Factcheck: nee, dit zijn geen tweets van de jurist van Viruswaarheid

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleren screenshots van Twitterberichten die van Jeroen Pols, de advocaat van de Nederlandse actiegroep Viruswaarheid, zouden zijn. De tweets zouden aantonen dat Viruswaarheid rechtszaken aanspant ‘om donaties binnen te slepen’. De tweets komen echter van een nepaccount.

Sinds 24 november circuleren op sociale media screenshots van een publieke Twitterconservatie tussen Willem Engel, de dansleraar die in Nederland de actiegroep Viruswaarheid oprichtte, en zijn jurist*, Jeroen Pols. Die spant in naam van Viruswaarheid rechtszaken aan tegen de Nederlandse staat vanwege de coronamaatregelen.

Pols zou getweet hebben dat Engel en hij die rechtszaken doen ‘om donaties binnen te slepen, wij moeten ook leven’. Een volgende tweet doet uitschijnen dat dit bedoeld was als een privébericht voor Engel: ‘Shit, dacht dat dit DM (Direct Message, nvdr.) was. Hoe haal ik dit weg, Willem?’

Het screenshot wordt honderden keren gedeeld op Twitter en duikt ook op Facebook op.

Het klopt dat Viruswaarheid geld inzamelt, naar eigen zeggen omdat ‘procederen duur is’. Het Openbaar Ministerie in Nederland opende overigens een onderzoek naar de donaties. Maar dat de jurist van Viruswaarheid zo flagrant zou toegeven dat de rechtszaken bedoeld zouden zijn ‘om donaties binnen te slepen’ of te voorzien in het levensonderhoud van Engel en Pols, is wel erg opvallend.

De tweet van Willem Engel waarop Pols reageerde staat nog steeds online. Op 23 november tweette Engel: ‘Wij willen tribunalen voor misdaden tegen de menselijkheid’. De tweets die daarop volgden zijn echter verwijderd.

Daardoor valt niet te achterhalen welke account reageerde en wat er oorspronkelijk stond. Het zou kunnen dat het screenshot echt is, maar dat Jeroen Pols daarna zijn tweets verwijderde omdat hij inzag dat hij per ongeluk geen privéberichten maar openbaar berichten naar Engel had gestuurd.

Jeroen Pols heeft sinds november 2021 een account op Twitter. Wanneer we de foto (gele kaders) en de Twitternaam ‘@JeroenPols’ vergelijken met het screenshot, dan lijken ze identiek.

Via de site twimmer.com, die op Twitter in Nederland en België monitort wat de populaire onderwerpen (’trending topics’) zijn, ontdekken we echter dat de verwijderde tweets niet van de echte account van Jeroen Pols komen. De tweets werden verstuurd van de account @JeroenPoIs, waarbij Pols niet met een L werd geschreven, maar met een hoofdletter “i”: I. De accounts lijken dus identiek, maar ze zijn het niet. Aangezien Twimmer een ander lettertype gebruikt, kunnen we dit duidelijk zien (rood kader).

De account @JeroenPoIs (met hoofdletter “i”) bestaat niet meer en werd dus verwijderd na de neptweet.

De grappenmaker maakte gebruik van een homoglief, twee lettertekens (in dit geval de kleine letter l en de hoofdletter “i”: I) waarvan de vorm identiek of zeer gelijkaardig is. Het is een techniek die wel vaker wordt toegepast bij online desinformatie.

Ook nepaccounts komen vaker voor. Zo onderzocht Knack eerder al nepaccounts van Marc Van Ranst, de neergeschoten Britse BLM-activiste Sasha Johnson en Halyna Hutchins, de cameravrouw die op een filmset per ongeluk werd doodgeschoten door acteur Alec Baldwin.