn zo groot, zo verwijtend en zo volkomen treurig.”

15 april

De Britten bevrijden Bergen-Belsen. Ze treffen er ongeveer 40.000 zombies aan. “Zowel binnen als buiten de hutten ligt een dik tapijt van lijken, uitwerpselen, lompen en ander vuil”, melden ze. “De overlevenden geven nauwelijks enig teken van leven. Ze liggen daar en staren naar ons. De meesten van ons staren eenvoudigweg terug.” In de eerste twee weken na de bevrijding sterven nog eens 14.000 overlevenden van Bergen-Belsen.

23 april

De Russen bestormen Berlijn.

29 april

De Amerikanen bevrijden Dachau. Buiten het kamp staat een goederentrein. In de open wagons vinden de Amerikanen minstens 2.000 uitgemergelde lijken. Bij het crematorium nog eens 3.000 lijken. De aangeslagen Amerikanen nemen hier geen krijgsgevangenen. De SS-kampbewakers worden standrechtelijk geëxecuteerd. Die doden worden niet geteld. De schattingen lopen uiteen van bijna 500 tot enkele duizenden. Voor deze inbreuk op het oorlogsrecht wordt niemand vervolgd. George Patton stopt de affaire in de doofpot.

30 april

Hitler pleegt zelfmoord in zijn bunker in Berlijn. Generaal Alfred Jodl tekent de onvoorwaardelijke overgave op 7 mei in Reims. Diezelfde dag wordt Göring gevat door de Amerikanen. De voortvluchtige Himmler pleegt zelfmoord op 23 mei.

20 november

De start van de oorlogsprocessen van Neurenberg. Er worden 12 nazi-kopstukken ter dood veroordeeld en opgehangen. Ongelooflijk veel kampbeulen kunnen onderduiken. Zo kan Josef Mengele ontsnappen naar Zuid-Amerika. Hij verdrinkt in 1979 in Sao Paolo (Brazilië) tijdens een zwempartij. Zo leeft Adolf Eichmann lang in Argentinië, met medeweten van de CIA, waarna de Israëli’s hem in 1960 ontvoeren en hem in ’62 ophangen.

Over het precieze aantal slachtoffers van de Holocaust wordt tot op vandaag geredetwist. Maar algemeen wordt aangenomen dat het om minstens 6 miljoen Joden gaat, naast nog eens zowat 5 miljoen andere ‘volksvijanden’.