5 eeuwen Nederland

Arjan Poelwijk, Paul Brood en Ron Guleij

Op weg naar vrijheid en gelijkheid

WBOOKS, Zwolle 2018

176 blz., ? 29,95 ISBN 978 04 625 8279 8

Het boek laat, op weg door de Nederlandse geschiedenis, gebeurtenissen oplichten die verband houden met het ontstaan van de rechtsstaat. Daarbij leverde voornamelijk het Nationaal Archief ‘bewijsstukken’ die deze route hebben geplaveid. De schrijvers, alle drie betrokken bij het Nationaal Archief, zaten daarbij aangenaam dicht op de bron.

De eerste paal wordt geslagen rond het ontstaan van de Nederlanden; de reis eindigt bij de consequenties van artikel 1 van de Grondwet dat elke vorm van discriminatie verbiedt. Tussenin liggen, in beeld en tekst, de merkstenen van vrijheid en gelijkheid en paraderen personen die daar kleur aan geven. Het verband tussen de inhoud en het thema van het boek is niet altijd meteen duidelijk. Hier en daar staat ter verduidelijking in de kantlijn welk aspect van ‘de natuurlijke rechten van de mens’ aan de orde is. De ‘Oost’ en de ‘West’ krijgen bewust ruime aandacht, met name de slavernij, al zal de daarbij gehanteerde term ‘slaafgemaakten’ voorlopig nog wel niet snel inburgeren. Ook de positie en de rol van de vrouw worden uitgebreid belicht. Begrijpelijkerwijs komt ook de Tweede Wereldoorlog met zijn oorzaken en gevolgen voor ‘vrijheid en gelijkheid’ ruim aan bod. De ‘broederschap’ – die in de titel ontbreekt – krijgt na de ellendige gebeurtenissen van vóór en in de oorlog vorm in de welvaartsstaat.

Voor de archiefstukken is het nuttig een vergrootglas bij de hand te houden, al zal ook dan menig oud handschrift niet of slecht leesbaar blijken. De keuze van het thema impliceert dat het boek van de ene stapsteen naar de andere door de geschiedenis gaat. Niettemin biedt het veelvuldig wisselend materiaal een interessante, caleidoscopische kijk op een gewichtig aspect van de Nederlandse geschiedenis.

Partner Content