Factcheck: Nee, er is geen tekort aan kittens in de kattenasielen
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.
Volgens een Facebookbericht van kattenopvang De Poezenboot zou meer dan de helft van de mensen die een kitten willen adopteren, er geen vinden in een asiel. Dat klopt niet, zeggen zowel de dienst Dierenwelzijn van de Vlaamse overheid als andere opvangcentra voor katten.
Op 29 juni 2020 verschijnt onderstaand bericht op de Facebookpagina van IOFPA – De Poezenboot.Volgens de website staat I.O.F.P.A. voor ‘International organisation for the protection of animals’. Het is onder meer ‘een denktank die dierenleed wil bestrijden, bestaat uit dierenartsen en mensen die dagelijks professioneel in de weer zijn met dieren, 25 jaar bestaat en als meest bekende project De Poezenboot heeft’. De Poezenboot is een opvangcentrum dat gedumpte en verwaarloosde katten opvangt, verzorgt en laat steriliseren en de dieren daarna in adoptiegezinnen plaatst.
Volgens dit bericht, dat meer dan 26.000 mensen te zien kregen op hun tijdlijn, zouden mensen die een kitten willen adopteren er in 55% van de gevallen geen vinden bij de asielen. Daarom zouden meer en meer mensen ‘noodgedwongen’ een kitten kopen bij een fokker. Volgens De Poezenboot zou dat onder meer het gevolg zijn van de sterilisatiecampagnes, die daarom geëvalueerd en aangepast zouden moeten worden.
Verplichte sterilisatie
Sinds 1 september 2014 moeten katten worden gesteriliseerd vooraleer ze verkocht of weggegeven mogen worden. In 2018 werd de sterilisatieplicht uitgebreid: alle katten moeten voor de leeftijd van 5 maanden gesteriliseerd worden.
Met die verplichting hoopte Minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) de kattenpopulatie terug te dringen en het aantal zwerfkatten te verminderen. Volgens De Poezenboot zou die regel er nu voor zorgen dat er te weinig kittens beschikbaar zijn voor adoptie.
Voor die claim baseert De Poezenboot zich op zijn eigen ervaring – in een antwoord op hun eigen post zeggen ze dat ze nu 70 kittens in de opvang hebben tegenover 250 adoptie-aanvragen – en op een rondvraag die de organisatie op 25 juni op haar Facebookpagina plaatste. Van de 205 respondenten antwoordde 49 procent dat er geen kittens beschikbaar waren bij de asielen of verenigingen die zij hadden gecontacteerd – en dus geen 55% zoals in bovenstaande post wordt gezegd.
Uit de talrijke en hevige reacties op de twee berichten kunnen we opmaken dat lang niet iedereen akkoord gaat met de stelling van De Poezenboot. Asielen zitten net overvol, reageren heel wat Facebookgebruikers, waaronder mensen die zelf voor een kattenopvang werken. ‘Schandalig om zoiets absurd van een dierenopvang te lezen! Zijn al die zieke, stervende kittens waar asielen en opvangen momenteel met man en macht voor in de weer zijn niet duidelijk genoeg?’ vraagt iemand. ‘Nochtans is het hier alle hens aan dek en dat is bij alle organisaties zo!’ luidt een andere reactie.
Amper twee maanden geleden, op 13 mei 2020, trokken Mieke Schuddinck, oprichtster van De Poezenboot, en haar dochter Ellie De Grauwe, die dierenarts is, overigens zelf nog aan de alarmbel in een artikel in Het Laatste Nieuws.
Dat ze een babyboom verwachtten, vertelden ze toen, want door de coronacrisis waren er amper katten gesteriliseerd. Ook in Gazet van Antwerpen lazen we op 3 juli 2020 nog dat opvangcentra worden overspoeld door jonge zwerfkatjes.
We proberen Mieke Schuddinck of Ellie De Grauwe te bereiken via de e-mailadressen en telefoonnummers die we op de website van De Poezenboot vinden, maar onze berichten en oproepen blijven onbeantwoord.
Toestroom
Wendy Kerselaers van Dierenbescherming Mechelen begrijpt niet hoe De Poezenboot tot de conclusie komt dat er een tekort aan kittens zou zijn. ‘Wij krijgen alleen maar het signaal dat de asielen de toestroom niet kunnen volgen. Ik heb onlangs nog vijf opvangcentra moeten bellen om een plaats te vinden voor een nestje kittens. De wet die de sterilisatie verplicht maakt heeft volgens ons nog altijd te weinig effect: we zien nog ieder jaar een toename van het aantal katten dat in asielen terechtkomt.’
Een mogelijke verklaring voor die toename kan volgens Kerselaers zijn dat mensen sneller geneigd zijn katten af te staan wanneer die zwanger of net bevallen zijn, omwille van de kosten die de verplichte sterilisatie met zich meebrengt.
Ook Ingrid Voncken van Katten-T-Huis, een poezenopvang in Ekeren, vermoedt dat nog meer katten nu gedumpt worden omdat hun baasjes de kosten voor de sterilisatie niet willen of kunnen dragen. ‘Ook bij ons is het aantal kittens sterk toegenomen. Twee jaar geleden kwamen er 95 bij ons terecht, vorig jaar waren het er 120 en dit jaar zullen het er vermoedelijk nog meer zijn.’
