Five Eyes lonkt. Japan en Nieuw-Zeeland sluiten spionagedeal

© Reuters
Rafael Porto Carrero

China is sterk bezig om zijn invloed in Azië en Oceanië uit te breiden. Niet toevallig maakten afgelopen maand de Nieuw-Zeelandse en Japanse premiers bekend dat hun inlichtingendiensten nauwer gaan samenwerken. Die stap brengt Japan dichter bij het ‘Five Eyes’-spionagenetwerk van de Engelstalige landen.

De aankondiging kwam er tijdens het eerste buitenlands staatsbezoek van de Nieuw-Zeelands premier Jacinda Ardern sinds het begin van de covidcrisis in 2020, en niet toevallig leidde de reis naar Singapore en Japan. Haar bezoek volgde amper twee dagen nadat China een veiligheidspact met de Salomonseilanden in de Stille Oceaan had ondertekend. Dat pact betekent mogelijk dat China troepen en oorlogsschepen op 1700 km van de Australische kust kan stationeren. De Salomonseilanden en China ontkennen dit met klem, maar een gelekte versie rechtvaardigt de argwaan. 

Japans premier Fumio Kishida en Nieuw-Zeelands premier Jacinda Ardern op staatsbezoek in Japan op 22 april 2022. @Reuters

‘Het nieuwe pact tussen China en de Salomonseilanden kan de veiligheid van de hele regio in de Stille Oceaan beïnvloeden, Japan bekijkt die ontwikkeling met bezorgdheid’, vertelde kabinetschef van de premier Hirokazu Matsuno afgelopen maand aan persagentschap AP. 

Miltaire steunpunten in de Zuid-Pasifiek. @Portobo

Zijn baas ziet dat ook zo. Ardern en Japans premier Fumio Kishida hadden een lange discussie over de Russische invasie. Kishida: ‘Het gebruik van geweld om de status quo te veranderen is onaanvaardbaar.’ Naar deze kant van de wereld vertaald heet dat in Kishida’s woorden: ‘Japan en Nieuw-Zeeland verzetten zich tegen een gelijkaardige poging in de Oost- of Zuid-Chinese Zee.’ China heeft daar namelijk een aantal kunstmatige eilanden opgebouwd en oefent meer druk uit om zijn territoriale claims te realiseren. 

Six Eyes

‘Het gedrag van de Chinezen in de voorbije jaren lijkt nu een uitbreiding van “Five Eyes” in een stroomversnelling te brengen’, zegt de Nieuw-Zeelandse analist van Amerikaanse afkomst Paul Buchanan aan Knack.be. Five Eyes is een partnerschap over het delen van inlichtingen tussen Amerika, Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en het Verenigd Koninkrijk. Het bestaat al 75 jaar. 

De vorige Japanse minister van Defensie Taro Kono lanceerde de idee van een “Six Eyes” twee jaar geleden. Volgens The New York Times  zei de Japanse ambassadeur in Australië vorig jaar  dat hij ‘dit graag realiteit ziet worden in de nabije toekomst.’

(Archiefbeeld) De Chinese premier Li Keqiang samen met de premier van de Salomonseilanden Manasseh Sogavare tijdens diens staatsbezoek in China. @Reuters

De huidige leden van Five Eyes waren tot dusver eerder terughoudend. ‘De grootste vrees binnen de wereld van de inlichtingendiensten is het lekken van informatie’, zegt Buchanan. In een democratische context kan dit betekenen dat bijvoorbeeld leden van het parlement – en dus ook de oppositie – toegang krijgen tot erg gevoelige informatie. Integriteit is alles. In 2013 werd daarom in Japan een erg strenge wet over staatsgeheim tegen redelijk wat publieke weerstand afgekondigd. Die wet houdt in dat de regering veel meer informatie als ‘staatsgeheim’ kan classificeren. Ambtenaren en journalisten die geheime informatie openbaren, kunnen rekenen op zwaardere straffen. Met de wet kan de overheid alle informatie met betrekking tot defensie, diplomatie, terrorisme en de inlichtingendiensten als geheim aanmerken volgens NOS.nl

Het gedrag van de Chinezen brengt uitbreiding van “Five Eyes” in stroomversnelling

Dr. Paul Buchanan

‘Het gaat over gevoelige technologische inlichtingen, geen “menselijke” assets (spionnen, nvdr.),’ verduidelijkt Buchanan. En hij geeft een voorbeeld. ‘Vladivostok ligt erg dicht bij Japan. Stel dat de Russen nucleaire onderzeeërs vanuit Vladivostok – het hoofdkwartier van hun Pacifische Vloot – in het oosten van Rusland uitsturen, dan kan Japan realtime tactische, akoestische signalen onderscheppen en zo de route van en naar Vladivostok in kaart brengen’, zegt de analist.

China

Hetzelfde geldt uiteraard voor Chinese schepen. ‘Nieuw-Zeeland, bijvoorbeeld, monitort al jaren Chinese vissersvloten en verkenningsschepen die de zeebodem in kaart brengen. Totnogtoe werden hun bewegingen via de Amerikaanse NSA aan Japan doorgegeven. In de toekomst zou dat rechtstreeks kunnen gebeuren.’ 

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Nieuw-Zeeland kwam de laatste jaren af en toe zelf onder vuur gekomen over haar betrouwbaarheid als partner van Five Eyes. China is niet toevallig de grootste handelspartner van Nieuw-Zeeland met vooral de export van zuivelproducten. Bovendien kwam tot 2019 het tweede hoogste aantal toeristen naar Nieuw-Zeeland uit China. Niet toevallig is het land daarom erg traag en voorzichtig in het veroordelen van schendingen van mensenrechten zoals bij de  ‘heropvoedingskampen’ van Oeigoeren in China. 

In 2017 was er zelfs sprake dat een lid van het Nieuw-Zeelands parlement vroeger Chinese spionnen mee had opgeleid. Professor Anne-Marie Brady, een gerenommeerde politologe van de Nieuw-Zeelandse universiteit van Canterbury en China-specialist luidde toen de alarmbel omdat de Volksrepubliek China zijn invloed in de Nieuw-Zeelandse politiek erg aan het vergroten was. Vergelijkbare schandaaltjes zijn er ook in Australië geweest. 

Japan en Nieuw-Zeeland verzetten zich tegen verandering status quo in Oost- of Zuid-Chinese Zee.

Fumio Kishida, premier van Japan

Maar sinds China’s ondertekening van het veiligheidspact investeren Australië en Nieuw-Zeeland meer in de Salomons in een poging dat land naar het eigen kamp te trekken. Ook professor Brady ziet die verandering. Ze wijst er op Twitter op dat de huidige premier van de Salomonseilanden volledig op China steunt, en hij de verkiezingstijd van vier naar vijf jaar  probeert te verlengen om de Pacific Games – een regionale versie van de Olympische Spelen – met vooral Chinees geld te kunnen organiseren. 

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

In 2021 waarschuwde een erg uitvoerig rapport van het Nieuw-Zeelandse ministerie van Defensie expliciet tegen een strategische wedloop met China en haar ‘toenemend sterk nationalistisch narratief’. Staatssecretaris Andrew Bridgman van Defensie sprak in een ontmoeting met een Chinese generaal dan ook duidelijke taal: ‘De Verenigde Staten zijn 1 van Nieuw-Zeelands dichtste veiligheidspartners en Australië onze enige militaire bondgenoot.’ China is er dus geen. Ardern en Kishida hebben nu zelfs een nieuw huwelijk aangekondigd. China’s aartsrivaal Japan betreedt het podium. 

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content