Geduld
Een mogelijke verklaring voor de antwoorden in de poll van De Poezenboot, kan volgens Ingrid Voncken liggen in het feit dat sommige kandidaat-adoptanten niet beseffen dat er niet het hele jaar door kittens geboren worden. Ook het feit dat nogal wat asielen het verplichten om kittens in duo te adopteren, kan meespelen. ‘Het is fijn voor de katten wanneer dat kan, maar het is niet voor ieder gezin haalbaar om meteen twee katten in huis te halen.’
Zelf heeft Voncken ook een wachtlijst voor kandidaat-adoptanten, maar dat is niet omdat er een tekort aan kittens zou zijn, wel een bewuste keuze. ‘Ik maak geen reclame voor onze poezen op Facebook, om te vermijden dat mensen te impulsief een kat zouden nemen. Ik heb liever dat mensen die willen adopteren ons zelf bellen of mailen. We hebben trouwens niet op ieder moment kittens beschikbaar, ook al omdat de wet voorschrijft dat ze pas op de leeftijd van 12 weken geadopteerd kunnen worden. Maar wie geduld heeft is doorgaans een betere adoptant.’
Volgens Brigitte Borgmans, woordvoerster bij het Vlaams Departement Omgeving, waar ook Dierenwelzijn onder valt, begint de sterilisatieplicht stilaan haar vruchten af te werpen. ‘Voorlopig zien we dat effect vooral in de grotere dierenasielen. In de kleinere opvangcentra die zich specifiek op katten richten, is er tijdens het kattenseizoen nog steeds een grote instroom van kittens. Dat kandidaat-adoptiegezinnen geen kitten zouden vinden, betwijfel ik ten zeerste. Uit de meest recente gegevens blijkt dat er in 36 van de 123 erkende asielen voor katten in de periode van 1 tot 13 juli al 359 poezen zijn opgevangen. Wij blijven dan ook inzetten op sensibilisering over de verplichte sterilisatie.’
CONCLUSIE
Dat er, als gevolg van de verplichte sterilisatie van katten, te weinig kittens beschikbaar zouden zijn voor adoptie in de kattenasielen, zoals De Poezenboot beweert, klopt niet. Andere asielen klagen net dat ze plaats en handen tekort hebben om de toestroom aan kittens te kunnen opvangen, en ook de dienst Dierenwelzijn van de Vlaamse overheid spreekt die bewering tegen. We beoordelen het Facebookbericht daarom als onwaar.
BRONNEN
Gearchiveerde Facebookpost (29 juni 2020)
Gearchiveerde Facebookpost (25 juni 2020)
Staatsblad (15 maart 2018)
Het Laatste Nieuws (13 mei 2020)
Gazet van Antwerpen (3 juli 2020)
Telefoongesprek met Wendy Kerselaers op 10 juli 2020
Telefoongesprek met Ingrid Voncken op 13 juli 2020
Telefoongesprek met Brigitte Borgmans op 13 juli 2020
Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 13 juli 2020.
*Op 6 oktober om 22:20 werden hyperlinks toegevoegd in de tekst en de bronnenlijst en werden voorbeelden van Facebookreacties toegevoegd na de zin ‘Asielen zitten net overvol, reageren heel wat Facebookgebruikers, waaronder mensen die zelf voor een kattenopvang werken’.
**Bijgewerkt op 9 oktober 2020 om 14:20. ‘Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien? Stuur uw vraag met exacte bronvermelding van het citaat naar factcheck@knack.be‘ toegevoegd onderaan het artikel, omdat het in eerdere versie abusievelijk niet werd vermeld.
BRONNEN
Gearchiveerde Facebookpost (29 juni 2020)
Gearchiveerde Facebookpost (25 juni 2020)
Staatsblad (15 maart 2018)
Het Laatste Nieuws (13 mei 2020)
Gazet van Antwerpen (3 juli 2020)
Telefoongesprek met Wendy Kerselaers op 10 juli 2020
Telefoongesprek met Ingrid Voncken op 13 juli 2020
Telefoongesprek met Brigitte Borgmans op 13 juli 2020
Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 13 juli 2020.
*Op 6 oktober om 22:20 werden hyperlinks toegevoegd in de tekst en de bronnenlijst en werden voorbeelden van Facebookreacties toegevoegd na de zin ‘Asielen zitten net overvol, reageren heel wat Facebookgebruikers, waaronder mensen die zelf voor een kattenopvang werken’.
**Bijgewerkt op 9 oktober 2020 om 14:20. ‘Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien? Stuur uw vraag met exacte bronvermelding van het citaat naar factcheck@knack.be‘ toegevoegd onderaan het artikel, omdat het in eerdere versie abusievelijk niet werd vermeld.
Meer informatie over de factchecks vindt u op de website van Knack.
U vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van andere Vlaamse redacties.
Knack is erkend lid van het International Fact-Checking Network.
Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien?
Vul uw vraag in op de website van deCheckers met exacte bronvermelding van het citaat of stuur het naar factcheck@knack.be.
Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.
